رامین رحمانپور / میرملاس :
هفت سین سفره نوروزی ایرانیان ، مهمان ناخوانده چینی دارد که ج خ رید لاینفک مردم برای تزئیین و آرایش سفره هایشان است و آن چیزی نیست جز ماهی قرمز ماهی قرمز با نام علمی carassius arathus ( کاراسیوس آراتو) از تیره کپور ماهیان و راسته ی کپورچه ها از زیباترین و اولین ماهیان اهلی شده توسط انسان است که با ناماهی ماهی طلابی ، م اهی گلی ، ماهی حوض ، دم چادری ، چشم تلسکوپی ، سرشیری و غیره نیز خوانده می شود خاستگاه اصلی این گونه چین بوده و پیشنه هزار ساله پرورش در چین دارد چینیها این ماهی را برای افزایش برکت مزارع برنج پرورش می دادند و تا سال ۱۶۱۱ میلادی که وارد ایتالیا و جنوب فرانسه شد اروپائیان آن را نمادی از ثروت دانسته و به سران کشورها ، آن را بعنوان هدیه ای گرانبها کادو می دادند در سال ۱۸۵۰ وارد آمریکا شمالی شد و در سال ۱۹۴۱ (۱۳۲۰ ش ) وارد ایران گردید و هم اکنون هم در مزارع پرورش ، و هم بصورت وحشی در رودخانه های کارون ، هامون ، ارومیه یافت می گردد . این ماهی نیاز کمی به اکسیژن داشته و در دمای۱۰ الی ۲۵ درجه سانتی گراد به خوبی رشد و نمو می نماید طول آن از ۵/۱ تا ۳۵ سانتی متر و وزن بین ۲ گرم تا چندین کیلوگرم را دارا می باشد در اکوسیستمهای آبی که کاملاً با آن آداپته شده می تواند عمری بین ۱۰ تا ۵۰ سال داشته باشند توصیه می گردد درهنگام خرید این ماهی به علائم زیر توجه نموده و از خریدن آنها خودداری فرمائید ۱- ماهیانی که خود را جمع کرده و تحرک مناسبی ندارند .
۲- باله هایشان تا خورده و سائیده شده اند ۳- در اطراف دهان ، نقاط سفید رنگی شبیه پنبه و یا زخم وجود داشته باشد ۴- چشمهایشان دچار اگزوفتالمی (بیرون زدگی چشم از حلقه ) شده باشند پیشنهاد می گردد پس از خرید ماهی سالم در یک تنگ یا آکواریوم از ماسه و شن های رنگی و غیره استفاده نکنید برای گند زدایی و ضد عفونی می توانید از محلول نمک (۳۰ گرم نمک در ۱ لیتر آب بمدت ۱۰ دقیقه ) استفاده کنید هر قطعه ماهی فینگرلینگ ( قد انگشت ) به ۱ لیتر آب نیاز دارد که هفته ای یکبار باید آن را تعویض نمود برای این مهم ، آب شهری را کلرزدایی کرده یا بجوشانید و سپس برای تبادل گازهای موجود آن را در ظرفی دهان گشاد بمدت ۲۴ ساعت نگه داشته و تعویض آب را با آرامش انجام دهید که ماهی دچار استرس نگردد به این صورت که اول نصف آب تنگ را خالی نموده و آرام آرام با آبی که از روز پیش مهیا نموده اید تنگ یا آکواریوم را پر نمائید تا ماهی با آب اصطلاحاً هم دما شود . غذای ماهی قرمز ، کم پروتئین و سرشار از کربوهیدرات باید باشد و تغذیه آن روزی یکبار باید انجام پذیرد از بسته های غذایی مخصوص Gold fish (گلد فیش ) استفاده کرده یا می توانید خرده نان را بصورت گرانول به آنها بدهید غذا باید به اندازه ای باشد که در ۱ الی ۲ دقیقه مصرف گردد و غذای مصرفی باید در سطح آب شناور بماند لازم به ذکر است که تغذیه زیاد باعث انباشته شدن مواد آلی و دفعی می شود که ماهی از طریق آبشش و مخرج مبادرت به دفع مواد زاید و آلی نموده که منجر به مسمویت محیط و تلف شدنش می گردد هفته ای یکبار یک نصفه حبه قند همراه با ۱۰۰ میلی گرم نمک را به آب ماهی اضافه نمائید تا ماهی مواد مینرال مورد نیاز خود را تامین کند تنگ ماهی را در معرض مستقیم نور آفتاب قرار ندهید تا پیگمانهای ماهی فعال بوده و شب و روز را تشخیص دهند هم چنین ماهی را در آشپزخانه و کنار بخاری و شومینه قرار ندهید ماهی قرمز از قوه بینایی بسیار بالایی برخوردار است به نحوی که ۷ رنگ را تشخیص داده و حتی مادون قرمز و ماورا بنفش را نیز از هم تمیز می دهد به همین علت در شب سایه دست خود را بر روی تنگ ماهی قرار نداده تا ماهی دچار استرس نگردد چون به خاطر قوه دید در شب بالا ، همه چیز را می بیند و وحشت می کند . در مورد این ماهی و بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان (زئونز ) می توان به بیماری پیسوریازیس و سالمونلا و سل ماهی اشاره نمود لذا توصیه می گردد پس از مالیدن دست به پوست ماهی قرمز دست خود را سریعاً با صابون و آب گرم و ترجیحاً آب اکسیژنه ضد عفونی و شستشو نمائید البته به خاطر ماهیت خونسرد بودن ماهی هیچ بیماری ویروسی از ماهی به انسان سرایت نمی کند یک پیشنهاد برای ماهیانی که احتمال میدهید ضعیف شده یا در حال مرگ هستند این است که یک قاشق نمک را در یک لیتر اب حل نموده و سپس ماهی مریض را به مدت بیست دقیقه درون ان بگذارید این کار باعث بهتر شدن حال ماهی و از بین رفتن انگل های پوستی و عوامل بیماری زای قارچی میگردد
و اما یه خواهش و خواسته :
به خاطر حفظ اکوسیستم های ابی از الودگی ها, ماهی قرمز خود را پس از تعطیلات در تالاب ها و رودخانه ها و اب های جاری رها نکنید چون ماهی قرمز یک ماهی غیر بومی بوده و همه چیز خوار است و رها سازی ان موجب تغییر در اکوسیستم طبیعی اب ها شده که عدم تعادل اکوسیستم را به همراه دارد و کفزیان موجود را از بین میبرد ( این کفزیان خود غذای دیگر ماهیان میباشند ) البته در بعضی از مراکز استان ها مکان هایی تحت نظر سازمان دامپزشکی و شیلات برای گرفتن ماهی قرمز از مردم وجود دارد که امید است به کلیه نقاط ایران زمین تعمیم یابد.
رامین رحمانپور فوق لیسانس مهندسی شیلات