[1]
شهرام شرفی:
دیالوگ و مونولوگ در جامعه‌ی ایرانی!
دیالوگ به معنی گفت و شنود است. در نمایشنامه‌های ادبی، گفت و شنود بین دو یا چند نفر را دیالوگ گفته‌اند. در فرهنگ سیاسی نیز به معنی رواج گفتگو و مباحثه و مذاکره در جامعه است. گفتگو از دوبخش شکل گرفته است: «گفت» که به معنی کلام و سخن است و «گو» که به معنای امری«گفتن» به کار می‌رود. من می‌گویم و تو نیز بگو. من می‌گویم و تو هم حق داری و باید بگویی. گفتگو، نشانه‌ی برابری بین انسان‌هاست. من هم برابر با تو هستم. اگر تو می‌گویی من هم در موضع برابر با تو می‌گویم. ممکن است در گفتگو، مجادله و مشاجره نیز به وجود بیاید. نباید از آن ترسید. هر مقدار گفتگو در جامعه رواج یابد، مدنیت و تساهل نیز در آن بیشتر می‌شود. چرا از فرهنگ گفتگو که شامل نقد همدیگر نیز می‌شود می‌هراسیم؟ دیالوگ(گفتگو) یک فرایند دو یا چند جانبه است. اما تک گویی یک عمل زبانی یک‌جانبه است. فقط من می‌گویم. تو نباید بگویی. در میدان گفتگو، سلاح چیست؟ سلاح من، استدلال است و سلاح تو نیز همین است. مهم نیست که من تو را حتماً اقتاع کنم. مهم این است که من و تو، مختار و آزاد باشیم تا دیدگاه‌هایمان را بیان کنیم. تک گویی(مونولوگ)، تک‌صدایی در جامعه است. یعنی سخن گفتن تنهایی من، بدون حق اینکه تو هم بگویی. پدرسالاری، محدود کننده‌ی فرهنگ دیالوگ(گفتگو) است. پدر خانواده، حقیقت را می‌داند. خانواده فقط باید اطاعت کند. صدا فقط صدای پدر خانواده است که در منزل جاری است. تقویت فرهنگ گفتگوی متقابل(دیالوگ) باعث رشد روحیه‌ی کار دسته جمعی نیز می‌شود. متأسفانه در سطح برخی از روشنفکران ما نیز فرهنگ دیالوگ، بسیار ضعیف است. فرهنگ گفتگو را باید از سطح خانواده شروع کرد. تا بالاترین سطوح جامعه باید این فرایند ادامه داشته باشد. وقتی فرهیختگان جامعه نتوانند با هم دیالوگ داشته باشند چه انتظاری از توده‌ی مردم است؟ گفتگو می‌تواند حقیقتی تازه بیافریند. حقیقتی که قبل از گفتگو، پنهان شده بود. تک‌گویی اگر همراه قدرت باشد ترس و ریاکاری را در اجتماع رواج می‌دهد. گفتگو، می‌تواند گفتمان را تولید کند. گفتمان، چارچوبی نظری است که زاییده‌ی گفتگوست و بتدریج مورد پذیرش جمعیتی غالب قرار می‌گیرد. در دیالوگ، اصل موضوع این است که با اندیشه‌ای متفاوت و حتا مخالف با خودت تماس داشته باشی. اگر او نیز مثل تو فکر کند گفتگویی در کار نخواهد بود.بنابراین نباید از دیالوگ با منتقد، هراس داشته باشیم. ما هستیم که «فرهنگ» را می‌سازیم. عناصر ترویج کننده‌ی مونولوگ را باید به نفع دیالوگ اصلاح کنیم. کارگزار فرهنگ ها، همین انسان‌ها هستند. من و تو و او و دیگران می‌شویم «فرهنگ». امید است در فضای مجازی نیز فرهنگ دیالوگ( گفتگوی متقابل) بیش از پیش در جامعه‌ی ایرانی گسترش یابد.
شهرام شرفی
کارشناس ارشد علوم سیاسی از دانشگاه تهران