[1]
سیداحمد میرعمادی / میرملاس نیوز :
شرح خطبه امام سجاد(ع) در شهر شام
قسمت چهارم :
پیکار امام علی(ع) با آشوب طلبان ، پیمان شکنان و دین گریزان
امام سجاد(ع) در ادامه بیان فضائل امیرالمؤمنین(ع) به سه حادثه مهم در دوران حکومت آن حضرت اشاره می کند و می فرماید :
وَ قاتِل اْلمارِقینَ وَ الناکِثینَ وَ اْلقاسِطینَ وَ اْلمُجاهِدٍ اَعْدائَهُ اْلناصِبین. من فرزند کسی هستم که با آشوب طلبان و خارج شدگان از دین ، پیمان شکنان و ستمگران و دین گریزان جنگید و با یاغیان و دشمنان ناصّبی جهاد کرد.
علی(ع) در دوران حکومت پنج ساله خود با سه گروه سرکش رو به رو شد و آنان به پیکار برخاست. این سه گروه عبارت بودند از :
۱- ناکثین یا گروه پیمان شکنان : که سردمدار این گروه طلحه و زبیر بودند که در سایه احترام عایشه همسر رسول خدا جریان جنگ جمل را به وجود آوردند.
۲- قاسطین یا گروه ستمگران و دین گریزان : که رئیس این گروه معاویه بود که با فریب و نیرنگ حدود دو سال از آخر عمر امام را به خود مشغول ساخت و نبرد صفین را به راه انداخت و با قرار دادن قرآن بالای نیزه ها و حیله حکمیت ، خود را از شکست قطعی رهانید.
۳- مارقین یا گروه آشوب طلبان و خارج شدگان از دین که همان گروه خوارج هستند ، این مقدسان نادان با فروختن شعله های فتنه و شورش علیه حکومت علی(ع) جنگ نهروان را به راه انداختند ، سرانجام هم علی(ع) توسط یکی از همین خوارج یعنی ابن ملجم مرادی به شهادت رسید.
این سه گروه مخالف و معاند همان کسانی بودند که پیامبر(ص) آنان را با همین نام پیش بینی کرده بود.
ابن ابی الحدیر معتزلی در شرح خطبه قاصعه علی(ع) درج ۳ ص ۲۴۵ می نویسد : ” قد ثبت عن النبی(ص) انه قال له(ع) ” : ستقاتل بعدی الناکثین و القاسطین و المارقین” این حدیث از پیامبر اکرم(ص) صادر و ثابت شده که به علی(ع) فرمود : تو بعد از من با ناکثین و قاسطین و مارقین جنگ خواهی نمود.
آنگاه ابن ابی الحدید به شرح حال این سه گروه پرداخت و شواهدی از قرآن در حالات آنها ذکر کرد وسپس حدیثی را از پیامبر اکرم(ص) نقل می کند که خبر از مرتد و بی دین شدن خوارج داده بود.
علی(ع) نیز در نهج البلاغه می فرماید : “فلما نهضت بالامر نکث طائفه و مرقت اخری و قسط آخرون”. پس چون به امر خلافت قیام کردم طایفه ای نقض بیعت کردند و جعی از دین خارج شدند و گروهی سرکش و طغیان کردند.
ناکثین روحیه مقام پرستی ، پول پرستی داشتند و صاحبان مطامع و طرفدار تبعیض بودند.
قاسطین روحیه سیاست ، تقلب ، حیله و نفاق را داشتند و امورشان را با مکر پیش می بردند.
مارقین روحیه عصبیت های ناروا ، خشکه مقدسی و نادانی و جهالت خطرناک داشتند.
از این رو جنگ علی(ع) با این ها جنگ با مقام پرستان و اهل نفاق و فتنه بود. جنگ با پول پرستان و دنیا طلبان ، مبارزه با سیاست پیشه های دورو و منافق ، و پیکار با مقدس نما های جاهل و معرف بود.
به همین جهت این نبردها مایه مباهات و افتخار بود و امام سجاد(ع) از آن ها به عنوان فضیلت یاد می کند و آن را مایه عبرت و درس آموزی می داند. برای این که ، گرچه این گروه ها در زمان علی(ع) بودند و منقرض شدند لیکن افکار و روش آنها باقی است، در هر زمانی حکومت اسلامی با این نوع تفکرات رو به رو است و همواره مزاحمی سخت برای پیشرفت اسلام و مسلمین هستند.
علی(ع) زمانی که زمام امور را بدست گرفت ، اساس حکومت خویش را بر پایه عدالت قرار داد و تمام ثروت های نامشروع را به بیت المال باز گرداند ، افراد نا صالح و بی کفایت را از مسئولیت های حکومتی برکنار کرد و با جهل و نادانی مبارزه کرد طبیعی است با چنین عملکردی ، مال اندوزان و قدرت طلبان که موقعیت اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی خود را در خطر دیدند به مخالفت بپردازند و در جبهه دشمنان
حکومت علوی قرار بگیرد ، علی(ع) نیز هرگز با آنان سازش و معامله نکرد و تسلیم زیاده خواهی آنان نشد
در حقیقت مبارزه علی(ع) با آنان مبارزه با ظلم و فساد و تبعیض بود.
امام سجاد(ع) در خطبه خود علاوه بر این سه گروه مخالف حکومت علی(ع) یک گروه دیگری را اضافه نمود و آن گروه “ناصبین” است ، ناصبین کسانی هستند که بغض و عداوت و کینه امیرالمؤمنین علی(ع) را
به دل داشتند و به آن حضرت ناسزا می گفتند. علت این دشمنی هم متفاوت بوده از جمله : حسادت ، خبث باطنی و… را می توان نام برد هر چند امروز گروهی به نام ناصبی در جهان اسلام وجود ندارد امّا
گروه متعصب و افراطی وهابیون همان رفتار و عمل ناصبی ها را دارند و به تخریب جایگاه اهل بیت(ع) و اهانت و جسارت به پیروان ائمه(ع) می پردازند ، این نوع اقدامات تداعی گر اندیشه های جاهلی و تعصب و عداوت نسبت به علی(ع) و اولاد و پیروان آن حضرت است.