شرح خطبه امام سجاد(ع) در شهر شام / قسمت پنجم

سیداحمد میرعمادی / میرملاس نیوز :
شرح خطبه امام سجاد(ع) در شهر شام

قسمت پنجم :

علی(ع) پیشتاز پیشگامان
امام سجاد(ع) در بخش دیگر از خطبه خود در بیان فضایل علی(ع) به پیشگامی حضرت به کارها اشاره کردند و فرمودند :
وَ اَفْخَرَ مَنْ مَشی مِنْ قُریش اَجْمَعین وَ اَوَّلَ مَنْ اَجابَ وَ اسْتجابَ لِلّهِ وَ لِرسُولهِ مِنَ اْلمُؤمِنینَ، و اَوَّلَ السّابِقینَ ، من فرزند کسی هستم که سرافرازترین فرد قریش ، و نخستین مؤمن و تصدیق کننده خدا و رسولش و پیشتاز پیشگامان است.
شکی نیست که پیشتازی و سبقت در کارهای خیر نوعی امتیاز و فضیلت است ، پروردگار عالم در آیات زیادی بندگانش را به انجام کار های خیر و سبقت گرفتن به یکدیگر برای آنها دعوت نموده است در سوره بقره آیه ۱۴۸ فرمود : فاَسْتَبَقُوا اْلخَیْراتِ. پس بشتابید به سوی خیرات و در سوره آل عمران آیه ۱۱۴ از صفات برجسته مؤمنان و بندگان صالح را سرعت و سبقت در کارهای خیر می داند و می فرماید :     یُسارِعُنَ فِی اْلخَیراتِ. و از سوی دیگر خداوند متعال از گروه پیشگامان به نیکی یاد کرده و آن را امتیاز بزرگ برشمرده : اَلسّابِقُنوُن السّابِقُونَ اُولئِکَ اْلمُقَرَبَّوُن ، پیشگامان پیشگامان در پیشگاه خدا مقربند.
در آیه دیگر در مورد مهاجران و انصار که زودتر از دیگران آئین یکتا پرستی را پزیرفته اند وعده رضای خدا و بهشت جاودان داده است ” وَالسّابِقُونَ الاَوَّلوُنَ مِنْ المُهاجِرین وَالْانَصارِ… رَضِیَ الله عَنْهُمْ وَ رَضُواعَنْه.
علی(ع) شخصیتی است که از میان نخستین ها اولین و در میان پیشگامان پیشتاز است علی(ع) نخستین مؤمن به خدا و رسول خدا(ص) بود ، دوست و دشمن در سبقت گرفتن آن حضرت در ایمان اعتراف دارند ، سلمان از پیامبر اکرم(ص) نقل نموده که فرمود : اولکم ورودًا علی الحوض و اولکم اسلاما                
علی بن ابی طالب(ع) اول کسی که از شما وارد حوض کوثر می شود و اول کسی که از شما اسلام آورد علی بن ابی طالب(ع) بود.

پیشگامی علی(ع) در اسلام و ایمان مورد اتفاق شیعه و سنی است ، چه این که پیشگامی آن حضرت در عبادت و نماز خواندن با رسول خدا(ص) مورد اجماع است. در این بارهداستانی که شیخ مفید از یحیی بن عفیف نقل نموده سه تن را برای اولین بار دیده که در داخل مسجد الحرام به نماز ایستادند و آنها رسول خدا(ص) ، علی(ع) و خدیجه(س) بودند
 همچنین در پیشگامی علی(ع) در حمایت و یاری کردن رسول خدا(ص) تردیدی وجود ندارد علی(ع) اولین حامی و یاور پیامبر اکرم(ص) بوده است بارها پیامبر اکرم(ص) این مطلب را یادآور شدند و از حمایت ها و فداکاری های آن حضرت تمجید و تحلیل کردند.
علی(ع) در تمام لحظات زندگی پربرکت و نورانی خویش با آگاهی کامل مطیع و یار و یاور پیامبر(ص) بودند، در تمام جنگ ها همچون پروانه دور شمع وجود رسول خدا(ص) می چرخیدند و مشکلات و سختی ها کنار حضرت بودند خود آن حضرت می فرمایند :
من تا پای جان حامی رسول خدا(ص) بودم در آن شب (لیله المبیت) در بستر وی خوابیدم و در انتظار حمله دشمن بودم و خود را برای مرگ و اسارت آماده کرده بودم. در جنگ احد بزرگترین مدافع پیامبر(ص) بود علی(ع) در همه صحنه ها پیشتاز و پیشگام بود از آغاز نزول وحی سایه به سایه در خدمت پیامبر(ص)      بر امر کتابت وحی مداومت داشت ، پس از رحلت پیامبر(ص) نخستین کسی بوده که قرآن را جمع آوری کرد چه این که در تفسیر و تبیین قرآن پیشگام و صدرالمفسرین است.
علی(ع) در اقامه عدالت و خدمتگزاری به مردم نیز پیشگام بوده و نظیری ندارد ، آنچه در حکومت علی(ع) بسیار برجسته است مسأله خدمت و عدالت است ، در روز اول در جمع مردم اعلام کرد : تنام آنچه که از    بیت المال غارت شده و آنچه نامشروع بدست آوردند به بیت المال باز می گردانم و به عدالت رفتار خواهم کرد  او فلسفه وجودی حکومت را خدمت به مردم و همه کارگزاران حکومت را خادم مردم می داند و در جمله ای به جابربن عبدالله انصاری فرمود : هر چه بیشتر به مردم خدمت کند مسؤلیتش بیشتر دوام و بقاء پیدا می کند و در حدیث دیگر فرمود : هرکس از ملوک و فرمانروایان به عدل و داد عمل کند خدای متعال او را در حصار امن خود نگهدارد و هر کس بر مردم جور و ستم روا بدارد خداوند بزودی او را هلاک کند.      علی(ع) در نهج البلاغه درباره پیشگامی خود می فرماید : آنگاه که همه از ترس سست شده و کنار کشیدند ، من قیام کردم ، و آن هنگام که همه خود را پنهان کردند من آشکارا به میدان آمدم ، و آن زمان که همه لب فرو  بستند ، من سخن گفتم و آن وقت که باز ایستادند من با راهنمائی نور خدا به راه افتادم.

در مقام حرف و شعار ، صدایم از همه آهسته تر بود اما در عمل از همه برتر و پیشتاز بودم و در جای دیگر فرمود : به چیزی امر و دستور ندادم مگر آن که اول خود به آن عمل کردم و از چیزی مردم را نهی نکردم مگر آن که اول خودم از آن پرهیز و اجتناب نمودم.