^[1]

　حاجیه سیما کارآفرین گمنام و بی ادعا

کوهدشت – حاجیه خانم ‘سیما پناهی’ سالهاست که هر روز صبح مشک می آویزد و مردم شهر نیز با سمفونی تولید او شاداب می شوند، مشتریانش بی تفاوت از کنار یخچال های شیشه ای مغازه ها که پر از محصولات لبنی متفاوت است عبور کرده و کالای موردنیاز خود را به وی سفارش می دهند.

تامین غذا، نحوه تولید و نگهداری آن از نیازهای اساسی آدمی است که گذر زمان آنرا دچار تغییر و تحول کرده و تلاطم امواج آتش و آهن، کشاورزی و دامداری منجر به انقلاب های اجتماعی، اقتصادی بسیاری در جامعه شده است.
در کنار آن بحث کار و اشتغال نیز با افزایش جمعیت و محدودیت منابع، به معضلی برای همه افراد و اقشار جوامع مختلف بدل شده است.
‘شیر’ نخستین غذایی است که بشر با اهلی کردن حیوانات بدان دست یافته است، دوشیدن و نوشیدن آن هزاران سال است که ادامه دارد، تلاش برای حفظ ماندگاری، منجر به تولید محصولات متنوعی شده است که بخش اعظمی از صنایع غذایی اکثر کشورهای دنیا را به خود اختصاص داده است.
هم اکنون پالایش شیر و استخراج محصولات متنوع فراوان از این هدیه گران بهای طبیعت، به اوج خود رسیده و شاید بتوان گفت: این ‘شیر’ دیگر آن ‘شیر’ نخستین نیست.
حاج سیما در گفت و گویی صمیمی با خبرنگار ایرنا انگیزه فعالیت و آغاز تلاش خود را این گونه روایت می کند که ۲۳ سال پیش دچار بیماری پوکی استخوان شدم، دکتر برایم روزی سه لیوان شیر محلی، سه عدد تخم مرغ و دو ساعت حمام آفتاب تجویز کرده بود، هرچند در آن زمان تهیه ۷۰۰ ریال هزینه خرید اقلام فوق برایش سخت بود اما سخت تر از آن پیدا کردن ‘شیر محلی’ در شهر ‘کوهدشت’، قطب تولید غلات و گوشت قرمز کشور، بود.
این تولید کننده مواد لبنی افزود: در این شهر رسم نبود تا زن ها برای تهیه شیر به بازار بروند، تنها راه چاره مراجعه به شیر فروشان روستایی بود که هر روز صبح دبه های شیر خود را برای عرضه به بستنی فروشی ها ی شهر می آوردند. بمرور و با مراجعه من و دو بانوی دیگر خرید شیر از بازار از معمول شد.
حاج سیما گفت: من در ابتدا سه کیلو شیر می خریدم بعد از جوشاندن آن سه لیوان برای خوردن خودم کنار می گذاشتم و با باقیمانده آن ماست می زدم.
همسایه ها بطور اتفاقی با خوردن آن ماست، خوشمزگی آنرا همه جا، جار می زدند. ابتدا به آنان بصورت تعارف ماست می دادم، اما بعد از مدتی و اصرار آنان برای خرید ماست بمرور خرید شیر از دامداران از سه به شش، از شش به یازده کیلو و … رسید.
وی که بیش از ۶۰ سال سن دارد، ادامه داد: دیگر از بیماری پوکی استخوانش خبری نیست ، قند ندارم و سال هاست ۲۵واحد چربی اضافی خونش با خوردن روغن حیوانی پایین آمده است.
این بانوی زنده دل، روزانه ۳۰۰ کیلو گرم شیر گاو یا گاو میش می خرد و ۲ و گاهی سه نفر او را در تولید لبنیات کمک می کنند، خرید شیرش بعضی اوقات تا ۶۰۰ کیلو گرم نیز می رسد.
نه راه بانک می داند و نه نام وام، از بنگاه های زود بازده اقتصادی که سوال می کنی، اظهار بی اطلاعی می کند، ماست، دوغ نوشیدنی، دوغ آش، شیراز(چکیده دوغ برای درست کردن کشک)، کشک، کره ، سرشیر از تولید ات خانگی حاج سیماست.
قیمت محصولات در بازار ‘رقابت کامل اقتصادی’، بدون دخالت دولت و کاملا تحت مکانیزم قیمت ها و همانند بازارهای مورد نظر سازمان تجارت جهانی تعیین می شود، وی موفقیت و رضایت مشتریانش را، صداقت، صحت، خلوص و بخصوص، رعایت بهداشت در تولید می داند، در این میان بارش باران، نقش عمده ای در تعیین قیمت محصولات دارد و گاهی نرخ آن را تا ۲۵ درصد بالا و پایین می کند.
‘مشکه ( مشک) بزن’ در گوشه حیاط آویزان است دو نفر مشغول زدن آن هستند، سیما خانم در رابطه با تجهیزات لازم مورد نیازش برای تولید، گفت: این مشکه را با نظارت خود، از کندن پوست تا دباغی مخصوص، بیست سال پیش، با صرف بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تهیه کرده است و با آن زدن ماست تهیه شده از شیر گاومیش یکساعت و نیم و شیر ماده گاو یکساعت طول می کشد.
حاج سیما افزود: با نخستین درآمد از حاصل دسترنج خود به مکه رفتم، هر سال سفره نذری پهن می کنم و آخرین پس اندازم را نیز خرج سفر کربلا کرده ام.
از میزان درآمدش سئوال می کنم؟، می گوید: نمی دانم!، آخر سال معلوم می شود ۳۰، ۶۰، ۱۰۰ میلیون ریال.
وی دلیل خوشمزگی محصولات را جوشاندن زیاد شیر می داند و می گوید: ۱۲ تا ۱۳ درصد ازآب شیر باید تبخیر شود تا بتوان محصول خوبی به دست مردم داد.
حاج سیما امروز که شیر را کیلو گرمی ۵۵۰۰ ریال خریده، ماست را هشت هزار، دوغ را چهارهزار، کره را ۱۲۰هزار ، روغن را بسته به نوع شیر ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار ، کشک را ۵۰ هزار ریال و شیراز را ۳۰هزار ریال می فروشد.
وی می افزاید: از۵۰ کیلوگرم کره ۴۲ کیلوگرم روغن و از هر۵۰ کیلوگرم دوغ غلیظ شش کیلوگرم ‘شیراز’ و از پنج کیلوگرم شیراز دو کیلوگرم کشک بدست می آید، شیر گاومیش۱۰ درصد از شیر ماده گاو چرب تراست و از ۵۰ کیلو گرم آن ۱.۷۵۰تا ۲ کیلوگرم کره بدست می آید.
حاج سیما در رابطه با ظروف سنتی نگهداری محصولات لبنی و انواع مشک هایی که توسط عشایر این شهرستان استفاده می شود، گفت: ‘مشکه آب’ ،’مشکه بزن’، ‘مشکه دوغ’ و ‘مشکه برخی’ و ‘مشکه هیزه’ (برای نگهداری روغن استفاده می شود)، از جمله آن ها هستند.
برخلاف ‘شهرک صنعتی کوهدشت’، خانه کوچک او پر ازشور و نشاط تولید است، این بنگاه تولیدی کوچک، فارغ از تشریفات اداری و بیگانه با وام های بانکی، تنه به تنه با شرکت های بزرگ لبنیاتی کشور که محصولاتشان از چار گوشه کشور به سرهمه کوچه های این شهر رسیده، رقابت می کند.
حاج سیما کارهای بزرگ تولیدی را حاصل کارهای تولیدی خرد دانست و خطاب به جوانان گفت: توکل کردن به خدا، صداقت در کار، تلاش و استفاده از منابع موجود رمز موفقیت در کار و زندگی است.، اگر به سن و سال شما بودم کارخانه بزرگی را راه اندازی می کردم تا جوانان در آن مشغول کار شوند.
مشتریانش اجازه مسافرت به او نمی دهند، می گوید: یک روز نباشم مردم می گویند:’ نبودی، دوغ شل شده، ماست ترش شده.’
شاید ‘برند حاج سیما’ الگوی مناسبی برای صنایع تولیدی باشد.

گزارش از: محمد طاهری / میرملاس نیوز