مطالعه اسناد چشم انداز جمهوری اسلامی ایران ، جمهوری هند و جمهوری روآندا در عرصه مدیریت کلان و محلی

محمد رضا درخشان / میرملاس : 

مطالعه اسناد چشم انداز جمهوری اسلامی ایران ، جمهوری هند و جمهوری روآندا در عرصه مدیریت کلان و محلی
مقدمه:
سند چشم انداز هر کشوری بمنزله مهمترین سند توسعه آن می باشد. لزوم تطبیق و هماهنگ سازی برنامه‌های اجرایی و اسناد توسعه میان مدت کشوری با سند چشم انداز اهمیت فوق العاده آن را می رساند. بررسی تطبیقی اسناد چشم انداز در کشورهای رواندا و هند با سند چشم انداز ایران می تواند کمکی به جهت بازشناسی و درک بیشتری از مفاهیم مندرج در آن باشد. مفاهیمی نظیر تمرکززدایی، جوابگویی و شفافیت، در هر سه چشم انداز مشترک است، اما نکته قابل توجه میزان تاکید و اهمیت این موارد در اسناد کشورهای مختلف متفاوت است. علت آن نیز به شرایط توسعه اقتصادی و اجتماعی مورد نظر در آن کشور برمی گردد.
علل مختلفی در انتخاب دو کشور هند و رواندا به منظور مقایسه با ایران در این مقاله موثر بوده است. مواردی نظیر داشتن افق چشم انداز مشترک در هر دو کشور هند و رواندا، همگونی نسبی هر دو کشور و وضعیت تاریخی آنها نسبت به ایران از جمله این عوامل می باشد. توسعه اقتصادی گسترده تر هند از ایران و توسعه اقتصادی بیشتر ایران نسبت به رواندا نیز از جمله علت هایی است که این دو کشور به جهت مقایسه با ایران انتخاب گردیده اند.

هند :
هند یا هندوستان با نام رسمی جمهوری هند کشوری در جنوب آسیا است که پایتخت آن دهلی نو است. هندوستان از شمال باختری باپاکستان؛ از شمال با چین، بوتان، نپال و تبت؛ و از شمال خاوری با برمه و بنگلادش همسایه‌است. همچنین هند از باختر با دریای عرب، از خاور با خلیج بنگال، و از جنوب نیز با اقیانوس هندمرز آبی دارد.
پهناوری هندوستان (۳٬۴۰۲٬۸۷۳ کیلومتر مربع (هفتم در جهان، ۲ برابر ایران است. بیشتر سرزمین هندوستان پست و هموار است و رشته‌کوه هیمالیا که در شمال کشور قرار دارد باعث شده‌است که رطوبت و ابرهای باران‌زا به شمال آسیا نفوذ نکند و در نتیجه هند کشوری پرباران و مرطوب و دارای خاک بسیار حاصلخیز است. این موضوع باعث شده‌است که این کشور بتواند جمعیّت بسیاری را در خود جای دهد.
جمعیت هندوستان ۱٬۲۱۰٬۱۹۳٬۴۲۲ نفر است که دومین کشور پر جمعیت دنیا پس از چین به شمار می‌آید. بندر بمبئی (مومبائی) با جمعیتی نزدیک به ۱۴ میلیون تن، پرجمعیت‌ترین شهر هند است. هند بیش از سی و پنج شهر بزرگ با جمعیت بالای یک میلیون تن دارد. مومبائی ، دهلی ، کلکته ، مدرس ، بنگلور ، حیدرآباد،  اگرا،  میسور،  جی‌پور،  گوا، پونا، بوپال،تریواندروم، سورات، کانپور و احمدآباد از شهرهای مهم این کشور پهناور هستند.
هندوستان دارای تاریخ و فرهنگ بسیار کهن و پرباری است که به ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد. هندوستان سرزمین نژادها، زبان‌ها، آیین‌ها، و فرهنگ‌های فراوان و گوناگون می‌باشد. در هند صدها زبان و هزاران گویش و لهجه وجود دارد. علاوه بر دو زبان هندی و انگلیسی که در قانون اساسی این کشور زبان رسمی اعلام شده‌است. ۲۲ زبان دیگر در یک یا چند ایالت موقعیت زبان رسمی را دارند.
طی ۸۰۰ سال تسلط فارسی‌زبانان یا ایرانیان بر هند، این کشور از فرهنگ ایران و زبان فارسی تاثیر بسیاری پذیرفته‌است. زبان فارسی در دورهٔ غزنویان به هند راه یافت و با فرمانروایی دودمان گورکانیان هند زبان رسمی شد.. زبان فارسی تاثیر فراوانی بر زبان‌های هندوستان به ‌ویژه زبان اردو گذاشته ‌است زبان فارسی پیش از آنکه هندوستان مستعمره  انگلستان  شود. (سده ۱۹ میلادی) دومین زبان رسمی این کشور و زبان فرهنگی و علمی به‌شمار می‌رفت.
حکومت هند را بزرگترین دموکراسی جهان می‌نامند. استقلال هند (که در آن هنگام پاکستان، بنگلادش و نپال را هم دربر می‌گرفت.) در ۱۵ اوت ۱۹۴۷ اعلام شد. جواهر لعل نهرو که «پاندیت» به معنی «معلم» خوانده می‌شد و یکی از بزرگ‌ترین رهبران جنبش استقلال هند از کنگره ملی هند بود به عنوان اولین نخست‌وزیر هند انتخاب شد.
قانون اساسی هند در سال ۱۹۴۹ به تصویب رسید و از ۲۶ ژانویه ۱۹۵۰ به اجرا درآمد که از آن هنگام تاکنون بدون تغییر اساسی با موفقیت اجرا شده‌است. این قانون به دولت‌های ایالتی اختیارات گسترده‌ای اعطا کرده‌است. در نظام سیاسی هند،نخست وزیر بالاترین مقام اجرایی کشور است و رئیس جمهور مقامی تشریفاتی است که معمولاً از میان چهره‌های دارای محبوبیت گسترده در سراسر کشور انتخاب می‌شود.
حزبی که اکثریت آرا را در انتخابات به دست آورد، نخست وزیر را تعیین می‌کند و با احزاب ائتلافی هیئت دولت را تشکیل می‌دهد. رئیس جمهور از جمعبندی آراء نمایندگان مجالس مرکزی و ایالتی از میان کاندیداهای احزاب تعیین می‌گردد. کمیسیون انتخابات این کشور یک نهاد مستقل دولتی است که اختیار کامل در تشخیص شرایط برگزاری و نظارت کامل بر برگزاری انتخابات را دارد. حداقل سن قانونی رای دهندگان ۱۸ سال است.
قوه مقننه هند دربرگیرنده دو مجلس با نام‌های لوک سابا (مجلس عوام) و راجیاسابا (مجلس سنا) ست. نمایندگان راجیا سابا ۲۵۰ نفرند که ۱۲ تن را رئیس جمهور و بقیه را نمایندگان مجالس ایالتی برمی‌گزیند. سناتورها باید در زمینه ادبیات،علم، هنر و مسائل اجتماعی متخصص باشند. همچنین ریاست جلسات این مجلس با معاون رئیس جمهور است. لوک سابا ۵۴۵ نماینده دارد که ۵۳۰ تن با رای مستقیم شهروندان و ۱۳ تن از ۷ فرمانداری کل انتخاب می‌شوند، ۲ نفر را نیز رئیس جمهور از میان بریتانیایی‌های هندی تبار برمی‌گزیند. نخست وزیر از سوی حزب حاکم در مجلس لوک سابا معرفی می‌شود.
اولین انتخابات سراسری هند در ۱۹۵۲ برگزارشد. از آن زمان تا سال ۱۹۶۷ حزب کنگره پیوسته بیش از ۷۳٪ کرسی‌های لوک سابا را در اختیار داشت، اما پس از آن احزاب دیگر به ویژه حزب ناسیونالیست بهاراتیا جاناتا و احزاب ایالتی رشد چشمگیری را در محبوبیت خود شاهد بوده‌اند.
تنها یک بار وقفه‌ای در روند دمکراسی این کشور ایجاد شد، آن هم در اواخر دهه ۱۹۷۰ که درگیری‌های داخلی منجر به اعلام حالت فوق‌العاده از سوی ایندیرا گاندی و در نهایت سرنگونی دولت وی توسطارتش شد. گفتنی است یکی از مهم‌ترین عوامل نارضایتی از ایندیرا گاندی برنامه‌های او برای ترویج تنظیم خانواده به منظور کاهش رشد سرسام‌آور جمعیت بود.
بیش از ۷۰۰ حزب سیاسی در هند وجود دارد که به سه گروه ملی، منطقه‌ای (ایالتی) و محلی تقسیم می‌شوند. از میان آنها حزب کنگره، حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) و حزب کمونیست مارکسیست هند  (CPI-M)، از بزرگترین احزاب به‌شمار می‌روند. حزب کنگره ملی هند (INC) در سال ۱۸۸۵ تأسیس شد و در سال ۱۹۱۴ با ورود مهاتما گاندی به این حزب دوره جدیدی در فعالیتهای آن آغاز گردید. گاندی با رهبری حزب کنگره پرچمدار نهضت استقلال هند شد و در اثر مبارزات این حزب، سرانجام هند در سال ۱۹۴۷ به استقلال رسید. حکومت هند پس از استقلال، بیش از چهار دهه در دست حزب کنگره قرار داشت.
حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) که در سال ۱۹۸۰ تأسیس شد، طی ۲۰ سال به تدریج از قدرت چشمگیری برخوردار گردید. پس از واقعه تخریب مسجد بابری، این حزب توانست طی سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ قدرت را در دست داشته باشد. این حزب اگرچه مجدداً قدرت را به حزب کنگره واگذار کرد، ولی همچنان به عنوان یک رقیب جدی برای حزب کنگره باقی ماند.
هند یک جمهوری فدرال است که از زمان استقلال، دولتی مردم‌سالار داشته‌است. سیاست هند در قبضهٔ میانه-‌چپ‌روها، کنگره ملی هند (INC)، راستی‌ها، حزب (BJP) ، چپی‌ها، حزب کمونیست هند (CPI)، حزب کمونیست هند (مارکسیست) و تعدادی حزب منطقه‌ای که یا میانه-راست و یا میانه-چپ هستند. با وجود طیف سیاسی گسترده و مختلف این احزاب، لزوم تشکیل دولت ائتلافی برای ایجاد حکومت، افزایش افراد طبقهِ اجتماعی متوسط که خواستار لیبرال شدن وکنترل کسری سالانه به‌ویژه در سطوح دولتی هستند، به‌این معنا است که تمامی احزاب سیاسی دیدی متعادل نسبت به اصلاحات اقتصادی دارند.
۲-۱- چشم انداز هند ۲۰۲۰ :
در سند ۲۰۲۰ هند آمده است: تا سال ۲۰۲۰ مردم هند افزونتر، با سطح تحصیلات بالاتر، سالم‌تر و مرفه‌تر از هر زمان دیگری در تاریخ کهن خود خواهند بود. در چشم‌انداز ۲۰۲۰ هند از عوامل ذیل به عنوان موتورهای رشد اقتصادی نامبرده شده: *سطوح آموزشی به سرعت در حال ارتقا می‌باشد. * نرخ نوآوریها و کاربردهای تکنولوژیکی در حال شتاب گرفتن است. * ارتباطات سریع‌تر و ارزانتر، موانع اجتماعی و فیزیکی را در محیط ملی و بین‌الملل از میان برمی‌دارد. * نسبت به گذشته، اطلاعات با کمیت و کیفیت بیشتری قابل دسترس می شود. * جهانی شدن بازارهای جدیدی را بازگشایی می‌کند. در این سند نکات کلیدی در مورد رفاه هند به چشم می خورد که به شرح زیر می باشد: ۱) آرامش ، امنیت و وحدت ملی ، امنیت فیزیکی از تهدیدات داخلی و خارجی، دفاع ملی پرقدرت تحقق قانون داخلی و هماهنگی اجتماعی. ۲) غذا و امنیت غذایی: بخش زراعی تجاری بسیار مولد و پویا که می‌تواند ضامن غذا و امنیت غذایی باشد، فرصتهای اشتغال ایجاد کند، هند را به سمت صنعتی شدن ترغیب کند و انرژی تجدیدپذیر را از طریق زیست توده و محصولات سوختی تولید کند. ۳) اشتغال برای همه، تعهد وابسته به قانون اساسی برای تضمین حقوق همه شهروندان برای داشتن وضع معیشتی تحمل‌پذیر تا برای آنان قدرت خرید را که برای اعمال آرای اقتصادی آزادانه آنان در محل خرید و فروش می‌باشد را ایجاد کند. ۴) دانش ، ۱۰۰درصد سواد وتحصیل در مدارس و آموزش حرفه‌ای برای داوطلبان جدید نیروی کار، تا برای جوانان، دانش و مهارتهای لازم برای رشد و توسعه در جهان شدیداً رقابت‌پذیر تدارک ببیند. برنامه‌های تعلیم و تربیت بزرگسالان به منظور خنثی نمودن ترک تحصیل‌کنندگان مدارس که در سن کار قرار دارند و به دلیل کمبود تعلیم و تربیت و سرمایه‌گذاری مداوم در علم و فن‌آوری (دچار ترک تحصیل شده‌اند)؛ تا بتوان بهره‌وری، کیفیت زندگی و محیط زیست را ارتقا بخشید. ۵) بهداشت ، توسعه زیربنایی بهداشت همگانی و مراقبتهای بهداشتی، تا ضامن سلامتی همگان بود. ۶) فن‌آوری و زیربنا ، گسترش سریع زیربنای فیزیکی به منظور حمل و نقل و ارتباطات کم هزینه که برای رشد سریع اقتصادی و رقابت‌پذیری بین‌المللی لازم است. کاربرد کامپیوتر برای بهبود دسترسی به دانش و اطلاعات و لذا افزایش سرعت، کارایی و سهولت فعالیتها در تمام شاخه‌های زندگی. ۷) جهانی شدن ، تلفیق هند با اقتصاد جهانی به طور موفقیت‌آمیز. ۸) حکومت ایده‌آل ، رهبری آینده‌نگر و پویا برای استفاده حداکثر از رفاه ملی، آزادی فردی و عدالت اجتماعی از طریق دولت پاسخگو، شفاف و مسئول که تمام تنگناهای مربوط به توسعه اقتصادی را از میان بردارد. ۹) ارزشهای کار نیازمند تبعیت قاطعانه و مصمم از ارزشهای عالی شامل تصمیم‌گیری به موقع، طرز عمل منضبط و براساس مقررات، اجرای تحقق نظام‌مند، هماهنگی که به درستی شکل یافته، تلاش و شکیبایی مداوم می‌باشد. در پایان خوب است اشاره شود که برخی کشورهای منطقه نیز برای خود در حال تهیه سند چشم انداز می باشند به طوری که در سند چشم‌انداز اردن بیان شده است : مشارکت کنندگان در چشم‌انداز ۲۰۲۰ اردن، متقاعد شده‌اند که ملت ما باید این عبارت را به عنوان یکی از اصلی‌ترین اهداف استراتژیک در ۲۰ سال آینده بپذیرند: دو برابر کردن سرانه واقعی GDP کشور تا سال ۲۰۲۰. به این ترتیب هدف اصلی اردن در افق بیست بیست دو برابر کردن درآمد سرانه می باشد.

۲-رواندا :
رواندا کشوری در مرکز آفریقا است و پایتخت آن کیگالی نام دارد. رواندا کشوری سرسبز و با آب و هوای استوایی است که در منطقه دریاچه‌های بزرگ آفریقا قرار گرفته است. رواندا با مساحت ۲۶،۳۳۸ کیلومتر مربع (۱۰۱۶۹ مربع مایل)، از نظر وسعت بزرگتر از ۱۴۸ کشور جهان است. که قابل قیاس با هائیتی و یا دولت مریلند در ایالات متحده می باشد، و کمی بزرگتر از ولز است.
حدود ۷۰۰ سال قبل قومی از نژاد سامی از سوی منطقه اتیوپی و سومالی به سوی جنوب سودان کوچ کرده و در نهایت در منطقه فعلی رواندا و بوروندی و بخشی از اوگاندا ساکن شدند این افراد گله دار بودند و بومیان هوتو نیز که خود از مهاجران غرب آفریقا بودند به کار کشاورزی اشتغال داشتند با ورود استعمار به این منطقه تضادهای قومی میان این دو تیره فزونی گرفت و در دو نوبت به قتل عام منجر شد که آخرین آن سال ۱۹۹۴ بود که شورشیان طرفدار اوگاندا هواپیمای رئیس جمهور هوتو را سرنگون کردند و در مقابل سکوت مجامع بین‌المللی و غرب این جنایت اتفاق افتاد و هزاران نفر کشته شدند.
از سال ۱۸۹۴ کنفرانس برلین این منطقه تحت نام تانگانیکای آلمان در اختیار آلمان قرار گرفت شکست آلمان در جنگ جهانی اول منجر به تقسیمات مستعمره‌های آفریقایی آلمان شد. رواندا به بلژیک واگذار شد. رواندا استقلال خود را از سال ۱۹۶۲ از بلژیک پس گرفت .
در آوریل ۱۹۹۴ آغاز نسل کشی در رواندا که به‌دنبال سرنگونی هواپیمای رئیس جمهور هوتو تبار صورت گرفت. این حادثه بر تحولات بروندی و کنگو نیز تأثیرا عمیقی گذاشت در ۶ آوریل سال ۱۹۹۴، هواپیمای حامل جونوال هابیاریمانا، رییس جمهوری وقت رواندا که از اعضای قبیله هوتو بود، و سیپرین نتاریامیرا، رییس جمهوری بروندی، در اثر شلیک موشک زمین به هوا در نزدیکی فرودگاه کیگالی، پایتخت رواندا، سقوط کرد. در پی کشته شدن رییس جمهوری، هوتوهای تندرو این واقعه را به مخالفان توتسی نسبت دادند و به حملات گسترده علیه اقلیت قومی توتسی و هوتوهای میانه رو دست زدند.قتل عام رواندا یکصد روز به طول انجامید تا سرانجام نیروهای شورشی، که افراد توتسی در آن اکثریت داشتند، توانستند کنترل اوضاع را در دست بگیرند.
گفته می‌شود که در خلال این یکصد روز، حدود هشتصد هزار تن از افراد قبیله توتسی و هوتوهای میانه رو به دست هوتوهای افراطی کشته شدند. تسلط شورشیان بر اوضاع به فرار حدود دو میلیون تن از اعضای قبیله هوتو به کشور زئیر (جمهوری دمکراتیک کنگو) منجر شد.
با میانجیگری بین‌المللی، جنگ داخلی خاتمه یافت و دولت سازش ملی زمام امور را در دست گرفته‌است. قتل عام رواندا پی‌آمدهای سیاسی گسترده‌ای در پی داشته‌است و جامعه جهانی و سازمان ملل متحد به دلیل خودداری از مداخله به موقع برای خاتمه آن مورد انتقاد بوده‌اند.لوران کابیلا رهبر چپ گرای کنگو موفق شد با کمک دولت توتسی رواندا و با کمک اوگاندا در سال ۱۹۹۷ دیکتاتور زئیر بنام موبوتو سسه سوکو را سرنگون نمایند.
پس از جنگ، رواندا نخستین کشور جهان است که اکثریت نمایندگان مجلس آن از زنان تشکیل شده‌است (پس از رواندا پارلمان‌های سوئد و کوبا قرار دارند). پس از نسل‌کشی رواندا، مردم این کشور بیش از پیش به انتخاب زنان گرایش پیدا کرده‌اند
اقوام هوتو و توتسی اقوام اصلی رواندا هستند. تنش‌های قومی در رواندا امری تازه نیست. در رواندا میان اکثریت هوتو و اقلیت توتسی همواره اختلاف نظر وجود داشته‌است، اما تخاصم میان آنها از زمانی که این کشور به سلطه استعمارگران درآمد به طور چشم گیری افزایش یافت. در واقع، شباهت‌های میان دو قوم هوتو و توتسی زیاد است. آنها به یک زبان تکلم می‌کنند و مکان زندگی و سنن آنها نیز مشترک است. بر اساس یک فرضیه تقسیم بندی هوتو و توتسی فاقد ریشه‌های نژادی است و در سالهای میانی دوران استعمار بر اساس توانگری مالی ساکنین منطقه ایجاد شده‌است.
در این تقسیم بندی کسانی که مالک بیش از پنج راس دام یا معادل ان بوده‌اند و یا دارای ریشه‌های فئودالی قوی و ارتباط بهتر با استعمارگرانبلژیکی بوده‌اند توتسی و سایرین هوتو نام نهاده شده‌اند.
اما زمانی که استعمارگران بلژیکی در سال ۱۹۱۶ وارد این کشور شدند هوتوها و توتسی‌ها را دو موجودیت مجزا از هم تلقی کردند و حتی شناسنامه‌ها را بر اساس قومیت دسته بندی کردند.استعمارگران بلژیکی توتسی‌ها را قومی ارجح بر هوتوها دانستند و توتسی‌ها خشنود از منزلت برتر خود، به مدت بیست سال پس از آن تاریخ در مقایسه با همسایگان هوتوی خود از سطح بهتر آموزشی و شغلی بهره‌مند شدند.
پس از آنکه بلژیک در سال ۱۹۶۲ این مستعمره را ترک کرد و استقلال را به رواندا بازپس داد، هوتوها جایگاه خود را به دست آوردند. تصویری که در سال‌های بعدی از توتسی‌ها ترسیم شده همواره حاکی از این بوده‌است که این قوم نقش سپر بلا را در همه بحران‌های رواندا برعهده داشته‌است.
رئیس حکومت در رواندا رئیس جمهور و رئیس دولت، نخست ‌وزیر است. رئیس جمهو را مردم با رای خود هر هفت سال یک بار انتخاب می‌کنند. این دوره برای بار دوم قابل تمدید است و نخست ‌وزیر، وزرا را تعیین می‌کند. قوه‌ قانونگذاری رواندا از دو مجلس تشکیل شده است. یکی مجلس سنا که ۲۶ عضو دارد و دیگری مجلس ملی که ۸۰ عضو دارد. ۵۳ نفر از نمایندگانش با رای مردم تعیین می‌شوند. ۲۴ نماینده زن نیز از سوی جامعه محلی و سه نماینده هم از سازمان‌های معلولان و جوانان معرفی می‌شوند. دوره نمایندگی آنها پنج سال است.

۲-۱- چشم انداز رواندا ۲۰۲۰:
چشم انداز رواندا در طی سال های ۹۸-۱۹۹۹ در فرآیندی که در دهکده اوروگیوم رخ داده است تهیه گشته است. افق مورد نظر برای چشم انداز رواندا ۲۰۲۰ می باشد. سولات اساسی که چشم انداز رواندا در پی پاسخ به آنهاست مواردی است از قبیل : چگونه می توان کشوری متحد و بی تبعیض را به وجود آورد؟ مراحل اساسی برای طی طریق از جامعه کنونی به سوی معیارهای مطلوب جهانی از لحاظ اجتماعی و اقتصادی چیست ؟
آن طور که در چشم انداز رواندا مطرح است و مورد انتظار می باشد، جمعیت رواندا در افق ۲۰۲۰ دوبرابر می شود. هدف گذاری چشم انداز رواندا برای تامین اقتصادی جمعیت فوق الذکر ، گذر از جامعه کشاورزی به جامعه ای دانش بنیان است. این امر بدین علت می باشد که چشم انداز رواندا بر این اعتقاد است که به جهت دسترسی به سیستم اقتصادی مطلوب رشدی ۷ درصدی مورد نیاز است. از لحاظ سیاسی به دلیل تاریخچه رواندا و ایجاد درگیری های قومی و قبیله ای در کشور، چشم انداز تاکید وافر بر اجرای عدالت، تساوی همگان در برابر قانون و محو تبعیض به هر شکل را دارد.
باید توجه داشت که به دلیل پررنگ بودن مباحث اقتصادی برای کشوری همچون رواندا و نیاز به بازسازی و تولید سریع سیستم های اقتصادی ملی، تمامی زمینه های دیگر نظیر مسایل اجتماعی و سیاسی، خود را در رابطه با نحوه تعامل با مباحث اقتصادی تعریف می کنند. در این چارچوب، مباحث مربوط به حکمرانی و مدیریت کلان کشوری و بالتبع آن مدیریت شهری خارج از قاعدع فوق الذکر نیست.
نیاز به توسعه سریع اقتصادی موضوعی است که در میان ایران و رواندا مشترک است اما در دو سطح متفاوت. ایران ، کشوری است که بسیاری از زیرساخت های لازم را به جهت توسعه اقتصادی در اختیار دارد و بسترهای لازم در گذشته آماده شده اند و توسعه اقتصادی در ایران بیشتر به نحوه مدیریت و استفاده ی تجهیزات موجود بر می گردد در حالی که رواندا در پی ایجاد تاسیسات مورد نیاز و زیرساخت های لازم برای تولید ثروت می باشد.
۳-سند چشم اند از ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران  و حکمرانی شهری :
 با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو اراده، عزم ملی و تلاش و کوشش جمعی و در مسیر تحقق آرمانها و اصول قانون اساسی در افق چشم انداز ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، الهام بخش در جهان اسلام و دارای تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل.
برنامه و برنامه ریزی فرآیندی است که از گذشته تاریخی پرشکوه و طولانی برخوردار می باشد. در گذشته بسیار دور، انسان ها اولین حرکت خود را با برنامه ریزی نیمه آگاهانه آغاز نمودند و تاکنون که جهان در تلاطم مشکلات جوامع بشری دست به گریبان می باشد، نقش برنامه و برنامه ریزی اهمیت دوچندان یافته است، در صورتی که عمل و اعمال بدون برنامه بی هیچ تردیدی محکم به شکست اند.
بعد از انقلاب اسلامی، در ایران با توجه به آسیب های برجای مانده از گذشته، برای تسریع در زمینه خدمات رسانی به مردم برنامه ها و طرح های فراوانی صورت پذیرفت. در سال۱۳۸۷ در دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام جهت پی گیری سیاست های کلی نظام مباحثی تحت عنوان افق آینده ایران مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت و پس از بحث و تبادل نظر کارشناسان خبره و اخذ نظرات و دیدگاه های آنها افق ایران در سال ۱۳۸۸ به سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران تغییر نام گردید و در همین سال نتایج مطالعات تقدیم مقام معظم رهبری گردید که ایشان ضرورت این مساله را بسیار برای کشور مهم تشخیص دادند و مراتب را به مجمع ابلاغ فرمودند که این سند را تهیه نماید و در این راستا مجمع کمیسیونی بدین منظور ایجاد نمود که حاصل تمامی مطالعات دبیرخانه مجمع با مشارکت نخبگان کشور جمع بندی گردید و نهایتا سند چشم انداز در سال ۱۳۸۲ پس از اصلاحاتی به تصویب مقام معظم رهبری رسید و آن را به سران سه قوه ابلاغ فرمودند تا از سال ۱۳۸۴ اجرایی گردد.
در بندهای مختلف چشم انداز ۱۴۰۴ که با نظریات کارشناسی و تخصصی در مسائل مختلف و با دقت و همت خاصی تهیه گردیده است بر موارد اهم ذیل به طور خلاصه تأکید گشته است :
تأکید مسئولین بر تقویت نظام مردم سالاری دینی.
تقویت روحیه مشارکت جویی مردم و تشکل های خودجوش آن ها در مقاطع مختلف
تحولات سیاسی-اجتماعی.
توسعه همه جانبه کشور با انسان محوری و با تاکید بر جنبش فن آوری تکنولوژی.
تعامل با جهانیان و ارائه الگوی کامل از کشور توسعه یافته اسلامی به جهانیان.
با توجه به همت مسئولین و دولتمردان و مردم بایستی با هم فکری و تعامل سازنده بین تمامی نهادها و دستگاه-ها توجه خود را معطوف به رسیدن به اهداف افق چشم انداز  گردانیم و بی شک در ای ن مسیر پیشرفت و تعالی ، قابلیت های مدیریت شهری لازمه رسیدن به ایران ۱۴۰۴ می باشد  
۴- نتیجه گیری :
بازشناسی و مرور دقیق مفاهیم مندرج در چشم انداز راهگشای بسیاری از مسائل در تدوین و اجرای اسناد توسعه است. از بخش های مهم هر چشم اندازی می توان به نحوه نگرش آن به حکمرانی اشاره کرد.
در مقایسه سند چشم اندازهای سه کشور هند، ایران و رواندا میتوان گفت که هند تمرکز خود را بر مواردی نظیر، شفافیت ، مشارکت مردمی، جوابگویی می گذارد که تمرکز به مشارکت عمومی در مدیریت کلان و محلی را نشان می دهد. در حالی که رواندا بر مفاهیمی نظیر یکسانی در برابر قانون، حمایت شهروندان بدون هیچ تبعیضی، تلاش به جهت ایجاد اقتصاد مدرن تاکید می ورزد که تمامی موارد به جهت دسترسی سریع به توسعه اقتصادی تدوین گردیده اند و تمرکزگرایی حکمروایی بیشتری نسبت به هند و ایران در آن دیده می شود. در این میان به نظر می رسد سند چسم انداز ایران راهی بینابین را در نظر گرفته است؛ و در آن سعی شده است تا وجوه مثبت از هر دو نگرش را در کنار یکدیگر بگنجاند. در چشم انداز ایران سعی گردیده است تا با برقراری ارتباط دوجانبه شهروندان و مدیران و تفکیک مسئولیت های هرکدام، رابطه ای پویا برقرار گردد. وجه افتراق بارز دیگر چشم انداز ایران با هر دو کشور هند و رواندا را می توان در اشاره مستقیم چشم انداز ایران به هویت انقلابی و فرهنگی ایران دانست.
منابع :
مجمع تشخیص مصلحت نظام، ۱۳۸۴، چشم انداز جمهوری اسلامی ایران ۱۴۰۴
مخدوم، مجید، ۱۳۸۵، شالوده آمایش سرزمین، چاپ هفتم، انتشارات دانشگاه تهران
Planning Commission Government of India New Delhi, 2002, India vision 2020,
Ministry of Finance and Economic Planning, Kigali, 2000, Rwanda vision 2020

________________________________________________________________

محمد رضا درخشان  / رییس اداره امور مشاورین دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام