- پایگاه خبری، تحلیلی میرملاس - https://www.mirmalas.com -

تاملی بر طرح انتخابات استانی

Untitled

 

عزت اله امیری ( امرایی ) / میرملاس : 

خیرا کلیات طرح استانی شدن انتخابات در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است و برای بررسی بیشتر در اختیار کمیسیون شورا ها قرار گرفته شده تادر اینده جزئیات و تبصره های ان به رای گذاشته شود .در هر دوره مجلس شورای اسلامی معمولا درسال پایانی هر دوره مجلس گروهی از نمایندگان چنین طرحی مطرح می شود که اگاهان سیاسی عقیده دارند نمایندگان مطرح کننده چنین طرحی شانس پیروزی خود را در استانی شدند بیشتر می دانند.اما در پیش نویس این طرح موارد زیر دیده می شود:

۱-حوزه انتخابیه هر استان به عنوان حوزه اصلی و حوزه انتخابیه شهرستان ها ومناطق مطابق روال سابق به عنوان حوزه فرعی در نظر گرفته می شوند.
۲- هر داوطلب نمایندگی مجلس باید در یکی از حوز های فرعی ثبت نام نماید
۳- افرادی می توانند در یک حوزه ثبت نام نمایند که یا متولد ان حوزه باشند یا قبلا نماینده ان شهرستان بوده باشند یا حداقل ۵ سال سابقه سکونت در ان شهرستان را داشته باشند
۴-انتخابات در بعضی استان ها ومناطق که دارای قومیت های مختلف بوده واین قانون ممکن است مشکلاتی برای انها به دنبال داشته باشد از شمول این قانون خارج می شوند .انتخابات استان‌های آذربایجان شرقی و سیستان و بلوچستان، حوزه‌ انتخابیه بیجار در استان کردستان، حوزه‌های انتخابیه تربت‌جام، تایباد، خواف و رشتخوار در استان خراسان رضوی، حوزه انتخابیه بندر لنگه در استان هرمزگان و حوزه‌های انتخابیه اقلیت‌های دینی از شمول این قانون مستثنی هستند.
۵- مطابق این قانون انتخابات یک مرحله ای می باشد.در هر حوزه انتخابیه فرعی داوطلب یا داوطلبانی که بیشترین رای را در استان به دست اورده باشند کرسی نمایندگی را از ان خود خواهند کرد.
به نظر می رسد پس از طرح جرم سیاسی قدیمی ترین طرح در مجلس استانی شدن انتخابات مجلس می باشد در سال ۸۶ نیز درست در اردیبهشت ماه چنین طرح که به تصویب نمایندگان رسیده بود البته با تفاوت هایی با طرح فعلی در شورای نگهبان رد شد .شورای نگهبان در ان سال طرح استانی شدن انتخابات را مخالف بند های ۸ و۱۵ اصل سوم قانون اساسی و اصل ۷۵ قانون اساسی وهم چنین این طرح را مغایر با قوانین شرع اسلام دانست.
امسال نیز مجلس محترم طرح استانی شدن انتخابات مجلس را تصویب نموده است .مخالفان این طرح صرف نظر از ایرادات شکلی که به این طرح می گیرند می گویند نمایندگان امضاء کننده این طرح احتمال شکست خود را بیشتر از پیروزی خود در حوزه انتخابیه می بینند .
موافقان کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس معتقدند استانی شدن باعث افزایش ظرفیت قانونگذاری و نظارت نمایندگان شده و اثرات مثبتی در پی خواهد داشت.موافقان می گویند که استانی شدن باعث توسعه متوازن استان می شود وباعث نمی شود بیشتر سر مایه گذاری های یک استان در حوزه انتخابیه یک نماینده قدر تمند انجام گیرد.
موافقان این طرح می گویند نمایندگان با وقت بیشتری که دارند می توانند موضوعات ملی وکلان کشوری را مورد مطالعه قرار دهند وبا مطالعه همه جانبه باعث تصویب طرح های مهم و مفید شوند.
استانی شدن از دید موافقان باعث به مجلس رفتن نمایندگانی می شود که شخصیت علمی وملی قویتری دارند وباعث بالا رفتن تراز شخصیتی نمایندگان خواهد شد.
از دید موافقان استانی شدن باعث فعال شدن احزاب سیاسی وشور ونشاط سیاسی در جامعه می شود وبه نهادینه شدن سیستم حزبی در کشور کمک خواهد نمود.از دید موافقان این طرح باعث کاهش هزینه های انتخاباتی خواهد شد نمکایندگان موافق طرح در صحن علنی مجلس نیز یکی از دلایل تصویب این طرح را کاهش هزینه های انتخاباتی وهم چنین شفاف شدن منابع مالی تبلیغات انتخاباتی می دانند نمایندگان معتقد ند که با گسترده شدن قلمرو جفرافیایی رای دهندگان امکان خرید وفروش رای و استفاده برخی از کاندیدا ها از توان اقتصادی هواداران انها از بین می رود.
از دید موافقان این طرح باعث حذف رقابت های قومی وقبیله ای شده وتنش های قومی وقبیله ای هنگام انتخابات را کاهش می دهد.
اولین مشکل این طرح حذف شهر های کم جمعیت استان از تاثیر گذاری بر کاندید اهای پیروز انتخابات می باشد .با توجه به قانون جدید اگر فردی در یکی از شهرستان ها ۱۵ درصد رای کسب نماید اما از سایر کاندید اهای شهرستان در استان رای بیشتری کسب نماید این فرد پیروز انتخابات است حتی اگر فرد دوم ۵۰ درصد رای شهرستان را کسب نموده باشد.مثلا در استان تهران در حوزه ورامین اگر کاندیدایی فقط ۱۵ درصد رای ورامین را کسب نماید می تواند در تهران بزرگ با بدست اوردن رای کافی سایر کاندیدا هایی که حتی رای ۸۰ درصد شهر ورامین را کسب نماید واین در عمل یعنی شهر های کوچک وبخش های کوچک در انتخابات تاثیری ندارند .کاندید اها بجای تمرکز فعالیت انتخاباتی خود بر روی شهر های کم جمعیت سراغ مراکز استان ها وشهر های پرجمعیت می روند چرا که کسب رای ۱۵ درصد خیلی دور از انتظار نیست که یک کاندیدا در یک حوزه انتخابیه کم جمعیت بدست اورد.
مثال ملموس تری در استان لرستان بزنیم مثلادر شهرستان کوهدشت ۱۵ درصدآرا تقریبا ۱۵ تا ۲۰ هزار رای می باشد که یک کاندیدا می تواند این تعداد رای را از یک یا چند بخش کسب نماید و اگر نفوذ وامکانات خوبی در استان داشته باشد بر کاندیدا هایی که ۵۰ هزار رای از حوزه انتخابیه کوهدشت ورومشگان بدست اوردند پیروز شود . حال چگونه فردی که مثلا در یک شهرستان نصف فرد دیگری رای اورده می خواهد نماینده ان شهرستان بشود؟اگر رای شهرستان های دیگر وکل استان باعث پیروزی یک فرد در انتخابات شود ایا این نماینده می تواند نماینده موثری برای شهرستانی باشد که به ایشان رای نداده اند؟آیا بهتر نبود حداقل در این طرح نمایندگان به صو.رت استانی انتخاب شوند واین حوزه های فرعی وجود نداشته باشد؟چگونه فردی که در یک شهرستان کمترین رای ممکن را اورده است اما بواسطه رای بالا در استان توانسته پیروز انتخابات شود می خواهد از حق وحقوق مردمی که به ایشان رای نداده اند دفاع نماید؟عقل سلیم حکم می کند که این نماینده بهتر است به فکر موکلانی باشد که در سایر نقاط استان ایشان را پیروز کرده اند نه آن ۱۵ درصدی که در حوزه ثبت نامی به ایشان رای داده اند؟آیا نماینده ای که از مردم یک شهرستان رای نگرفته است می تواند با ان مردم تعامل مثبت ویا سازنده ای داشته باشد وایا فردی که که رای بالای شهرستان را کسب نموده اما در استان نتوانسته رای لازم را کسب نماید را مردم به عنوان نماینده مجازی قبول ندارند که باعث تنش در شهرستان شود؟
سوال دیگری که پیش می اید این است که اگر بر اساس قوانین موجود انتخابات یک حوزه فرعی در یک استان توسط شورای نگهبان باطل شد ایا برای انتخابات میان دوره ای باید کل استان را در گیر انتخابات نمود؟اگر فقط همان حوزه انتخابیه در انتخابات شرکت نمایند که این نماینده دیگر نماینده استان نیست وفقط نماینده همان شهرستان است واگر تمام استان دوباره در انتخابات شرکت نمایند علاوه بر در گیر نمودن تمام استان در انتخابات وصرف هزینه های مادی ومعنوی آیا مردم سایر نقاط استان رغبتی به شرکت در انتخابات دارندوایا برای آنها مهم می باشد که چه فردی پیروز انتخابات می شود؟
موارد بالا هنگامی که یک نماینده به دلیل فو.ت ویا استعفا ویا گرفتن پست ومقام می تواند وجود داشته باشد که به نظر می رسد هر مکانیسمی برای ان در نظر گرفته شود دارای ایرادات واشکلاتی می باشد.
طراحان این طرح می گویند با استانی شدن انتخابات راه برای ورود افراد نخبه و تراز شخصیتی بالا به مجلس هموار تر می شود و نمایندگانی با دید کلان کشوری وملی وارد مجلس خواهد شد.حال باید پرسید آیا صرف این که یک نماینده توسط افراد بیشتری انتخاب شود می تواند تضمینی برای این موضوع باشد .اگر چنین باشد باید گفت نمایندگان شهر هایی که با یک میلیون رای وارد مجلس شده اند حتما تراز شخصیتی انها بالاتر است وواگر چنین باشد باز هم باید گفت نمایندگان استان های پر جمعیت تراز شخصیتی بالا تری نسبت به استان های کم جمعیت تر دارند.ضمن این که ما در همین استان خودمان آقای بروجردی را داریم که علی رغم این که جمعیت شهرستان بروجرد از خیلی از شهر های دیگر کمتر است اما ایشان یک نماینده در تراز ملی می باشد.تراز شخصیت یک نماینده شخصیت حقیقی وذاتی آن نماینده مشخص خواهد کرد نه تعداد رای دهندگان به ایشان ؟در مجلس برخی از نمایندگان وجود دارند تا پیچ را دیو مجلس را باز می کنی در حال اظهار نظر در مورد طرح ها ولوایح هستندهمین نمایندها همیشه در حال تذکر دادن به مسئولان جهت پی گیری امور حوزه انتخابیه خود هستند در حالی که جمعیت حوزه انتخابیه انها از یک استان هم بیشتر است یعنی با دارا بودن موکلان زیاد خود به همه کار ها ی قانون گذاری ونظارتی می رسند اما برخی نماینده های شهرستان های کم جمعیت هستند که نه در مورد طرح ولوایح موضع گیری می کنند ونه به دنبال حل مشکلات موکلان خود هستندپس اگر نماینده ای ذاتا نخواهد در مورد مشکلات کلان وملی وجهانی اظهر نظر نماید کم یا زیاد بودن تعداد موکلان ایشان اثری ندارد.
موافقان این طرح می گویند که نمایندگان استانی از قید وبند موکلان خود ازاد شده وبهتر می توانند وظیفه قانون گذاری ونظارتی خود را اعمال نمایند چگونه نماینده ای که می خواهد نماینده یک استان باشد کمتر از نماینده یک شهرستان می خواهد با موکلان خود سر وکار داشته باشد؟عنوان نماینده استان بودن باعث می شود که اگر تا کنون فقط موکلان یک شهرستان به نماینده برای حل مشکل خود مراجعه می کردند اکنون مردم تمام استان به منظور حل مشکلات خود به نماینده مراجعه خواهند کرد واین نه تنها باعث آزاد شدن نماینده نخواهد شد بلکه حتی مراجعه موکلان به ایشان چند برابر خواهد شد.
چه بسا مردم برای حل یک مشکل خود به چند نماینده مراجعه نمایند وحتی باعث سر در گمی مردم در پی گیری مشکلات خود شود.
باید گفت که بر اساس قانون اساسی یک نماینده می تواند در مورد تمام موضوعات کشور دخالت نماید حالا چه نماینده شهرستان باشد چه استان؟
هم اکنون مردم حوزه های انتخابیه به دلیل شناخت خود از کاندیدا ها سعی می کنند افرادی را به مجلس بفرستند که مورد اطمینان باشند اما اگر انتخابات استانی شود نقش تبلیغات بیشتر می شود یعنی هر فردی که بیشتر بتواند تبلیغ کند می تواند بیشتر رای مردم را جمع نماید واین تبلیغات احتیاج به پشتوانه اقتصادی دارد .جال ان که طراحان این طرح می گویند با این طرح هم تعداد داوطلبان نمایندگی کم می شود وهم هزینه انتخاباتی انها کم خواهد شد؟این که بر چه اساسی تعدا دداوطلبان کم می شود بماند اما عده ای از همین موافقان می گو.یند به دلیل افزایش هزینه انتخاباتی تعدا کاندیدا ها کم می شود؟آیا اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد این امر باعث حذف افراد شایسته و متعهد اما بدون تمکن مالی نمی شود؟
چگونه هزینه انتخاباتی یک کاندیدا در یک استان کم خواهد شد؟در استا ن های بزرگ با یک حساب سر انگشتی می توان فهمید که هز ینه انتخاباتی چندین برابر خواهد شد اگر در هر شهرستان یک ستاد ودر هر بخش یک ستاد برای یک کاندیدا زده شود واگر پوستر ها ودیگر امکانات تبلیغی را در نظر بگیریم می توان فهمید که با این طرح جایی برای کاندیدا شدن افراد معمولی وجود ندارد چرا که به نظر می رسد باید حداقل به اندازه هزینه تمام کاندیدا های یک استان در ادوار قبل هزینه تبلیغات نمود.در این میان کاندیدا ها برای هزینه های انتخاباتی امکان دارد به افراد متمکن نیاز پیدا نمایند واین بده بستان های مالی بعدا نماینده را وام دار برخی افراد نماید .با این طرح فقط افرادی توان رقابت با سایر کاندیدا ها را دارند که یا باید متحمل هزینه های گزافی شوند ویا این که با استفاده از امکانات عمومی ودولتی برای انها تبلیغ شود و عملا راه را برای استفاده از ابزار های غیر قانونی در تبلیغات هموار می کند.
بحث شفافیت در هزینه های تبلیغاتی که موافقان طرح می گویند نیز عملا غیر ممکن است .در یک شهرستان کوچک به دلیل شناخت مردم از نماینده وموکلان تا حدودی هزینه های انتخاباتی ومنبع انها برای مردم مشخص است .حال اگر برخی معتقدند که این گونه نیست چگونه می خواهند با استانی شدن منبع هزینه های انتخاباتی را روشن نمایند .اگر نمی توان در یک شهرستان منبع هزینه های انتخاباتی را به صورت شفاف مشخص نمود وقتی انتخابات استانی شود کار بسیار مشکل وسخت تر خواهد شد .تا زمانی که کاندیدا ها از طریق احزاب سیاسی معرفی نشوند که احزاب سیاسی منبع هزینه انتخاباتی ان ها را مشخص کند نمی توان به منابع مالی کاندیدا ها دسترسی پیدا کرد حال با استانی شدن این موضوع سختر خواهد شد.
هم اکنون نمایندگان در سفر های خود به حوزه انتخابیه ازنزدیک با مردم دیدار می کنندو تا دور افتاده ترین روستا ها می روند که پای درد دل انها بنشینند ومشکلات انها را حل نمایند تا شاید در اینده نیز همین مردم به پاس قدر دانی از انها دوباره به انها رای بدهند این عمل باعث کاهش فاصله بین مسئولان نظام ومردم می شود اما اگر نمایندگان استانی انتخاب شوند این موضوع عملا دیگر کارایی ندارد چون یک نماینده بجای رفتن به یک روستای دور افتاده سراغ مرکز یک استان می رود .هر چند طراحان می گویند هدف از طرح کاهش دخالت نمایندگان در انتصاب های مسئولان می باشد اما باید گفت با استانی شدن یک نماینده اگر تا کنون به فکر انتصاب مدیران شهرستان بوده اکنون باید به فکر انتصاب مدیران استانی باشد یعنی عملا این مشکل تشدید خواهد شد چراکه به همان دلایل قبلی اکنون نماینده استان دوست دارد مسئولان همسو با ایشان باشد .این موضوع نه تنها از دخالت نمایندگان از انتصاب ها نمی کاهد بلکه میدان دخالت را علاوه بر شهرستان به استان هم می کشاند چون هر نماینده خودش را نماینده تمام استان می داند واین موضوع مطمئنا باعث تنش هایی در بین نمایندگان خواهد شد ودر خوشبینانه ترین حالت استان به صورت سهامی اداره خواهد شد.تجربه تلخ انتخاب شهر دار در برخی شهرستان ها به دلیل عدم توافق اعضای شورای شهر با یکدیگر می تواند این بار برای نمایندگان یک استان اتفاق بیفتد .مطمئنا نمایندگان استان می خواهند سهمی در مدیریت استان داشته باشند وهمین امر ممکن است سبب اختلافاتی بین نمایندگان شود که حتی پی گیری امور استان را با مشکل مواجه کند.
گرچه طرحان محترم می گویند که این طرح باعث کمتر شدن تنش های قومیتی می شود اما باید گفت که این طرح باعث تنش ها به صورت های دیگری خواهد شد مثلا فرض کنید دریک استان دو فرهنگ ویا دو زبان مختلف وجود دارد مطمئنا این طرح باعث تشدید تنش بین این شهرستان ها خواهد شد وچه بسا به دلیل زیاد بودن جمعیت یک قومیت تمام نمایندگان استان از یک قومیت انتخاب شوند .در برخی استان ها که بردران اهل سنت وشیعه وجود دارند کوچکترین اشتباه ممکن است به وحدت بین مردم اسیب جدی برساند .هر چند برخی از استان ها به دلیل همین موضوع از شمول این قانون خارج شده اند اما در اینجا هم این ایراد مطرح است که مثلا یک نماینده از همان استان ممکن است بگوید من چون نماینده استان هستم پس بر نماینده یک شهرستان ار جحیت دارم.
طرح استانی شدن انتخابات زمانی می تواند از روی کاغذ به فعلیت وعمل برسد که مانند برخی کشور ها تمام مسئولان شهرستان واستان مانند فرماندار و شهردار توسط مردم انتخاب می شوند وان گاه یک نماینده می تواند به عنوان رابط یک استان با مقامات بالا باشد اما تا زمانی که نمایندگان مجلس می خواهند به عنوان نماینده موکلان خود تصمیم بگیرند که چگونه یک شهر اداره شود طرح استانی شدن انتخابات فقط حوزه عمل نماینده را از شهرستان به استان می کشاند و نمایندگان بر اساس یک قانون نا نوشته باید ابتدا مسئولان یک شهر را انتخاب کنند وانگاه به امر قانون گزاری بپردازند.