میرملاس نیوز / تجربه سال ها فعالیت در کسوت شهردار منطقه ۲، استانداری کهگیلویه و بویراحمد و همچنین مطالعات تئوریک در زمینه مسائل شهری از اسماعیل دوستی شخصیتی ساخته است که همزمان حوزه عمل و نظر را تجربه کرده است. او هم از نزدیک با کار اجرایی شهری و هم در کسوت استاندار با مدیریت کلانشهری آشنا شده است. او هفته گذشته با چنین پیشینه یی برای دومین بار خود را نامزد ورود به شورای شهر تهران کرد.
در جامعه امروز ما جایگاه نهاد شوراها را چطور ارزیابی می کنید؟
نهاد شوراهای شهر و روستا بزرگ ترین نهاد سازمانی و انتخابی در کشور است که بر اساس قانون اساسی با رای مستقیم مردم تشکیل می شود و بیش از دویست هزار نفر عضو آن می شوند. شوراها بازوی فکری و برنامه ریزی حکومت جمهوری اسلامی است. و می توانند در حل و برنامه ریزی مسائل اجتماعی و اقتصادی کشور کار کنند و نیازهای مردم را در این زمینه ها مرتفع کنند. از این منظر اگر شوراها تقویت شوند نظام جمهوری اسلامی هم تقویت می شود. و بقای نظام ما، به شوراها و نظام پارلمانی بستگی فراوانی دارد. به اعتقاد من تشکیل شوراها اقدامی حیاتی و جسورانه بود که ما آن را مدیون دولت اصلاحات هستیم.
در یک ارزیابی کوتاه، شوراها در ۱۰ سال گذشته آیا توانستند به ماموریت های خود بپردازند؟
به نظر من شوراها در ده سال گذشته گاهی از اهداف اصلی و قانونی خود منحرف شدند یا در خط اصیل قانون اساسی قرار نگرفتند. و به جای برنامه ریزی در امور مختلف اعم از شهر و روستا و تشکیل گروه های فکری و تخصصی و حرفه یی در این امور، بیشتر به موارد اجرایی در شهر ها پرداختند. در عین حال دولت و مجلس هم توجه در خور و شایسته یی به شوراها نداشتند. حتی گاهی به تضعیف آنها پرداختند و پارلمان های محلی یا همان شوراها را در برنامه ریزی امور منطقه یی کشور دخالت ندادند. به این دلایل شوراها به جایگاه واقعی و قانونی خود تاکنون دست نیافتند. در عین حال شوراها به ویژه شورای کلانشهرها هم نتوانستند از شهروندان متخصص و اندیشمند خود در شهر ها استفاده کنند. شوراها در دهه گذشته، شورای شهرداری ها بودند تا شورای شهر. در امور شهرداری هم در حد بودجه شهرداری و گاهی مسائل اداری و عزل و نصب ها دخالت داشتند که این موضوع هم به نظر من مانع از پیشرفت شهرداری ها بود.
متاسفانه جنبه سیاسی در شوراها همیشه پررنگ تر از جنبه های حرفه یی و کارکردی بود. در دوره اخیر شورای کلانشهرها گزارشی دقیق و جامع از بودجه شهرداری به مردم ارائه نکردند. به نوعی تحریم سخن بود با مردم.
امروز شهروندان ما در شهر ها از گزارش تفریغ بودجه شهرداری اطلاعی ندارند. یعنی شهروندان نه از در آمد شهرداری و نه از هزینه های کلان آن اطلاع ندارند. در نتیجه نظارتی برعملکرد شهرداری نداشتند. و اگر هم نظارتی بود من آن را ضعیف ارزیابی می کنم. به نظر من افراد حرفه یی و نیروهای با تجربه به شوراها وارد شوند. تا بتوانند در برنامه ریزی و هدایت شهرداری و روستا ها نقش اساسی ایفا کنند. همچنین شورای عالی استان ها می تواند به دولت و مجلس طرح ارائه کند و شوراهای بالادستی باید در برنامه ریزی منطقه یی کشور و برنامه ریزی پنج ساله نقش داشته باشند.
مجلس باید با شوراها همکاری کند و به فکر تقویت آن باشد، نه تضعیفش. در این صورت شوراها به جایگاه اصلی خود می رسند.
اما در دهه گذشته شوراها در کشور اقداماتی هم داشتند و توانستند برنامه های مدیریت شهری را با نیازها و خواسته های شهروندان بیشتر هماهنگ کنند؟
نمی توان عملکرد شوراها را صفر دانست، اما انتظار قانون اساسی و ملت بیش از این بود.
اما وظایف پیش بینی شده شورا ها در قانون به آنها تفویض نشد؟
بله یکی از دلایل تضعیف شوراها همین بود. در عین حال خود اعضای شوراها هم به وظایف خود آشنا نبودند و دولت و مجلس هم همکاری نکردند. افراد با تجربه های مدیریت شهری و حرفه یی هم به شوراها وارد نشدند. انتخاب ها سیاسی بود. گروه های سیاسی در انتخابات از چهره های شاخص و متخصص استفاده نکردند. معتقدم گروه های مردم نهاد یا ان جی اوها در این زمینه می توانند تاثیر مثبت داشته باشند تا احزاب. چون تخصصی هستند. وقتی افراد سیاسیوارد شورا می شوند تقابل رخ می دهد و تقابل مانع هدایت حرکت تخصصی می شود. جریانات سیاسی هم اگر قصد ورود به انتخابات را دارند افراد متخصص و آشنا به موضوع را به عنوان کاندیدا معرفی کنند تا شوراها وارد بحث های کیفی و حرفه یی شوند. به نظر من یکی از دلایل عدم توفیق همین بود.
آینده شوراها در اوایل دهه دوم عمر آنها را چطور پیش بینی می کنید؟
حکومت باید نهاد شوراها را تقویت کند. در کشور ما جمهوری اسلامی حاکم است. به نظر من آن بخش جمهوری نظام به شوراها بستگی دارد. در انتخابات شوراها همه آحاد ملت شرکت می کنند همه طوایف و همه دیدگاه ها. خط مقدم خدمت در کشور و نظام، شوراها هستند. زیرا اعضای شوراها با مردم چهره به چهره کار می کنند و با مشکلات روزمره مردم دست و پنجه نرم می کنند، باید شوراها را تقویت کرد.
مصاحبه : سعید سفیری