رئیس گروه تلفیق و بیلان مطالعات آب منطقه‎ای لرستان :مقاومت در برابر احداث سد معشوره بخاطر طرح‎های توسعه آب فراوان در خوزستان است

این روزها حرف وحدیث‏های ضد و نقیضی از سد معشوره به گوش می‎رسد که مردم لرستان و بالاخص شهرستان کوهدشت را در خوف و رجا  نگه داشته است.

 علیرغم اینکه مطالعات اولیه این سد سه دهه پیش انجام شده و در دولت‎های قبلی نوید احداث این پروژه عظیم  ملی را به مردم لرستان داده بودند اما متاسفانه تاکنون  این نوید عملیاتی نشده است.

نکته قابل توجه در دامن زدن به این حرف و حدیث‎ها زمانی بیشتر به چشم می‎آید که  برخی از مسئولین خبر می‎دهند برای سال آینده هیچ اعتباری برای این پروژه لحاظ نشده است.

معشوره  به اندازه تمام سدهایی که در لرستان در دست اجراست اراضی دیم استان را به میزان ۳۵ هزار هکتار مشروب می‎کند که می‎تواند انقلابی اقتصادی در توسعه پایدار استان ایجاد کند اما متاسفانه به دلایلی که شاید برای عموم مردم قابل هضم نباشد مسئولین امر در احداث این سد به نظر می‎رسد  شتابی ندارند و این درحالیست که  دکتر روحانی رئیس جمهور در سفر اخیرش به لرستان دستور مستقیم برای احداث معشوره را داده است .

در این باره رئیس گروه تلفیق و بیلان مطالعات آب منطقه ای لرستان گفت: سد بتنی دو قوسی تنگ معشوره روی رودخانه کشکان در لرستان احداث می‌شود که موقعیت ساختگاه سد در حدود یک کیلومتری پایین‌تر از محل تلاقی دو شاخه تشکیل دهنده کشکان یعنی کاکارضا و چم زکریا است.

بهروز ابراهیمی بیان کرد: مجوز اولیه تخصیص در ابتدا برای سد معشوره گرفتیم که مکتوب و موجود است .

وی با بیان اینکه سد معشوره باید احداث شود چرا که برای آن برنامه‎ریزی شده است، بیان کرد: آبی که پشت سد جمع می‎شود برای تولید برق و مصرف کشاورزی و شرب و صنعت کوهدشت تخصیص داده شود و قرار بود که مشکلات زیست محیطی آن برطرف شود.

رئیس گروه تلفیق و بیلان مطالعات آب منطقه‎ای لرستان اظهار کرد: راهکاری موازی برای احداث سد معشوره به ما پیشنهاد شد؛ یکبار اعلام شد که ۲۰۰ میلیون مترمکعب از محل سد سیمره به معشوره تخصیص داده می‎شود که چنانچه این امر رخ دهد این سد توجیه اقتصادی ندارد و ما می‎دانیم نه امکان تامین آب از سیمره هست و نه چنین آبی را به ما می‎دهند.

وی اظهار کرد: این موضوع باعث می‎شود که سد معشوره از دور خارج شود چرا که باید ۱۵ کیلومتر تونل بزنیم تا ۳۵ هزار هکتار زمین آبی شوند و اگر زمین‎ها را به ۱۵ هزار هکتار تبدیل کنید دیگر این سد توجیه اقتصادی ندارد.

این کارشناس با اشاره به اینکه پیشنهاد دیگر این بود با توجه به اینکه شهرستان کوهدشت مشکل شرب دارد می‎توان از طریق پمپاژ از کشکان آب شرب موردنیاز را تامین کنید، تصریح کرد:  اولا پمپاژ از کشکان پرهزینه و طاقت فرساست به تئوری امکان‎پذیر است نه در عمل و چنانچه این مهم رخ دهد شرب از معشوره حذف می‎شود و یکی از پارامترهایی اصلی که منجر به انتقال آب به کوهدشت می‎شود ازدست می‎رود و سد دیگر توجیه اقتصادی ندارد .

ابراهیمی  یادآور شد: مجوز تخصیص کلی برای حوزه کرخه درلرستان با ۹۲۷ میلیون مترمکعب را داریم که بخشی از آن را مصرف کردیم  و برای مابقی طرح  ارائه کردیم و با این مقدار طرح‎ها می خواهیم  از این مجوز استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه  مجوز استفاده از رودخانه کشکان را از سوی وزارت نیرو داریم و درگزارش اولیه معشوره تخصیص اولیه نیز برای شرب، کشاورزی و صنعت لحاظ شده است خاطرنشان کرد:  اینکه می‎گویند سد معشوره را می‎زنیم مشکلی از ما حل نمی‎شود چراکه باید تعیین شود که تخصیص آب کشاورزی کوهدشت ازاین سد تامین می‎شود یا خیر؟

رئیس گروه تلفیق و بیلان مطالعات آب منطقه‎ای لرستان با انتقاد از اینکه برخی‎ها می‎گویند مقداری که در تخصیص اولیه برای معشوره لحاظ شده زیاد است و باید مخزن سد را کوچک و ارتفاع آن را کم کنید؟ اضافه کرد: باید بررسی شود که آیا پایین آمدن ارتفاع سد تاثیری در انتقال ثقلی آب به کوهدشت می‎گذارد یا خیر؛ اگر ارتفاع  سد را اینقدر پایین آورند که آب ثقلی نتواند به کوهدشت بیاید این سد برای ما هیچ فایده‎ای ندارد.

ابراهیمی اظهار کرد: به بهانه زیاد بودن هزینه می‎گویند مقداری ارتفاع سد و میزان تخصیص آب را کم کنیم؛ مثلا ۲۰ درصد اراضی را کاهش دهیم و  این در حالیست کوهدشت بیش از ۶۰  هزار هکتار زمین دارد و باید ما انتظارت معقول خود را کاهش دهیم  اگر این بحث است می‎شود درباره آن صحبت کرد.

وی با تاکید بر اینکه  چنانچه  به هر دلیلی قرار است تخصیص کشاورزی سد حذف شود دیگر احداث سد عملا موضوعیت خود را از دست می‎دهد، تصریح کرد: بر اساس گزارشات انجام شده به این نتیجه رسیدیم که ظرف ۱۰ سال آینده کوهدشت با بحران جدی هر گونه آبی مواجه خواهد بود.

این کارشناس بیان کرد: مسئولین امر نباید از بحران کوهدشت بهانه‎ای برای حذف آنچه که باید مشکل کوهدشت را حل کند استفاده کنند.

ابراهیمی با تاکید بر اینکه آنها می‎گویند اگر مشکل آب شرب دارید از جایی برای شما این مهم را تامین می‎کنیم و بی‎خیال سد معشوره شوید، اضافه کرد:  می‎خواهیم با احداث معشوره مشکل کوهدشت را به صورت دایمی حل کنیم.

وی با اذعان به اینکه حق‏آبه، تخصیص و مجوز اولیه سد معشوره را داریم و چنانچه می‎خواهند چکش‎کاری کنند می‎شود صحبت کرد، اظهار کرد:  چنانچه می‎خواهند به هر دلیلی تخصیص کشاورزی را حذف کنند حق مردم کوهدشت ضایع می‎شود.

رئیس گروه تلفیق و بیلان مطالعات آب منطقه‎ای لرستان با بیان اینکه سد معشوره سه دهه است که مطالعات آن انجام شده و مطالعه اولیه آن قبل از۳۰  سال گذشته به انجام رسیده، افزود: این سد باید احداث شود چرا که برای سد کرخه به عنوان رسوب‎گیر عمل کرده و سیلاب‎ها را تنظیم می‎کند همچنین ایستگاه‏های پمپاژ پایین دست را که در فصول خشک آب ندارند و در فصول سیلابی نمی‎‏توان از آنها استفاده شود با آب تنظیم شده این سد تقویت می‎شوند و حق‎آبه محیط زیست آن مرتفع می‎شود.

وی گفت: در پایین دست محلی که برای سد تعیین شده، در برخی فصول سال آب آنچنانی  وجود ندارد که با احداث سد معشوره این سد علاوه بر اینکه  سیلاب را تنظیم می‎کند باعث می‎شود که رودخانه کشکان در همه فصول سال آب داشته باشد و حتی آب بهنگام را می‎تواند دراختیار پایین دست گذاشته و در مجموع احداث این سد مفید است.

ابراهیمی با بیان اینکه برقی که این سد تولید خواهد کرد براساس اظهارات  متولیان امر ارزان قیمت تولید می‎شود، تصریح کرد: همه اینها منوط به این است که حق مردم کوهدشت که کشاورزی است لحاظ شود.

وی علت این همه مقاومت در برابر احداث سد معشوره را طرح‎های توسعه آب فراوان در خوزستان برشمرد و با تاکید بر اینکه در پایین دست سد یعنی خوزستان طرح‎های توسعه آب فراوانی اجرا شده است، اذعان کرد: براساس استانداردهای موجود و بیلان‏های مصوب مدیریت منابع آب، در لرستان درصد استفاده از آب‎های سطحی خیلی پایین‎تر از نورم کشوری و استاندارد است و از آب سطحی که تولید می‎کنیم خیلی پایین‎تر از آنچه که حقمان است و جز حق آبه یک استان بالادست است استفاده می‎کنیم و این درحالیست که برعکس در پایین دست طرح‎های توسعه منابع آب زیادی اجرا شده که آب برای آنها ارزش دارد بناربراین دولت ترجیح می‎دهند به جای اینکه طرحی در کوهدشت و لرستان بزنند و تونل و شبکه آبیاری در کوهدشت اجرا کنند با توجه به اینکه شبکه‎های خوزستان موجود است و برای دولت هزینه کمتری دارد بنابراین هزینه‎ای برای سد معشوره صرف نخواهد کرد.

رئیس گروه تلفیق و بیلان مطالعات آب منطقه‎ای لرستان گفت: دولت باید بحث توسعه کوهدشت و مشکلات مردم را ببیند و حق‎آبه قانونی ما را لحاظ کند وتنها به بهانه ارزان بودن حق مردم این خطه از کشور را ضایع نکند.

به هر حال امیدواریم این پروژه زیرساختی مهم و حیاتی برای توسعه بخش کشاورزی لرستان که می‎تواند بخش قابل توجهی از مشکل بیکاری را رفع کند هر چه سریعتر تعیین تکلیف شود.

گزارش: آزیتا یوسفیان/ایسنا