« گراب » سرزمین مادری

نوری نظری طبا/میرملاس نیوز : 

جستاری بر« گراب » سرزمین مادری

هجوم افکار و رؤیاها مغزم را در حالتی از ابهام و تردید قرار داده است با این حال سر چاره را در گریبان تعقل فرو برده و زبان سرخ عصیان را تا دندان مسلح کرده وپاهای تقلا را سوار کفشهای حرکت کرده و دستهای تمنا و یاری را بسوی اسمان و سپس به سمت مسئولینی که بشدت در مقابل خدمت و براوردن مطالبات و معیشات مردم مقاومت میکنند دراز میکنم و حرفهایی به نقد و تحلیل اندر احوالات شهر گراب بر زبان قلم جاری میسازم شاید نقوش قلم، خطی بر ذهنهای ورم کرده مسئولین شهر حکاکی کند تا اینکه بتوانند در راستای اعتلاء و پیشبرد اهداف این شهر ناشهرشده، راهکارها و نقشه ها در اب عدالت تلیت کرده ،و آینده ناروشن را غافلگیر سازند.
با این حال حکایت مسئولین کنونی شهر من، حکایت آن آدم برفی نیست که وقتی دید کودک گرسنه ای به هویج دماغش زل زده است از خجالت آب شد وبا نثار جانش ، گرسنگی کودک را برطرف کرد بلکه حکایت ما و مسئولین شهرمان حکایت روباه و مرغهای قاضی را در ذهنمان تداعی میکند که حتی اجازه دم برآوردن در مقابل ابتدایی ترین خواسته هایمان را نداریم.
ما در همه حال با لبخند مضحک گوشه لبمان به همگان میخواهیم بفهمانیم :چیزیمان نیست،همه چیز خوب است ،هیچ مشکلی نداریم، و در کل ما رو به راهیم.
اما یک سوال! رو به کدام راه؟
رو به خود فریبی یا رو به دیگر فریبی؟ رو به نزول یا رو به صعود؟
گـراب
گــَــــــــــراب مرکزبخش طرهـان از توابع شهرستان کوهدشت میباشد که در غرب استان لرستان واقع، و درسال ۱۳۷۰بعنوان شهر شناخته شده است. گراب ازشمال به درب گنبد ،ازجنوب به شهر کونانی ،از شرق به شهرستان کوهدشت و از غرب به رودخانه سیمره منتهی میشود، ارتفاع ان از سطح دریا۱۱۷۶ مترمیباشد، این بخش طی سرشماری سال ۱۳۹۰دارای جمعیتی درحدود ۱۷۶۴۸نفر میباشد و مردم آن به زبان لکی صحبت می کنند.
نام شهرگراب برگرفته از دو چشمه¬ی آب معدنی گوگردی به نام گراب کوچک در شمال و گراب بزرگ در شمال¬شرقی آن است.شاید مهمترین عوامل در شکل¬گیری مکان شهری گراب دو عامل آب و امنیت باشد به همین خاطر است که ساختار شهری آن هنوز هم به صورت مجتمع و متمرکز است.
اثار ملی ثبت شده شهر گراب
تپههای طرهان وتپه صحرای ۱وتپه صحرا ۴ مربوط به دوره ساسانیان است.
تپه خرکله دربخش طرهان، جنوب شرقی شهر گراب قرار دارد.
پناهگاه صخرهای شادابکوه ۱ وپناهگاه صخرهای شاداب کوه ۳ وغار شادابکوه ۲ مربوط به دوره پارینه سنگی جدید است.
قلعه گراب مربوط به عصر مفرغ -دوره اشکانیان-دوره ساسانیان – سدههای ۴-۶ه.ق است.
تپه صحرا ۲ مربوط به سدههای میانی دوران تاریخی پس ا زاسلام است.
تپه سرچیا ۲ مربوط عصر اهن ۲ – – دوره اشکانیان –دوره ساسانیان است.
سرچیا۱با ثبت۱۸۳۱۵ در جنوب شهر گراب بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه چیاکچکینه مربوط به هزاره اول قبل از میلاد -دوره اشکانیان – دوره ساسانیان است.
تپه بگ لر ۲ وتپه سون قصاو مربوط به هزاره اول قبل از میلاد- دوره اشکانیان – است.
تپه کولاژدم کوه ۱ وتپه آسو مربوط به دوره اشکانیان- دوره ساسانیان است.
تپه بگ لر ۱ وتپه کولاژدم کوه ۸و۱۰ مربوط به دوره اشکانیان است.
قابلیتهای شهر گراب
۱-جاذبه های دیدنی و توریستی
چشمه های آب معدنی: چشمه های آب معدنی لرستان همانند چشمه گراب کوهدشت عموماً گوگردی و نمکی اند . ، مظهر اصلی چشمه گراب زیرتپه مخروطی شکلی به ارتفاع متوسط ۳۰ متر واقع است و به نظر می رسد که سطح پیزومتری آن نیز حدود ۱۰ متر بالاتر از سطح دشت و اراضی منتهی به کالشور باشد این چشمه ها دارای آب معدنی با خواص درمانی فراوان می باشند. مردم محل از آب این چشمه به عنوان دارو و برای التیام زخم های سطحی استفاده می کنند توپونیم گراب واژه ای فارسی است که مرکب از دو جزء “گر” و “آب” می باشد. در لغت نامه دهخدا برای معنای واژه « گَر»، بیماری کچلی آمده است واژه آب نیز در غالب موارد به همین معنی متداول در فارسی امروزی است. این دو چشمه در آینده نزدیک و با توجه به مساعدت مسئولان باعث جذب گردشگران و فواید اقتصادی و مالی بیشتری برای شهر می شوند.
جنگلهای بکربلوط و کوههای سر به فلک کشیده:در نواحی شمالی و جنوبی شهر گراب مجموعه ای از کوه های سر به فلک کشیده ای قرار گرفته اند که دارای مزیتهای گوناگونی همانند: امکان کوهنوردی، وجود گونه های فراوانی از گیاهان دارویی، و چشم انداز های طبیعی بدیعی از از نظر گردشگری است، همچنین این کوه ها زیستگاه گونه های نایابی از پرندگان و حیواناتی است که فقط در این منطقه یافت می شوند. در شمال کوه « نورا » که مشرف به شمال شهر گراب است، گستره ای از جنگلهای بکر بلوط با گونه های گیاهی فراوان، چشمه ها و قناتهایی قرار گرفته که از آن به عنوان شریان حیاتی کوچ بهارنه چادرنشینان و عشایر بومی و غیر بومی استفاده می شود.
در کنار هم قرار گرفتن این مزیتهای چند گانه، نقش مهمی در ایجاد آرامش و تقویت بهداشت روانی شهروندان محلی دارد. و از دیدگاهی دیگر، بستر منحصر به فردی برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی است. اصولا کانون بهره وری از مزیت نسبی و ارزش افزوده اقتصادی و فرهنگی در هر منطقه، هم افزایی در استفاده از این قابلیتها است. نکته مهم آنکه مدیران و مسئولین باید این منابع را به عنوان اولویتی برای برنامه ریزی استراژیک قرار دهند و استفاده از آن به عنوان مناطق گردشگری و توریتسی، در راستای افزایش نقدینگی و رشد ظرفیت اقتصادی شهر گراب باشد.
۲-خود کفایی اقتصادی
مهمترین توانایی شهر گراب در این راستا کاشت محصولات کشاورزی و فعالیتهایی باغداری و دامداری جهت رفع نیازهای اولیه مردم است با این حال علاوه بر رفع نیازهای مردم مقداری از محصولات یاد شده به بیرون از استان صادر میشود و با این کار به مقدار قابل توجهی نقدینگی مردم بالا می رود.
۳-موقعیت جغرافیایی ویژه
با نگاهی اجمالی به کتاب تاریخ گزیده نوشته حمدالله مستوفی متوجه می شویم که قدمت طرهان به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد واین نمادی از قدمت و تاریخ این بخش به مرکزیت گراب است واز ان جهت که شهر گراب در مسیر شاهراه ارتباطی بین دهستانهای اطراف ،شهر کونانی و کوهدشت وهمچنین استان ایلام قرار دارد از لحاظ جغرافیایی پتانسیل آن را دارد که در اینده ای نزدیک به شهرستان تبدیل شود.
نگاهی به برخی مشکلات شهر گراب:
مشکلات اجتماعی(کم اشتغالی وبیکاری):
افزون بر ویژگیهای طبیعی و اقلیمی شهر گراب که به آنها اشاره شد، رشد جمعیت جوان و افزایش شمار نیروی انسانی متخصص در شهر گراب در سالیان اخیر، امید زیادی برای تبدیل گراب به یک شهر موفق تر از نظر رونق علمی و اقتصادی شده. اما در آنسوی این تحلیل و در پس پرده کتابها، رسانه ها، نوشته ها و در عالم واقعیت داستان به گونه ای دیگر است! بخش اعظم جمعیتی این شهر جوانا نی اند که یا بیکار اند یا در موقعیتهای شغلی مناسبی قرار ندارند! بهتر آن است که رسالت اصلی نفرات اول شهر گراب و استان لرستان در سطوح مدیریتی، چاره اندیشی برای رفع معضل بیکاری و کم اشتغالی در این شهر باشد.
مشکلات زیست محیطی
با توجه به اینکه بنیاد ساختاری شهر گراب فرهنگ و تاریخ است، چگونه است که شهرداری شهر گراب به جای تلاش برای زیبا سازی و رفع دغدغه های شهروندان در امور بهداشتی ور فاهی، زباله های شهری را به تپه های شمال گراب که بهترین نقطه شهر از نظر آب و هوایی و زیست محیطی می باشد، منتقل می کند! شاید بیان این نکته برای خوانندگانی که آشنایی چندانی با شهر گراب ندارند جالب باشد که تپه های شمال شهر گراب از نظر معیارهای سازمان یونسکو از ارزشمند ترین نقاط توریست پذیر می باشد که اکنون توسط عملکرد شهرداری گراب تبدیل به محلی برای تولید بیماری های گوناگون، آلودگی های زیست محیطی، آفات کشاورزی، بیماری های نابود کنند حیوانات و پرندگان، شیوع بیماری های جدید انسانی است! این وضعیت حومه شهر را نازیبا و ناسالم کرده و کاربری های سودمند آن را از بین برده. در جهان پر شتاب امروز که فناوری های سبز، زندگی شهر ها را دگرگون کرده و محیطی امن برای شهروندان ایجاد می کند ایا عملکرد شهرداری شهر گراب را می توان عملی آگاهانه و از روی تحلیل علمی به حساب آورد!؟
مشکلات ساختاری و مشکلات بنیادی
شاید مهمترین مشکلات ساختاری و بنیادی شهر گراب که در رأس همه معضلات قرار دارند نداشتن بیمارستان، دادگاه ، پلیس راهنمایی و رانندگی، میدانهای عرضه میوه و تره بار، بنگاههای معاملاتی، علائم ترافیکی، تابلوهای راهنما، باجه های تلفن، سطلهای زباله ، تابلوهای تبلیغاتی، فضاهای سبز باشد که متأسفانه تا کنون هیچ اقدام از سوی مسئولین امر برای رفع آنها صورت نگرفته است. که همین امر باعث مهاجرت مردم از این منطقه به جاهای دیگر شده است. لذا شایسته تر آن است که برای رفع بحران یاد شده به صورت جدی گامهایی برداشته شود.
مشکلات مدیریتی
همانطور که در بالا بر شمردیم شهر گراب شهری ست که عوامل پیشران فراوانی را در خود دارد و همچون نگینی در غرب کشور یاد آور اساطیر و بنیاد های اصیل ایران فرهنگی ( ایران بزرگ) است. در دنیای امروز، قشر کم سواد و با سواد همه به این امر واقف اند که لایه های مدیریت و سازمانهای که نماینده مردم یک شهر اند برای اداره آن و ارتقاء جایگاه آن انتخاب می شوند و در چنین شرایطی همه به خوبی آگاهیم که ارگانها واشخاص حقوقی همچون فرمانداری، شهرداری، بخشداری، شوراهای شهر و روستا نهادهایی امروزی اند که شهری را اداره می کنند و روستاها را به مسیر آبادانی می رسانند. و امروز که در دهه پیشرفت و عدالت به سر می بریم در شهری مظلوم و تنها همچون گراب نهادهای نامبرده نه تنها به ارائه خدمات به شهروندان نمی پردازند بلکه خود، به عواملی برای توسعه نیافتگی و عقب ماندگی شهر گراب تبدیل شده اند! مراتب مدیریتی این ارگانها سرشار از عناصر کم تخصص و غیر بومی اند که کمترین ارتباطی با واقعیتهای شهر گراب ندارند، مسلما شهروندان به این وضعیت نیزآگاهی دارند.

نتیجه گیری:
راهکارهای و دیدگاه های مطرح شده در این نوشتار تنها و تنها جرقه ای از آگاهی علمی جوانان این شهر و خواست همگانی مردم شهر گراب برای نشان دادن این نکته است که به واقعیتها و خواسته های خود به خوبی آشنایی دارند. و با وجود مدیریت صحیح و مدد گرفتن از توانمندیهای های شهر گراب و ویژگیهای جغرافیایی و توریستی اش، امید آن می رود که پیشرفت چشمگیری در مرتفع کردن مشکلات ساختاری و بنیادی و رفع بیکاری و کم اشتغالی آن ایجاد شود ودر نهایت شهر گراب به موقعیت شهرستان ارتقاء یابد. و البته مدیران و نهادهای مسئولیت پذیر می توانند دستیابی به چنین اهدافی را میسر کنند. و گرنه تداوم سوء مدیریت ها کماکان « شهر گراب » را بیش از پیش در مسیر سقوط نگاه می دارد و ضربات غیر قابل جبرانی بر پیکره ی آن وارد می کند.