مهران مریدی / میرملاس :
در چند روز گذشته قدیمیترین کتابخانه خرمآباد که واقع در میدان استانداری به سمت خیابان ساحلی است به همت مسوولان در عین ناباوری تخریب شد تا به بهانهی تعریض خیابان حافظ، سرانه فضای مطالعهای این شهرستان کمتر و کمتر شود.
خبر تخریب ناگهانی قدیمیترین کتابخانه شهر خرمآباد اهالی علم و فرهنگ را بهتزده کرد. تخریب کتابخانهی ۱۷ شهریور با بیش از ۲۰ هزار جلد کتاب و ۲هزار نفر عضو به همین راحتی صورت گرفت و هنوز هم اهالی فرهنگ را با علامت سوالی بزرگ مواجه کرده که چرا باید کتابخانهای با حدود ۵۰ سال قدمت به یکباره از بین برود به حدی که استخوانهای آن هم پیدا نشود و برای همیشه به تاریخ بپیوندد.
کتابخانه ۱۷شهریور در حالی به بهانه حل مشکل ترافیک و تعریض خیابان حافظ، به تاریخ پیوست که سرانه فضای کتابخانه شهر تأسف برانگیز است. طبق گزارش اداره کل کتابخانههای عمومی استان لرستان، در حال حاضر تعداد ۵۶ کتابخانهی عمومی در سطح این استان، خدمات کتابخانهای ارائه میکند، (۳۴ کتابخانه عمومی نهادی و ۲۲ کتابخانه مشارکتی) (جایگاه ۲۴ در کشور) و از طرف دیگر سرانه زیربنای ۱۹ هزار و ۶۶۸ مترمربع و سرانه دسترسی به کتابخانهها به ازای هر ۳۰ هزار و ۵۰۰ نفر یک باب کتابخانه موجود است.
بر اساس نقشه راه توسعه عمرانی کتابخانههای عمومی کشور، استان لرستان با کمبود ۵۴ باب کتابخانه مواجه است که باید تا سال ۱۴۰۴ این کمبود برطرف شود.
برای مرگ این فضای علمی کهن در این مدت کوتاه، بارها به سوگ نشستهایم و هرگز آن را برنمیتابیم اما برای دیاری که کتابخانهی مرکزیاش با اینکه بیش از یک دهه از کلنگزنی آن میگذرد فقط حدود ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، انتظاری بیش از این نداریم و احداث که نمیکنند “هیچ” بلکه در عین بیتدبیری تخریب میکنند و عین خیالشان هم نیست.
کاشکی سرعت عمل “احداث” به اندازه یکهزارم “تخریب” باشد اما چه کنیم که از گذشتههای دور تا به حال همه افراد بشر به این باور رسیدهاند که ویران کردن به مراتب آسانتر از ساختن است گواه و مصداق این نکته، یکی کتابخانه مرکزی خرمآباد بوده که نزدیک به یک دهه از شروع به ساخت آن گذشته است اما امید به بهرهبرداری آن در آینده نزدیک وجود ندارد و در مقابل این پروژه دور و دراز، ویرانی کتابخانه ۱۷شهریور را میتوان یاد کرد که در یک نیمروز از صفحه جغرافیا مبلمان شهری خرمآباد حذف شد.
تخریب این کتابخانه در حالی رخ داده که فرماندار خرمآباد از سرانه فضای مطالعهای(کتابخانهای) در این شهرستان بارها انتقاد کرده و خواستار بیشتر شدن این سرانه شده که خیلی زود انتقادها به ثمر نشست و جامه عمل پوشاند و سرانه بیشتر شد(به هیچ وجه این گفته طنز نیست!).
در ارزشمند بودن تعریض خیابان حافظ شکی وجود ندارد اما نباید به بهانهی این کار، هر اقدامی صورت گیرد و بهتر است “زمان و مکان” در نظر گرفته شود. گیریم که نابودی کتابخانه ۱۷ شهریور لازم بوده، آیا زمان آن مناسب است؟ بهتر نبود این نابودی بعد از کنکور سراسری سالجاری صورت میگرفت؟
بهتر نبود ابتدا بیشتر پروژه درست و بعد کتابخانه تخریب میشد؟ یا اول یک جایگزین برای این کتابخانه درنظر گرفته و بعد تخریب میشد؟
این فضای کتابخانهای در حالی تخریب شد که نمایندگان خرمآباد در مجلس شورای اسلامی ضمن ابراز بیاطلاعی از انجام آن به تخریب صورت گرفته انتقاد کردند.
دکتر ایرج عبدی، از تخریب این کتابخانه بهشدت ناراضی است و گفت: «نباید کتابخانه تخریب میشد و باید سرانه فضای مطالعهای را بیشتر کنیم اما تخریب این کتابخانه با شعار بیشتر شدن سرانه مطالعه منافات دارد».
وی ادامه میدهد: «با توجه به بهرهبرداری نرسیدن، کتابخانه مرکزی خرمآباد که هنوز پیشرفت فیزیکی خوبی ندارد، باید فضاهای موجود را حفظ کنیم تا بتوانیم بیشترین بهرهوری را از آنها ببریم».
عبدی با ابراز نارضایتی از تخریب قدیمیترین کتابخانه خرمآباد، تأکید کرد: باید فضای مطالعه در خرمآباد بیشتر شود نه اینکه تعداد اندک آنها، کمتر شود».
آقامحمدی دیگر نماینده مردم خرمآباد در مجلس شورای اسلامی هم به تخریب این کتابخانه واکنش نشان داد و گفت: «اگر این اقدام بدون کارشناسی صورت گرفته باشد، بهراحتی گذر نمیکنیم».
وی به استفاده از این کتابخانه برای مطالعه در زمان دانشآموز بودنش اشاره کرد و یادآور شد: «کتابخانهای با قدمتی حدود نیم قرن نباید به این سرعت از بین برود و باید قبل از تخریب مردم و مسوولان توجیه شوند».
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ادامه داد: «بعد از اینکه کار تخریب انجام شده تازه استاندار با ما تماس گرفته و این موضوع را درمیان گذاشته است که به هیچ وجه این کار را نمیپسندیم».
آقامحمدی با تأکید بر حفظ آثار کهن و باستانی، میگوید: «نباید این آثار را به راحتی از دست بدهیم و باید ارزش آنها را بدانیم و بعد دست به تخریب بزنیم».
تعدادی دیگر از مسوولان هم به این تخریب واکنش نشان داده اما دوست نداشتند اعتراض آنها رسانهای شود.
اجرای پروژههای عمرانی در استان لرستان از ضروریات این منطقه محروم و مهجور مانده از قافله روبه رشد توسعه است.
ساختن پروژههای خوب و تخریب موانع از همه ابزار مورد نیاز برای نیل به این هدف میباشد اما به نظر میرسد بخش قابل توجهی از این ساختن و ویرانیها از مبنای درست کارشناسی شده برخوردار نمیباشند. نمونههای بارز این ساختنهای نابهنجار و گاهاً دردسرساز را میتوان در برخی از پروژههای شهر خرمآباد مشاهده کرد؛ از زیرگذرها و روگذرها گرفته تا میادین،خیابانها، پلها و ساختمانهای است که چند بار تغییر کاربری داده یا نیمه کاره رها شدهاند و یا با وجود بهرهبرداری از نظر زیبایی سازه و کمک به حل مشکلی از مشکلات شهر در وضعیت نامطلوبی قرار دارد.
در این که مشکل ترافیک شهر خرمآباد مشکل عدیدهای است و باید جدی گرفته شود هیچ شک و شبهای وجود ندارد اما آیا معضل و مشکل ترافیک فضای مورد نیاز برای مطالعه دانشآموزان و دانشجویان این شهر تا به این حد مورد توجه قرار گرفته است. آیا نیاز به فضای امن برای آنهایی که امکان و فضای مناسبی برای تحصیل علم و دانش در اختیار ندارند به درستی درک شده است تا به عملی عاجل و آنی منجر شود. آیا ترافیک خیابان کوتاه حافظ مهمتر از دغدغه فضای مورد نیاز مطالعه دانشآموزان و دانشجویانی است که مسیر کسب دانش و تحصیل علم را برگزیدهاند. اگر در انجام تمام پروژههای شهر تا به این اندازه قاطعیت،سرعت و دستودلبازی وجود داشت آیا کتابخانه مرکزی، هتل پارک صخرهای، بیمارستان شهید رحیمی و… تا به این اندازه طول میکشید.
با وجود قدردانی از تمام زحماتی که درست یا بینتیجه در مسیر توسعه شهر خرمآباد توسط مسوولان در حال انجام است باید خاطرنشان کرد که نگاه کارشناسی، اولویت در نیازها، عدالت در نگاه، قاطعیت در همه موارد و تدبیر از ضروریات انجام فعالیت و خلق اتفاق مثبت است که توسط مسوولان استان باید مورد توجه قرار گیرد.
بدون شک خیلی از نخبگان و تحصیل کردههای خرمآبادی مدیون این کتابخانه هستند و از آن خاطره دارند اما حالا دیگر ۱۷ شهریور را نمیبینند.
شنیده شده که تعدادی از کتابها در زیر آوار مانده که هنوز این موضوع تأیید و یا تکذیب نشده است اما اگر صحت داشته باشد گناهی نابخشودنی است.
دیگر صدای دوست باسود و بیزیان در ۱۷ شهریور نمیآید، دیگر یار مهربانی نیست که همدم باشد، دیگر آن کتابخانه نبض ندارد و دیگر…
دوست گرامی
اتشاء الله از آن بهترش جایگزین خواهد شد.بر مرده گریستن، مرده را زنده نمی کند. شهر و استان باید توسعه پیدا کند. توسعه نباید فدای دلبستگی های ما به فضاهای گذشته و فرسوده شود. ولی باید کوشید امکانات جدید و متناسب فراهم آورد. نمایندگان محترم مجلس هم بهتر است بجای اشک بی خود ریختن در فکر جایگزین مناسب کتابخانه ۱۷ شهریور و رفع کمبودهای استان باشند.