- پایگاه خبری، تحلیلی میرملاس - https://www.mirmalas.com -

سمندرلرستانی مهمانی که نا خواسته بر سفره هفت سین حاضر می شود

81532998-6320824 [1]

 

 

سمندر لرستانی دوزیستی آندومیک و ارزشمند که در سالهای اخیر به جای حضور در زیستگاهش مهمانی نا خواسته بر سر سفره های هفت سین برخی از ایرانی ها حاضر شده است.

سمندر لرستانی سمندر خالدار امپراتور یا حاجی باریک او گونه ای سمندر بسیار رنگی است که در جنوب رشته کوه های زاگرس در نزدیکی شهبازان لرستان زندگی می کند.

سمندر کوهستانی لرستان دارای بدنی به طول ۱۴ سانتی متر است و پوست آن در قسمت پشتی قهوه ای رنگ با خال ها و یا نوارهایی زرد و یا نارنجی بوده که ظاهری زیبا به این دوزیست بومی ایران بخشیده است.

سمندر کوهستانی لرستان نخستین بار در سال ۱۹۳۸ توسط کایسر (قیصر) از شمال منطقه شهبازان استان لرستان یافت شد.

سمندر لرستانی این موجود منحصر به فرد در سالهای اخیر از طریق تعدادی افراد سودجو مورد قاچاق قرار می گیرد و در بازار به منظور حضور در سفره هفت سین به فروش می رسد.

چند سالی است که با آمدن بهار سمندر لرستان در کنار خیابان ها و ماهی فروشی های شهرها به ویژه دست فروشان بازار مولوی پایتخت سروکله اش پیدا شده است و معلوم نیست این گونه منحصر بفرد لرستان چگونه به این بازارها راه یافته است.

عده ای نیز ناباورانه سین هشتمی را به هفت سین سفره نوروزی خود افزوده اند و سمندر لرستان را در کنار دیگر سین ها قرار داده و عده ای دیگر نیز با قرار دادن آن در آکواریوم های خانگی خود به فکر زیبایی منزل خود هستند غافل از اینکه سمندر نباید در آکواریم باشد، بلکه باید در حیات وحش و زیستگاه خود زندگی کند تا رشد و تکثیر یابد تا نسلش منقرض نگردد.

این گونه جانوری، معمولا در نواحی کوهستانی و کنار رودخانه ها و آبشارها زندگی می کند و زیستگاه آن مناطق کوهستانی زاگرس به ویژه جنوب لرستان و شمال خوزستان است.

ˈامپراطور لرستانˈ که شهرت جهانی دارد، یک سرمایه ملی برای لرستان بشمار می رود که می توان از زیستگاه های این گونه جانوری با قابلیت های اکولوژیکی نهایت استفاده را کرد و زمینه جذب گردشگران و دوستداران محیط زیست بویژه این گونه منحصر به فرد را فراهم کرد.

بسیاری از کشورهای دنیا حاضرند برای تکثیر و پرورش سمندر لرستان میلیون ها دلار هزینه کنند تا با استفاده از ظرفیت آزمایشگاه ها، دانشگاه ها و زیست شناسان زمینه تکثیر آن را فراهم کنند، اما این گونه در استان ما وجود دارد و تاکنون نتوانسته ایم نه تنها در جهت تکثیر و افزایش آن قدمی برداریم بلکه جمعیت آن بخصوص در چند سال اخیر کاهش یافته است.

افزایش صید، خشکسالی های چند سال اخیر و خشک شدن زیستگاه سمندر این گونه زیبا اما مظلوم را در معرض انقراض قرار داده و بسیاری از دانشمندان دنیا با ابراز نگرانی و بحرانی خواندن انقراض آن خواستار جلوگیری از انقراض آن شده اند .

یکی دیگر از عوامل که امپراطور لرستان را در معرض انقراض قرار داده تجارت بین المللی و فعالیت سوداگران و دلالان محیط زیست است .

این گونه نادر به سبب زیبایی ها و بازار مناسب جهانی آن متاسفانه بهانه ای شده که دلالان و سوداگران محیط زیست به جان این جانور مظلوم بیفتند و با زنده گیری آن و حبس در گونی های دربسته به تجارت آن بپردازند .

بطوریکه یک سمندر در بازارهای بین المللی با قیمت ۶۰۰ دلار به فروش می رسد و قیمت بالای این گونه جانوری باعث شده که بسیاری از سوداگران محیط زیست به فکر فروش و انتقال این گونه نادر به اروپا بیافتند.

اولین نمونه این گونه توسط دو پدر و پسر خزنده شناس در سال ۱۹۷۰ میلادی به اروپا برده شد و در چند سال گذشته تعداد زیادی سمندر لرستانی به راحتی از کشور خارج و به اروپا انتقال داده شده است.

گرچه این گونه توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در رده گونه های قرمز و بحرانی قرار گرفته که تجارت بین المللی آن غیر قانونی است اما متاسفانه تجارت بین المللی این گونه به ویژه فروش اینترنتی آن توسط دلالان بر نگرانی ها افزوده است.

تخریب زیستگاه و محل زندگی آنان، آلودگی، زنده گیری و خروج از زیستگاه طبیعی و نگهداری در شرایط آکواریومی، سیلاب ها و تغییرات آب و هوایی از مهمترین عوامل آسیب رسانی به امپراطور لرستان است .

مردم به ویژه ساکنان محلی اطراف زیستگاه سمندر مهمترین نقش را در جلوگیری از انقراض آن دارند که توانمندسازی ساکنان زیستگاه ها، افزایش آگاهی آنان برای حفظ و حراست از این گونه برجسته ضرورتی انکار ناپذیر است.

با تصویب قوانین سخت گیرانه خرید و فروش و برخورد قاطع با سوداگران محیط زیست، وجود یک برنامه مدون و پایدار، تامین برنامه ریزی جهت تولید و تکثیر آن و برگزاری کارگاه های آموزشی می توان از انقراض نسل سمندر لرستانی جلوگیری کرد .

مدیر کل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به اهمیت حفاظت از سمندر کوهستانی لرستان گفت:با هرگونه قاچاق سمندر لرستانی در ایام نوروز برخورد می شود.

مهرداد فتحی با اشاره به اینکه سمندر کوهستانی لرستان گونه آندمیک ( بومی ) این استان است افزود: سمندر از جمله دوزیستان کمیاب و ارزشمند است که در سال های اخیر با توجه به افزایش عوامل تهدید کننده طبیعی و انسانی همچون خشکسالی و خرید و فروش توسط افراد فرصت طلب و سودجو در ایام قبل از نوروز در بازارهای داخل و خارج از کشور، شرایط زیستی و جمعیتی آن را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

وی تصریح کرد:این گونه از سوی اتحادیه جهانی حفاظت از محیط زیست ( IUCN ) در فهرست قرمز و کنوانسیون حمایت از گونه های نادر و کمیاب جهان (CITES) در ضمیمه ۱ که تجارت و خرید و فروش را ممنوع می کند، قرار گرفته است.

فتحی با تاکید بر اینکه این اداره کل در راستای جلوگیری از قاچاق این گونه تدابیری اتخاذ کرده است، گفت:با توجه به کوهستانی بودن زیستگاه ها و برخی مشکلات اجرایی امر حفاظت، گاهی مواردی چند از این گونه در بازارهای فروش آبزیان تزیینی و آکواریوم های نگهداری ماهیان ایام نوروزی در سراسر کشور مشاهده شده است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان لرستان از شهروندان خواست تا در صورت مشاهده هر گونه تخلف در این زمینه با شماره ۱۵۴۰ که به صورت شبانه روزی پاسخگوی مسایل محیط زیستی است، تماس بگیرند.

سمندر کوهستانی لرستان (سمندر خالدار قیصری، قمصری، خالدار امپراتور) با نام علمی Neurergus kaiseri گونه ای سمندر رنگی است که در جنوب رشته کوه های زاگرس در نزدیکی شهبازان لرستان زندگی می کند.

سمندر کوهستانی لرستان دارای بدنی به طول ۱۴ سانتیمتر و پوست آن در قسمت پشت قهوه ای رنگ با خال ها یا نوارهایی زرد یا نارنجی بوده که ظاهری زیبا به این دوزیست بومی ایران بخشیده است.

سمندر کوهستانی لرستان نخستین بار در سال ۱۹۳۸ از شمال منطقه شهبازان استان لرستان یافت شد. این گونه به عنوان یک گونه بومی منحصرا درمرزهای جنوبی استان لرستان در بخش پاپی و شمال استان خوزستان یافت می شود.

سمندر لرستانی از حشره ها، تخم و لارو آنها، کرم خاکی و بند پایان کوچک تغذیه می کند.

تخمین زده می شود که کل جمعیت بالغ سمندر کوهستانی لرستان کمتر از ۱۰۰۰ عدد باشد،رنگ بندی متفاوت و زیبایی این جانور سبب شده تا سود جویان به منظور فروش آن با قیمتی بالا در بازارهای آسیایی و اروپایی اقدام به شکار بی رویه این دوزیست کنند و آن را در خطر انقراض جدی قرار دهند.

مردم محلی نیز که آنرا به جای سمندر، ‘ مارمولک رنگی ‘ می نامند که سالانه تعداد زیادی از آنها را برای فروش در جشن های سال نو شکار می کنند.

تغییر اقلیم و بروز خشکسالی در منطقه نیز در کنار عوامل انسانی یاد شده سبب شده است تا اندک جمعیت باقیمانده از سمندرهای کوهستانی لرستان به سن تولید مثل نرسیده و تعدادشان در طبیعت روزبه روز کاهش یابد./ایرنا