- پایگاه خبری، تحلیلی میرملاس - https://www.mirmalas.com -

بحران آب در استانی که روی آب ایستاده است!

tr [1]

عاطفه بیرانوند / میرملاس نیوز :

استان لرستان از جغرافیای کشور ۷/۱ مساحت و از منابع آبی ۱۲درصد کل منابع آبی را به خود اختصاص می‏دهد، وجود ۱۲میلیارد مترمکعب آب‏های سطحی و ۵ میلیارد مترمکعب آب‏های زیرزمینی ظرفیت بالای است که استان در بخش آب از آن برخوردار است.
این در حالیست که هنوز اقدام جدی برای مهار آب و استفاده بهینه از این نعمت خدادادی صورت نگرفته است و این مسئله در حالی نادیده گرفته شده که با وجود برخورداری از منابع خاک و پتانسیل مناسب برای کشاورزی و همچنین تامین آب شرب، لرستانی‎ها با مشکل جدی روبه‏رو هستند.
اگرچه در سال‏های اخیر ساخت چند سد در لرستان مصوب شده است اما فاصله تصویب طرح‏ها و لوایح تا زمین‏های تشنه کشاورزی به قدری است که جز مرگ چیزی از آن نمی‏روید، طرح‏هایی که بیشتر آنها روند کندی داشته و تا به ثمر نشستن، فاصله زیادی دارند.
دو سد کمال صالح در استان مرکزی و مروک در استان لرستان در یک حوزه آبریز در سال ۸۲ شروع شده‏اند، اما با وجود آبگیری همسایگان بالادستی از سد کمال صالح، سد مروک که ۹ سال از زمان شروع ساخت آن می‏گذرد به پایان نرسیده است و این مسئله در حالیست که به جهت استفاده از یک حوزه آبریز برای آبگیری سد مروک باید بر اساس یک توافق با همسایگان استان مرکزی بخشی از آب سد کمال صالح برای آبگیری این سد استفاده شود.
سد مروک در حالی به سال ۹۲ می‏رسد که می‏تواند در تامین آب کشاورزی، رونق اقتصادی، کنترل و مهار سیلاب‏های منطقه، نقش مهمی داشته باشد.
پروژه انتقال آب قم‏رود و تونل انتقال آب کاکارضا از پروژه‏های مشابهی هستند که پروژه‏ قم‏رود برای دیگر همسایگان بالادستی و در جهت خلاف حرکت آب با یک اعتبار عظیم و در زمانی ناچیز اتفاق می‏افتد و پروژه انتقال آب کاکارضا با این که در مسیر رود قرار دارد، بعد از مصوبه‏ای چند ساله هنوز در گام‏های ابتدایی به سر می‏برد.
پروژه قم‏رود یک الگوی عملی برای تمام پروژه‏های ماست از این حیث که اگر اراده‏ای در جهت حل مشکل مردم باشد اعتبارها تامین می‏گردد، تونل‏های دور و دراز زده می‏شود، زمان‏ها اندک می‏گردد و حتی آب می‏توان در جهت عکس حرکت کند.
ما از این‎که امروز مشکل اساسی هموطنانمان برطرف می‏شود، خوشحالیم اما افسوس وقتی است که سهم لرستان، یعنی خانه‏‎ی صاحب چراغ، تنها تاریکی، خشک‏سالی، کشاورزی بی‏جان و آب شربی است که به کام مردم این خطه نمی‏رسد.
در بحث مهار آب‏ها کوچکترین اقدامی صورت نگرفته است
در این خصوص مدیرکل شرکت آب منطقه‏ای استان لرستان گفت: در بحث مهار آب‏ها از جایگاه خود تکانی نخورده‏ایم و کاری نشده است، چرا که در زمان مدیرعامل قبلی آب منطقه‏ای در بحث مهار آب‏ها کوچکترین اقدامی صورت نگرفته است.
علی امید سیفی خاطرنشان کرد: مطالعات سدسازی در سال ۸۶ در استان شروع شد و البته ساخت سد موضوعی زمان‏بر است، با این وجود ۱۰ سد مخزنی در استان داریم.
وی افزود: مجوز ۴ تا از سدها در دهه‏ی فجر داده و کلنگ‏ آنها زده شد و عملیات اجرایی ۶ سد دیگر هم در سال‎های قبلی آغاز شده است.
سیفی در خصوص پیشرفت عملیات اجرایی سدها در استان، یادآور شد: سد آب‏سرده با ۲۲درصد و سد مروک با ۹۴درصد به ترتیب کمترین و بیشترین پیشرفت فیزیکی را داشته‏‏اند، در حال حاضر سد مروک و ایوشان را در حال آبگیری داریم و در صورت تامین اعتبار، سدهای حوزیان الیگودرز و کمندان ازنا پیشرفت بیشتری خواهند داشت.
وی تصریح کرد: سدهای اجرایی(مطالعاتی) ۳۸۵میلیون مترمکعب آب و پمپاژها ۲۸۰میلیون مترمکعب را مهار می‏کنند، در حال حاضر ۳۵میلیارد مترمکعب آب در بستر مهار کردن داریم که توانسته‏ایم ۲۱میلیون و ۴۰۰هزار مترمکعب آن را مهار کنیم که این میزان در مقایسه با کل کشور شش‎ده‎هزارم است.
سیفی اضافه کرد: تقریبا ۱۲ درصد روان آب‏های کشور در استان لرستان وجود دارد و علت این که جایگاه خود را پیدا نکرده‏ایم، در سدسازی و دیگری در آب‏هایی است که جاری هستند و اگر این آب‏ها به صورت بارندگی باشد از دسترس خارج می‏شوند.
وی با بیان این‎که ۶۰۰هزار هکتار زمین کشاورزی در دشت‏ها به صورت دیم کشت می‏شود، گفت: اگر بتوانیم طرح‏های مطالعاتی را اجرا کنیم، با ۱میلیارد و ۲۸۰مترمکعب آب می‏توانیم توسعه اراضی آبی استان از ۲۰۰هزار به ۴۰۰هزار از ۸۵۰هزار هکتار اراضی زراعی دیگر را آبی کنیم.
سیفی در خصوص انتقال آب قم‎رود، عنوان کرد: این یک بحث ملی است و ما در جایگاهی نیستیم که بگوییم این کار انجام بگیرد یا نه، چون بحث آب شرب در این پروژه مطرح بود سریعاً تامین اعتبار شد و متولی آن هم تهران بود.
وی ادامه داد: سیستم توزیع آبی در مورد تامین آب شرب، از طریق چاه و احداث سدها صورت می‏گیرد.
مدیرکل شرکت آب منطقه‏ای با بیان این‎که پروژه قم‎رود مشکلاتی را هم به وجود آورد، بیان کرد: از طریق چاه و ساخت سدهای کوجک، خساراتی به روستاهای اطراف در دشت‏های الیگودرز وارد شد.
روند کند پروژه‏های آب منطقه‏ای به سبب کمبود اعتبار است
صحبت‎های مدیرعامل شرکت آب منطقه‎ای لرستان در حالی عنوان می‎شود که یک کارشناس آگاه می‎گوید: روند فیزیکی پروژه‏های آب منطقه‏ای کند است و یکی از دلایل این روند کمبود اعتبارات است، به طور مثال ایستگاه پمپاژ چمیر سال ۸۱ شروع شده و بعد از ۱۱ سال هنوز راه‏اندازی نشده است، ایستگاه سد ایوشان سال ۸۳ شروع شده که هنوز ۶۱/۵درصد آن انجام گرفته و سد مروک و کاکارضا هم به همین‏صورت است.
وی افزود: صنعت سدسازی و مهار آب‏های سطحی در کشور صنعت جوانی است و همچنین استان‏ها در استفاده از اعتبارات و ساختن سدها با هم متفاوت هستند. برنامه‏ریزی‏های ما در رابطه با توسعه منابع آب، باید منطبق با واقعیت‏ها و پتانسیل‏های آبی موجود و بهنگام صورت گیرد و با توجه به تغییر اقلیم که در دنیا و همچنین در کشور ما صورت گرفته، روز به روز وضعیت منابع آبی در کشور ما بحرانی‏تر می‏شود.
این کارشناس در خصوص توسعه کشاورزی، تأکید کرد: باید از محل صرفه‏جویی و مصرف بهینه منابع آب صورت گیرد، براین اساس با جایگزینی‏ روش‏های آبیاری نوین به جای روش‏های سنتی و قدیمی و افزایش راندمان آبیاری هم می‏توان کشاورزی آبی را در استان توسعه داد و هم در مصرف آب حداکثر صرفه‏جویی را نمود که لازمه آن مدیریت صحیح، تامین و توزیع و سرمایه‏گذاری است. اگر تمام پروژه‏هایی که در دست اجرا داریم را جمع کنیم و از کل آب استان کم کنیم مقدار ناچیز و قابل توجهی نمی‏شود، اگر کل حجم آب سدها را ۲۱هزار مترمکعب در مقایسه با ۵۷هزار مترمکعب در نظر بگیریم و محاسبه کنیم، به ۵۷هزارم درصد می‏رسد.
وی با بیان این‎که مشکل آب شرب برخی شهرستان‏ها مانند استان قم حاد نیست، عنوان کرد: تونلی که برای پروژه‏ی قم‎رود زده شد به‎خاطر مشکلات آب شرب این استان بود که در دشت‏های الیگودرز، جایی که منابع آبی بسیاری با تعدادی چاه وجود دارد، گذر کرد که البته در این میان هم آب چاه‏ها تخلیه و چشمه‏های منطقه خشک شد، حتی قسمتی از مسیر تونل ریزش کرد که باعث خساراتی شد.
اما این در حالیست که همچنان میلیاردها مترمکعب از آب‏های جاری این استان به راحتی خارج می‏شود تا لرستان با وجود این همه نعمت، تنها ۲۰درصد از زمین‏های کشاورزی‎اش از نعمت آب برخوردار شود و بسیاری از روستاها و شهرهای لرستان همچنان از مشکل بی‏آبی و آب شرب رنج ببرند.
صنعت کشاورزی مانند نفت یک ثروت ملی است، بی‏توجهی به این صنعت یعنی بی‏توجهی به هدررفت یک فرصت و سرمایه‏ی ملی.
وعده‏‏‏ی اتمام سدهای مروک و ایوشان در حالی است که لرستان با بارندگی ۵۴۸میلیمتر در سال، بعد از حوضه‏های دریای خزر و دریاچه ارومیه در سومین حوضه پرباران کشور قرار دارد.
کم‏توجهی‏ به این صنعت مهم و باارزش(کشاورزی) در استان با وجود دو مولفه‏‏ی اصلی و بسیار تاثیرگذار آب و خاک حاصلخیز که خود می‏تواند یکی از زیرساخت‏های اصلی توسعه باشد، در حالیست که هنوز ۷۵درصد از زمین‏های کشاورزی این سرزمین دیم است.

کاش می‏دانستیم که خشک‏سالی و کم‏آبی، کشاورزی روستاها را بی‏نتیجه کرده است.
کاش می‏دانستیم که ایران اسلامی فقط به چند شهر برخوردار محدود نمی‎شود و منابع ملی حق همه ملت است.
کاش می‏دانستید، نبودن هیچ امکانی یعنی چه؟
وزیر نیرو در جریان افتتاح پروژه قم‏رود، ایجاد شرکت‏های استانی آب را تصمیمی اشتباه مربوط به گذشته خوانده‏اند و گفتند که آب هم مانند نفت موضوع ملی است.
نفت سرزمین جنوب و آب منطقه من حق همه ملت ایران است که هست اما تقسیم امکانات، حق و عدالت هم سهم مردم همه مناطق است که!…
کاش سرسبزی و باران‏های شمال، کویرهای تشنه مرکز، گردو غبار و جنوب، بادهای صدوبیست روزه استان‏های شرقی، گرمای طاقت‏فرسای جنوب و آب دریای خزر و خلیج فارس، کارخانه‏های کلان شهرهای برخوردار را هم ملی می‏کردید تا همه مردم در همه چیز ایران سهیم می‏شدیم.