استکبار چیست؟ مستکبر کیست؟

رهبر معظم انقلاب اسلامی پیش ازظهرامروزچهارشنبه ۲۹ آبان ودرآستانه سالروز تشکیل بسیج مستضعفین به فرمان امام خمینی (ره)، در جمع پرشکوه ۵۰ هزار نفری فرماندهان بسیج سراسر کشور سخنانی بسیار مهمی را حول مسائل و موضوعات گوناگون ابراز فرمودند که از جنبه های مختلف و از ابعاد گوناگون وجودی قابل تأمل بوده و از اهمیت بسزایی بویژه در راستای ترسیم نقشه راه برای آینده کشور برخوردار می باشد.

چکیده بیانات رهبری در اجتماع ۵۰ هزار نفری فرماندهان بسیج
تبیین تاریخی و تحلیلی حماسه زینبی (س) پس از شهادت امام حسین (ع) و تأکید بر حرکت نظام اسلامی در جهت حرکت زینبی، ایستادگی ومقاومت ملت در مقابل دشمنان در جبهه های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی، انتقاد از بدفهمی برخی ها چه در داخل و چه در خارج ازمفهوم نرمش قهرمانانه وتأکید برمانورهنرمندانه برای دست یافتن به مقصود که همان اهداف و مبانی از پیش تعیین شده نظام است به عنوان مفهوم واقعی این اصطلاح، ردهرگونه ادعای دشمنان بخصوص صهیونیست های نجس وسگ صفت مبنی بر جنگ طلبی بودن نظام مقدس اسلامی و در مقابل تأکید بر جنگ افروزی و شر آفرینی صهیونیست های غاصب، تببین شاخص ها و ویژگی های نظام استکباری و مستکبرین با اشاره به برخی از مصادیق تاریخی در این زمینه، تشویق جوانان و تمام آن هایی که به میهن و ایران اسلامی عشق می ورزند جهت همت و تلاش و کار برای کشور، ارائه تعریفی نوین از مفهوم بسیج به معنای حضور متن مردم در عرصه فعالیت های اساسی برای ملت وکشور،اصراربرحقوق هسته ای واحقاق وتثبیت حقوق هسته ای ملت ایران وهمچنین توصیه به همه جهت پشتیبانی از دولت در گفتگوهای هسته ای، اشاره به ناکارآمد بودن تحریم ها و اشاره به این نکته که این تحریم ها اساساً ریشه در کینه توزی و خصومت نظام سلطه با نظام اسلامی دارد و همچنین تبیین چگونگی تبدیل فشارهای وارده ناشی از تحریم ها به فرصت های بزرگ ازجمله محورهای اصلی سخنان روز چهارشنبه رهبری معظم انقلاب دردیدارپرشکوه فرماندهان بسیج سرتاسر کشور  با ایشان بود.
اما آنچه که در سخنان روز چهارشنبه رهبر معظم انقلاب در دیدار با فرماندهان بسیج سراسر کشور بیش از همه به چشم می آید ارائه تحلیلی عمیق، دقیق، موشکافانه و تاریخی معظم له ازماهیت استکبار وشاخص ها وویژگی های نظام استکباری و دولت های مستکبر و دررأس آن ها ایالات متحده آمریکا بود که دراین راستا ایشان با اشاره به برخی ازمصدایق و تجارب تاریخی موجود در این زمینه که حتی آمریکایی ها نیز نمی توانند آن ها را نادیده بگیرند، به تبیین روشنگرایانه و تحلیل واقع بینانه این مفهوم واهداف و ویژگی ها و مبانی آن که در واقع شناخت دقیق این مفهوم و همچنین مقابله و مبارزه با استکبار و هرگونه نمود خارجی اش یکی از وظایف و کارویژه های اساسی بسیج می باشد، پرداختند.

اما استکبار چیست؟
حال پرسش این است که به راستی استکبار چیست و چه مفهومی دارد؟ اساساً استکبار همچنانکه در سخنان روز چهارشنبه رهبری با فرماندهان بسیج نیز اشاره ای گذرا به آن شد، آن است که انسان اظهار بزرگی کند و آن چه را که از آن او نیست و برای او روا نیست، ابراز دارد.همان چیزی که به قول رهبر معظم انقلاب می توان آن را خودبرتر بینی نام نهاد. قرآن مستکبران را در مقابل ضعیفان قرار داده است؛ به جهت آگاهی دادن به این نکته که استکبار آنان، به علت قوه و نیروی بدنی و مالی آن ها بوده است و در جای دیگر، مستکبران را در مقابل مستضعفان قرار داده است.
بنابر تعریف فوق، استکبار، وصفی درونی است که لوازم و مظاهرمختلفی را می تواند درجامعه داشته باشد. خود بزرگ بینی و نشناختن حد خود درمقابل خداوند و مردم و به استضعاف کشیدن آن ها، از اوصاف درونی هستند که شخص مستکبر همچنانکه در خوی استکباری آمریکایی ها دیده ایم به واسطه آن ها موضع گیری های خویش را تنظیم می کند؛ همان گونه که در قرآن، درباره نافرمانی ابلیس چنین آمده است: «ابی و استکبر و کان من الکافرین».
اما دراصطلاح علوم اسلامی، استکبارهمواره با واژه هایی نظیر «ظلم» و«طاغوت» همراه است. ضمن این که استکبارازدیدگاه فرهنگ سیاسی اسلام وهمچنین در ادبیات سیاسی انقلاب اسلامی ایران نیز، وجود نوعی سلطه گری، سلطه جویی، استعمار و بهره کشی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی توسط اقلیت محدودی زورگو و نفع طلب بر خیل عظیم توده های محروم می باشد. این عمل، می تواند داخلی باشد؛ به همان طریق که یک عده دیکتاتور و زورگو بر ملت های محروم تحت سلطه خود حاکمیت داشته، آن ها را تحت فشار و ظلم قرار دهند، همانند آنچه که در دوران نظام شاهنشاهی در ایران دیدیم و همچین می تواند بین المللی باشد؛ بدین معنی که دولت و یا کشوری، سایر ملت ها را استثمار بکشاند که نمونه بارزآن اعمال سیاست های استعمارگونه و امپریالیستی قدرت های بزرگ شرق و غرب در جهان می باشد. چنانکه امروزنیز درفرهنگ سیاسی دنیا، واژگانی نظیر «استعمار» و «امپریالیسم» نیز در رساندن مفهوم فوق به کار می روند.
فلذا بصورت خلاصه می توان بیان داشت که استکبار، به معنای کبر و غرور طلبی در همه شئون زندگی بشری می باشد که در ادبیات دینی مسلمین در آیات قرآنی بسیار وسیع دیده شده و مفهوم آن از استکبار اخلاقی گرفته تا استکبار سیاسی، همگی در قرآن و روایات اسلامی جلوه گر است. این در حالیست که استکبار سیاسی نیز به مفهوم رفتار متکبرانه و قلدرمأبانه یک دولت و یا گروهی ازدولت ها با یک دولت و یا مردمان یک سرزمین است که رد پای این واژه را درمنظومه فکری امام (ره) بسیارمی توان دید.چرا که ایشان ازهمان ابتدای مبارزه در سال ۱۳۴۱ رفتار آمریکا و رژیم صهیونیستی با ملت ایران را مورد حمله قرار می دادند و از رژیم پهلوی به علت تداوم روابط سیاسی با این دولت ها به شدت انتقاد می کردند.

ویژگی ها و شاخص های نظام استکباری و مستکبر از نظر رهبر معظم انقلاب
از نظر رهبر معظم انقلاب همچنان که در بیانات روز چهارشنبه خویش در اجتماع ۵۰ هزار نفری فرماندهان بسیج در مصلای امام نیز ایراد فرمودند استکبار دارای مفاهیم مختص به خود بوده و در دیدگاه ایشان آنچه که نقطه مقابل نظام اسلامی است، استکبار است. چنانکه معظم له دربخشی از سخنانشان با تأکید براینکه امروز هم استکبار وجود دارد و رأس استکبار هم در دنیا دولت آمریکاست، بیان فرمودند: «اسلام، نظام اسلامی جهت گیری خصومت هایش با نظام استکبار است. ما با استکبار مخالفیم و مبارزه می کنیم. استکبار واژه قرآنی است که درباره امثال فرعون و گروه های بدخواه و معارض حق و حقیقت به کار رفته است. تا امروز هم استکبار وجود  دارد. استخوان بندی استکبار در همه دوره ها یکی است البته شیوه ها و خصوصیت ها و روش ها در هر زمانی تفاوت می کند».
رویکرد رهبر معظم انقلاب در ارتباط با پدیده استکبار شناخت خصوصیات، عملکردها و جهت گیری های آن است تا بتوان خردمندانه رفتار خویش را در مقابل آن تنظیم کرد. چرا که به باور ایشان «در همه عرصه ها، در همه برنامه ریزی ها، در همه جهت گیری های جمعی و فردی باید با درایت و حکمت عمل کرد. اگر صحنه را نشناسیم، اگر دوست را و دشمن را نشناسیم، اگر امروز نظام سلطه و استکبار را نشناسیم، چطور می توانیم با حکمت و درایت حرکت کرده و برنامه ریزی درست کنیم؟»

ویژگی نخست استکبار؛ خود برتر بینی
رهبر معظم انقلاب، «خود برتر بینی» را یکی از ویژگی های اصلی استکبار می دانند که باید آن را شناخت و بر روی آن تأمل نمود. در تبیین این مشخصه استکباری، معظم له بر این باورند که  استکبار آن کسانی هستند که «یا در رأس یک کشور یا نظام بین المللی که مجموعه ای از کشورها کارها را به دست گرفته اند خود را از بقیه انسان ها ومجموعه برتر دانسته و خود را محور تلقی نموده و همه چیز را فرع بر خود بدانند که این امر موجب ایجاد یک معادله غلط و خطرناک در تعاملات جهانی شده ونتیجه این می شود که این مجموعه استکباری خود برتربین، برای خود حق مداخله در امور بقیه انسان ها و ملل را قائل می گردد و این انتظار و توقع در او شکل می گیرد که می بایست همه دنیا تسلیم و قبول آنچه را که به نظر او ارزش محسوب می شود، بگردند که در غیر این صورت اگر چیزی را که این مجموعه استکباری ارزش می داند را دیگران قبول نداشتند، به خود حق می دهد تا در کار آن ها دخالت کرده و به آن ها زور بگوید».
همچنین از نظر معظم له این خودبرتر بینی موجب می شود «ادعای تولیت امور ملت ها و مدیریت جهانی در مجموعه های استکباری شکل گرفته و خود را رئیس مجموعه عالم بدانند». چنانکه رهبر انقلاب در اثبات این مسأله به برخی مصادیق رجوع نموده و با تأکید براین که این را درحرف های مسؤلان ودولتمردان آمریکایی می توان شنید، بیان می دارند: «از دولت آمریکا جوری حرف می زنند که گویا صاحب اختیار بقیه کشورهاست. درباره منطقه ما جوری حرف می زنند که کانه مالک این منطقه هستند. درباره رژیم صهیونیستی جوری حرف می زنند که گویا ملت های منطقه ناگزیرند که این رژیم تحمیلی و جعلی را بپذیرند. با دولت ها و ملت های مستقل جوری برخورد می کنند که گویی آن ها حق حیات ندارند».
 

ویژگی دوم استکبار؛ حق ناپذیری
ویژگی دوم استکبار از نظر رهبر معظم انقلاب «حق ناپذیری» است که متعاقب ودرنتیجه شاخصه اول یعنی خود برتربینی شکل می گیرد. ایشان در تبیین این شاخصه و ویژگی استکبار یعنی حق ناپذیری با اشاره به حق ناپذیر بودن دولت آمریکا در قبال برنامه صلح آمیز هسته ای ایران بیان می دارند: «نه حرف حق را می پذیرند و نه حق ملت ها را. حق ناپذیر مطلق هستند. در مباحثات جهانی بسیار اتفاق می افتد که حرف حقی را آمریکا نمی پذیرد و با انواع شیوه ها زیر بار حق نمی روند و آن را رد می کنند. یک نمونه آن مسائل امروز ماست که مسائل مربوط به فعالیت های هسته‌ای و صنایع هسته‌ای است. حرف حقی وجود دارد، اگر چنانچه انسانی اهل حرف و استدلال ومنطق باشد باید وقتی مقابل استدلال قرارگرفت تسلیم شود اما استکبار تسلیم نمی شود و زیر بار حرف حق نمی رود. همچنان که حقوق ملت ها را هم قبول نمی کند. اینکه ملت ها حق دارند انتخاب کنند و آن حرکتی که خودشان و اقتصادی که خودشان می خواهند و آن سیاستی که خودشان می خواهند اتخاذ کنند برای ملت ها قائل نیستند و معتقد به تحمیل به  ملت ها هستند».
 

ویژگی سوم استکبار؛ مجاز شمردن جنایت نسبت به ملت ها و آحاد بشر
مجاز شمردن جنایت نسبت به ملت ها و نسبت به آحاد بشر، سومین شاخصه استکبار از نظر رهبر معظم انقلاب می باشد. در این باره رهبر معظم انقلاب با اشاره به مثال های فراوان در این زمینه که مجموعه ای بزرگ از برخورد مستکبرین با بومیان آمریکا که به روشنی در کتاب ریشه ها آمده است و به برده گرفتن بومیان آمریکا و بمباران شیمیایی دو شهر ژاپن در سال ۱۹۴۵ که منجر به کشته شدن ده ها هزار نفر شد و همچنین انسان کشی آمریکا در ویتنام و عراق گرفته تا جنایات آمریکایی ها در پاکستان و افغانستان و جاهای دیگر را شامل می شود، بر این اعتقادند که: «شاخص دیگر استکبار، این است که جنایت را نسبت به ملت ها و نسبت به آحاد بشر مجاز می شمرند. این یکی از بلایای بزرگ استکبار در دوران جدید است. دوران جدید یعنی دوران پیشرفت علم و پدید آمدن سلاح های خطرناک در دست مستکبران که بلای جان انسانهایی شد که تسلیم و تابع آن ها نشدند که مثال ها در این زمینه بسیار زیاد است». از نظر معظم له «یک مثال در این باره، برخورد مستکبرین با بومیان آمریکا است. همین کشوری که امروزمنافعش وامکانات وموقعیت جغرافیایی اش دراختیار غیربومیان آن منطقه است. برخورد با بومیانش آنقدر خشن و مشمئز کننده است که این یکی از نقاط تاریک تاریخ آمریکای جدید است. خودشان درباره اش چیزها نوشته اند درباره کشتارها. عین این قضیه در استرالیا به وسیله انگلیسی ها اتفاق افتاد که در آنجا مردم بومی را مثل حیوانات و کانگورو به عنوان تفریح شکار می‌کردند. اینها فقط یک نمونه است. این نمونه صدها مثال دارد که در کتاب های خودشان و در تواریخ آمده است».
 

ویژگی چهارم استکبار؛ فریب گری و رفتار منافقانه
فریب گری و رفتار منافقانه یکی دیگر از مواردی است که از نظر رهبر معظم انقلاب جزو شاخصه ها و ویژگی های استکبار می باشد. در این باره نیز ایشان تأکید دارند که : «یکی دیگر از خصوصیات استکبار، فریب‌گری و رفتار  منافقانه است. همین جنایاتی که گفته شد، همه اینها را درتبلیغات خود سعی می‌کنند توجیه کنند و جنایت را در لباس خدمت نشان دهند. این نظام استکبار که قصد سلطه بر ملت ها را دارد، از این شیوه به طور متعارف و معمول درهمه زندگی اش استفاده می کند. شیوه توجیه جنایت وپوشاندن لباس خدمت به جنایت. همین حمله به ژاپن و دو بمبی که در هیروشیما و ناکازاکی منفجر شد را آمریکا عذرخواهی می‌کند به این صورت: اگر چه با این دو بمب ده‌ها هزار کشته شدند، لکن این کشته‌ها و هزاران و ده ها هزار یا صدها هزار کشته، به قیمت تعطیل کردن و تمام کردن جنگ جهانی دوم بود. هزینه تمام کردن جنگ جهانی دوم بود. اگر این بمب‌ها را نمی انداختیم جنگ ادامه می یافت و دو میلیون کشته می شدند. ما خدمت کردیم! ببینید این حرفی است که مسؤلان آمریکا دائماً تکرار می‌کنند. این از حرف های منافقانه و دروغ های عجیب وغریبی است که جز از استکبار بر نمی‌آید. این بمب ها تابستان ۱۹۴۵ منفجر شد در حالی که ۴ ماه قبل از آن یعنی در اول بهار ۱۹۴۵ هیتلر که رکن اصلی جنگ بود خودکشی کرده بود. ۲ روز قبل آن هم موسولینی، رئیس جمهورایتالیا که رکن دوم جنگ بود، دستگیر شده وجنگ عملاً خاتمه یافته بود.یعنی جنگ تمام شده بود.ژاپن هم از ۲ ماه پیش اعلام کرده بود آماده تسلیم است.جنگی وجود نداشت ولی آمریکا بمب ها را منفجر کرد چرا که این سلاح ها را ساخته بود ومی خواست آن ها را بالاخره یک جایی آزمایش کند. و این بمب ها را بر سر مردم بی گناه ناکازاکی و هیروشیما آزمایش کرد».
«آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند طرفدار حقوق بشر هستند ولی هواپیمای مسافری ایران را روی آسمان می زنند و قریب به ۳۰۰ مسافر بی خبر را از بین می برند و عذرخواهی  هم نمی کنند و به کسی که این جنایت را انجام داده مدال هم می دهند. شنیدید ایام اخیر آمریکایی ها درباره استفاده از سلاح شیمیایی درسوریه جنجال کردند و گفتند دولت سوریه این کار را کرده. من قضاوتی ندارم چه کسی انجام داده هرچند قرائن نشان می‌دهد که گروه های تروریستی این کار را انجام دادند. آمریکا می‌خواهد بگوید سلاح شیمیایی خط قرمز ماست ولی همین دولت در حملات جنایتکارانه صدام در مقابل ایران که سلاح شیمیایی به کار برد نه تنها مخالفت نکردند بلکه ۵۰۰ تن ماده شیمیایی قابل تبدیل به گاز خردل را در اختیار صدام قرار دادند و هنوز هم برخی جوانان ما به اثرات آن مبتلا هستند. البته صدام از جاهای دیگر هم خریده بود. اما از آمریکا ۵۰۰ تن ماده شیمیایی مرگ آور قابل تبدیل به گاز خردل را تهیه کرد. و به کار برد. بعد هم که می خواستند قطعنامه علیه اش در شورای امنیت صادر کنند، آمریکا مانع شد. این یعنی رفتار منافقانه».
علاوه بر شاخص های فوق، ویژگی های دیگری را نیز می توان برای استکبار برشمرد که از نظر رهبر انقلاب جنگ افروزی،‌ اختلاف انگیزی، درافتادن با حکومت های مستقل، درافتادن با حتی ملت خود برای تأمین منافع گروه های خاص و . . . از جمله این شاخص هاست.
 

تحریم نماد بارز کینه ورزی آمریکا در قبال ایران
تبیین واقع بینیانه علل و چرایی اعمال و استمرار تحریم های ضد ایرانی بخش دیگر و البته مهم بیانات رهبر معظم انقلاب در اجتماع ۵۰ هزار نفری فرماندهان بسیج سراسر کشور بود. در این زمینه نیز معظم له با رویکردی واقع گرایانه و نگرشی روشنگرانه پس از توصیه به مسؤلان و مذاکره کنندگان هسته ای دولت مبنی بر این که بر حقوق حقه هسته ای ملت ایران اصرار ورزیده و خطوط قرمز در این زمینه را رعایت نمایند، تأکید فرمودند که: «همه این را باید بدانند این تحریم ها که علیه ملت ایران به کار برده شده عمدتاً ناشی از کینه ورزی استکباری آمریکاست. کینه آمریکایی مانند کینه شتری. بنا دارد بر اینکه بر ملت ایران فشار آورند به امید آنکه ملت ایران را تسلیم کنند.اشتباه می کنند ملت ایران با فشار تسلیم هیچ کس نخواهد شد. شما این ملت را نشناختید. این ملتی است که به حول و قوه الهی می تواند فشارها را تحمل کند و تهدید و فشار شما را برای خود تبدیل به فرصت کند. این کار را به توفیق الهی ملت ایران خواهد کرد. ما در زمینه تصمیم گیری های اقتصادی و برنامه ریزی های اقتصادی نقاط ضعفی داشتیم، این نقاط ضعف موجب شده است که دشمن فکر کند که می تواند رخنه ایجاد کند. این فرصتی است که این نقاط را بشناسیم و برطرف کنیم. تحریم هم کارساز نیست برای آمریکا و این را باید بدانند و من گمان می کنم می دانند. دلیل اینکه ما می گوییم که خودشان می دانند تحریم کارساز نیست، این است که تهدید نظامی را هم چاشنی می کنند. اگر تحریم می توانست مقصودتان را برآورده  کند چرا تهدید نظامی می کنید؟ نشان می دهد تحریم کارساز نیست. البته تهدیدهای نظامی شان بسیار مشمئز کننده و نفرت انگیزی است. پی در پی تهدید می کنند. به جای تهدید نظامی این و آن بروید اقتصاد ویران شده خودتان را ترمیم کنید. بروید کاری کنید که دولت تان ۱۵- ۱۶ روز تعطیل نشود. بروید قرض هایتان را ادا کرده و فکری به سر و سامان دادن کار اقتصادی تان کنید. بدانند ملت ایران همانطوری که گفتیم با همه مردم دنیا و ملت های دنیا، احترام می گذارد اما با متعرض برخورد ملت ایران پشیمان کننده است. آنچنان سیلی به متعرض خواهد زد که هرگز فراموش نکند».
همچنین رهبر معظم انقلاب در خاتمه بیانات شان در رابطه با چشم انداز آتی از شرایط و وضعیت رژیم اشغالگر قدس نیز با صراحت تأکید کردند: «رژیم صهیونیستی در واقع رژیمی است که پایه های آن به شدت سست است. رژیم صهیونیستی محکوم به زوال است. این رژیم یک رژیم تحمیلی است، با زور به وجود آمده و پدیده ای که با زور به وجود آمده قابل دوام نیست. دفاع افرادی که به نحوی وامدار رژیم صهیونیستی هستند از این رژیم،  مایه بی آبرویی آن هاست. برخی اروپایی ها هم متاسفانه تملق می کنند و می روند کنار سردمداران رژیم صهیونیستی که نمی شود نام انسان بر آن ها گذاشت و  خود را کوچک و ملت خود را تحقیر می کنند».

آنچه مشخص است این است که مراجعه نکته به نکته به سخنان رهبری بویژه درباره استکبار در جمع ۵۰ هزار نفری فرماندهان نه تنها نشانگر اهمیت گریزناپذیرمقابله و مبارزه با این پدیده شوم در نظام اسلامی است بلکه از جنبه دیگر بیانگر تفاوت واژه استکبار درادبیات سیاسی انقلاب اسلامی با واژگان مشابه در سایرادبیات های سیاسی جهان است. چرا که در جهان بینی انقلاب اسلامی ایران و رهبری معظم انقلاب نه تنها آمریکا بلکه تمامی دولت‌هایی هم که با رویکردها، اقدامات و سیاست های توسعه طلبانه درسطح جهانی قدرت کسب کرده اند، مستکبر قلمداد می شوند. چنانکه در این راستا خوی استکباری و استعماری منبعث از جهان‌بینی سکولار که در آمریکا و سایر دولت‌های غربی نهادینه شده است، نه تنها امکان تعامل حقیقی میان مسلمانان و غرب را بسیار دشوار نموده است، بلکه افزون بر آن گفتگو با غربی‌ها را نیز تا کنون به سرانجام خوبی منتهی ننموده است چرا که آن‌ها از مسلمانان انتظار دارند که فقط شنونده بوده و فقط و فقط در جهت آنچه که خوی استکباری، استثماری و استکباری آن ها می خواهد حرکت کنند.