زبان لری لکنت زبان گرفته است !

 

حمزه رامین / میرملاس نیوز : 

به مناسبت روز جهانی زبان مادری 

زبان لری لکنت زبان گرفته است !

 

 کشور عزیز ما ایران کشوری است پهناور که جمعیت چندین میلیونی آن از اقوام مختلفی اعم از لر، کرد، عرب، فارس، گیلک، مازنی، بلوچ، ترک و… تشکیل شده است که در کمال صلح و صفا و در اتحادی کم نظیر به زندگی مسالمت آمیز در کنار یکدیگر مشغول بوده و هستند و همچون قطعات یک پازل در کنار هم قرار گرفته و پیکره ایران اسلامی را تشکیل می‌دهند.

اقوام مختلف ایرانی علیرغم شباهت‌هایی که دارند، دارای تفاوت‌هایی نیز هستند که زمینه‌ی تمایز آنها از اقوام دیگر را فراهم می‌کند؛ این تفاوت‌ها عبارتند از تفاوت در نوع لباس و پوشش، تفاوت در آداب و رسوم، تفاوت‌های فرهنگی، تفاوت زبانی و… بر این اساس هر یک از اقوام گفته شده دارای لباس، ادبیات، آداب و رسوم، فرهنگ و زبان مخصوص به خود هستند که مجموع این عوامل هویت هر یک از اقوام گفته شده را تشکیل می‌دهند‌. در این میان مهم‌ترین رکن هویت هر قوم «زبان» آن قوم است؛ زیرا زبان به عنوان ابزار ارتباطی میان انسان‌ها نقش پررنگی در نزدیک کردن یا دور ساختن انسان‌ها از همدیگر دارد و بر نحوه تعامل انسان با دنیای بیرون، تاثیر به سزایی دارد.

زبان و به ویژه زبان‌های بومی و محلی از چنان اهمیتی برخوردارند که سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در کنفرانس عمومی خود در سال۱۹۹۹ میلادی، روز ۲۱ فوریه مصادف با ۲ اسفند ماه هر سال را به عنوان «روز جهانی زبان مادری» نام گذاری کرد. هم چنین مجمع عمومی سازمان ملل نیز سال ۲۰۰۸ میلادی را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد. این نام‌گذاری پس از آن صورت گرفت که پیش‌بینی کارشناسان سازمان ملل از نابودی ۴۰ درصد از زبان‌های مختلف سراسر دنیا حکایت داشت؛ لذا برای حفظ زبان‌های بومی و نیز برای حفظ تنوع زبانی در سرتاسر کره خاکی تصمیم گرفته شد که این روز از سال را به منظور پاسداشت زبان‌های مادری، «روز جهانی زبان مادری» نام گذاری کنند.

در اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز چنین آمده است «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است». همان‌گونه که می‌بینید در این اصل از قانون اساسی کشورمان به صراحت ذکر شده که تمام اقوام ایرانی حق دارند در مراکز آموزش رسمی از جمله مدارس و دانشگاه‌ها به تدریس و تحصیل زبان و ادبیات بومی خود مبادرت ورزند؛ این در حالی است که با گذشت چند دهه از تصویب این قانون، متاسفانه هنوز هیچ اقدامی از سوی وزارتخانه‌های علوم و تحقیقات، بهداشت و درمان و آموزش و پرورش به عنوان متولیان مدارس و دانشگاه‌های سراسر کشور در راستای اجرایی کردن آن انجام نشده و چنانچه اقدامی نیز انجام شده تنها بر روی کاغذ بوده و در مقام عمل و در عالم واقع این اصل مترقی از قانون اساسی ما هنوز رنگ اجرا به خود نگرفته است که طبیعتا مسئولین ذیربط باید پاسخگوی عدم اجرای این قانون باشند.

پس از چندین دهه اهمال و کم‌کاری در اجرای این قانون سرانجام در دی ماه سال گذشته بنا به گفته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، تدریس و تحصیل زبان‌های محلی به صورت دو واحد درس اختیاری در چارچوب مصوبه جلسه شماره ۶۴۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی که در تاریخ ۵ خرداد ماه ۸۸ تشکیل شد به دانشگاه‌ها ابلاغ شده اما متاسفانه در این ابلاغیه نیز هیچ نامی از زبان‌های مردم لر اعم از لری و لکی به میان نیامده است که جای تعجب و حتی تاسف دارد؛ زیرا لرها از یک سو جمعیت زیادی دارند و از سوی دیگر دارای تنوع زبانی کم نظیری هستند که نه تنها در راستای غنی‌تر کردن آنها اقدامی صورت نمی‌گیرد بلکه همان‌گونه که گفته شد در مصوبات و قوانین نیز در حال فراموش شدن هستند . براساس مصوبه گفته شده «در اجرای اصل پانزدهم قانون اساسی و به منظور صیانت از اجزاء ارزشمند فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و تقویت بنیان‌های مقوّم این فرهنگ به وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی اجازه داده می‌شود که دو واحد درسی زبان و ادبیات مربوط به زبان‌ها و گویش‌های بومی و محلی کشور مانند آذری،‌ کردی، بلوچی و ترکمن در دانشگاه‌های مرکز استان‌های ذیربط به صورت اختیاری ارائه و تدریس شود».

اجرای قانون گفته شده در سرزمین‌های لرنشین و برای مردمان لرتبار فوق العاده حایز اهمیت است؛ زیرا این قوم علیرغم دارا بودن زبان و ادبیات غنی و پربار، به علت نداشتن رسم الخط مشخص و واحد و نیز به علت شرایط خاص زیستی خود، موفق به مکتوب نمودن آثار ادبی خود نشده و از سوی دیگر در سال‌های اخیر نسل جدید مردمان لرتبار به فارسی صحبت کردن و دوری از زبان‌های بومی گرایش پیدا کرده‌اند که هر دوی این عوامل خطری بس بزرگ برای ادامه حیات زبان‌های مردم لر می‌باشند. متاسفانه پرهیز از لری صحبت کردن در میان قشر تحصیل کرده و به ویژه جامعه دانشگاهی لرها بیش از اقشار دیگر شدت یافته است که با اجرای این قانون در مدارس و دانشگاه‌ها و با یاری رسانه‌های همگانی به ویژه شبکه‌های محلی و مطبوعات بومی می‌توان در تلطیف این وضعیت ناخوشایند کوشید و قشر دانشگاهی و تحصیل کرده لر را به استفاده از زبان‌های مادری و بومی خود ترغیب کرد.