محمد حسین آزادبخت / میرملاس نیوز :
دره ی شیرز موزه ی میراث زمین
امروزه در جهان برنامه ریزان و سیاستگزاران توسعه برای رونق بخشیدن به صنعت توریست به گردشگری با محوریت بازدید از پدیده های زمین شناسی اهمیت بسیار می دهند . بر همین اساس است که استاندار فهیم لرستان این ضرورت را دریافته است و لرستان را پایتخت ژئو توریسم ایران معرفی کرده است .
ژئوتوریسم (صنعت زمین گردشگری) مورد توجه بسیاری از گردشگران می باشد . طرفداران ژئوتوریسم تنها متخصصان و کارشناسان شناخت ناهمواری های زمین نیستند . بلکه گردشگران عادی و علاقه مندان به طبیعت نیز برای بازدید از پدیده های دیدنی ویژه زمین شناسی به این مکانها سفر میکنند . آنها به دنبال اهمیت وجودی این پدیده ها میگردند . این گردشگران می خواهند به راز چگونگی پیدایش و شکل گیری این پدیده های طبیعی پی ببرند . آنها در هنگام استقرار در منطقه هیچگونه آسیبی به طبیعت وارد نمی کنند . دیگران را از آسیب رساندن به مکانی که از آن بازدید میکنند، بر حذر می دارند .
ژئوتوریست ها با اهداف مشخص و بر اساس برنامه های از قبل تعیین شده ی تورهای گردشگری به مناطق هدف خود سفر می کنند . مدیران محلی ناگزیر می شوند با اهداف ژئوتوریستها هم آهنگ شوند . برای آنها دسترسی آسانتر به مناطق مورد نظر را ممکن می سازند و امکانات رفاهی مورد نظر آنها را تأمین کنند . این اقدامات به زندگی بومیان آن مناطق رونق می بخشد . بدین وسیله نطفه توسعه ی پایداردراین مناطق شکل می گیرد تا اقتصاد مبتنی بر گردشگری کارایی بیابد و منابع موجود به نحوی اداره شود تا بتواند پشتیبان نسل های آینده شود .
این اقدامات باعث می گردد با تکیه بر پایداری بوم شناسی ، پایداری اجتماعی و فرهنگی شکل بگیرد تا با هویت بخشی به جامعه ، سازگاری بیابد . توسعه اقتصادی و رفاه عمومی از پی آمدهای این نوع اقدامات است ونقشی حیاتی در جوامع پیرامونی این مکانها ایفا می کند .
وقتی بالاترین مقام مدیریتی استان لرستان پذیرفته است که مهمترین مکانهای هدف ژئوتوریسم کشور در لرستان است مسئولیت همه سازمانها و نهادها و مدیریت های مرتبط با این موضوع برای تحقق توسعه صنعت گردشگری زمین بیشتر از سایر هموطنان در سراسر ایران می باشد .
استان لرستان سرزمینی کوهستانی است . ما در قلب رشته کوه زاگرس جا خوش کرده ایم سالهاست به خاطر محدودیتها ی دشوار کوهستانی بودن از امکانات رفاهی عمومی ، بهره مند نبوده ایم . اکنون که کوهها می توانند تبدیل به مقاصد جدید ترین صنعت گردشگری شوند ، چرا از این فرصت نهایت بهره را نبریم ؟
رشته کوه زاگرس یکپارچه ترین توده کوهستانی ایران است . در چین خوردگی های این رشته کوه اشکال مورد توجهی از انواع پدیده ها ی ریخت شناسی زمین مشاهده می شود . در کناره های دره های پر پیچ و خم که به صورت طولی و با فرسایش رودخانه ها ایجاد شده اند ، انواعی از تاقدیسهای نامتقارن و لایه های متفاوت رسوبی دیده میشود .که بارزترین نمونه های آنها در کتابهای زمین شناسی ایران به آن اشاره میشود . فرسایش کناره های رودخانه کشکان در بابا خوارزم است .
بزرگتر زمین لغزش جهان به نام زمین لغزش سیمره بر دیواره کبیر کوه در جنوب پلدختر حدود ۱۰ هزار سال پیش به طول ۲۲ کیلومتر اتفاق افتاده است . این پدیده می تواند سایتی مطالعاتی برای مهمترین دانشگاههای معتبر زمین شناسی جهان باشد .
در استان لرستان صد ها غار، با دهها آبشار ، دره شگفت انگیز شیرز و دریاچه کوهستانی کم نظیر گهر واقع شده اند که هر کدام می توانند مقصد گروههای ژئوتوریسم ایران و جهان باشند .
قظعأ یکی از پدیده های مقصد ژئوتوریست در لرستان دره ی شیرز است . تا کنون این دره مورد مطالعه دقیق و کارشناسانه قرار نگرفته است تا اطلاعات بدست آمده در اختیار مراکز علمی ، مجامع دانشگاهی و تورهای گردشگری ایران و جهان قرار گیرد . این دره انگار موزه روباز و بسیار گسترده ای است که میراث زمین در آن نگهداری می شود. بر بستر این دره ی ژرف رودخانه ای پر شتاب در طی میلیونها سال فرسایش ، دیواره های صخره ای ، کناره های این دره را به اشکال اعجاب انگیزی فرم داده است .
این دره مجموعه ای از پدیده های ریخت شناسی زمین را در خود جایی داده است از جمله آبراهه ای زیرزمینی که با نفوذ آب به لایه های سست بنیاد بستر دره غاری آبی به طول ۷۵ مترایجاد کرده است . فرسایشی مخروطی تیغه ای سوزنی شکل و عظیم به ارتفاع حدود ۴۰ متر شکل داده است که در نوع خود یکی از پدیده های دیدنی است . فرسایشهای فرونشینی ، باعث ژرفای عمیق دره شده است . بر بستر صخره ای دره ، گودالهایی به نام دیگ جن و آبشارهای متعدد ناودانی بر اثر فرسایش مداوم آب ایجاد شده است .در دره شیرز علاوه بر پدیده های زمین شناسی آثار سفالینه های تاریخی بسیار به چشم می خورد که اگر کاوشی علمی صورت گیرد ، آثاری تاریخی متعلق به اقوامی که در این دره ساکن بوده اند ، کشف خواهد شد . فرم های ویژه ای از پدیده های زمین شناسی دره شیرز باعث گردیده تا مردمی که با طبیعت وزمینی ارتباطی عمیق داشته اند ، برای این فرمها افسانه ها و اسطوره های اسرار آمیز ساخته اند و به آنها باور داشته اند . که این خود از نظر ژئومیتولوژی بسیار مورد توجه است .
اگر دره شیرز با مدیریتی دقیق و دایمی حفظ و نگهداری شود و با وسعت کافی مرزها و محدودهی آن مشخص شود و تحت حفاظت مدیریتی کار امد اداره شود و آموزشهای مناسب به افراد محلی داده شود ، این دره تبدیل به یکی از مهمترین ژئوپارکها (زمین گردشگاهها ) ایران خواهد شد ، تنها ژئوپارک ثبت شده جهانی در ایران دره ستارگان جزیره ی قشم است . در صورتی که دره ی شیرز بسیار گسترده تر و متنوع تر از دره ستارگان است . حالا که قرار است لرستان پایتخت ژئوتوریست ایران شود ، ما عده ای از دوست داران طبیعت از استاندارمحترم میخواهیم دستور فرمایند تا اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان لرستان مقدمات تحقق و مطالعه ی دره شیرز را برای ثبت جهانی به یک ژئوپارک فراهم سازد .