مصطفی شکری / اختصاصی میرملاس :
جناب مهندس هوشنگ بازوند؛
استاندار محترم استان لرستان؛
باسلام و عرض احترام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات؛ لازم دانستم نکاتی را در مورد “احداث کارخانه ذوب آهن رومشکان” به اطلاع برسانم. امیدوارم که احداث این کارخانه به صورت تخصصی و فنی مورد ارزیابی هیئت های کارشناسی قرار گیرد و به ابهامات زیر پاسخ درخوری ارائه شود.
کوهدشت و رومشکان چند سالی است که مشکل کم آبی (حتی آب شرب) دارند و با توجه به اینکه صنعت ذوب آهن “آب دوست ترین” صنعت جهان است؛ آیا با احداث این کارخانه ذوب آهن، روند توسعه پایدار در منطقه غرب لرستان دچار مشکل نمی شود؟
آیا به صرف اینکه سرمایه گذار خارجی در احداث این کارخانه نقش دارد، باید از پیامدهای آتی احداث این کارخانه چشم پوشید؟
بر اساس تئوری های توسعه منطقه ای، برای مکان یابی احداث هر صنعتی باید به نکته زیر توجه کرد:
مکان در نظر گرفته شده یا نزدیک به منابع طبیعی مورد استفاده صنعت باشد و یانزدیک به بازار مصرف. (مثلاً کارخانه فراوری مس به این دلیل در کرمان قرار دارد که نزدیک معدن مس است و کارخانه های نوشابه سازی به این دلیل در مرکز متمرکز شده اند که در اطراف بازار مصرف بسیار بزرگی به نام “تهران” قرار گرفته اند.)
حال سوالی که مطرح می شود این است که رومشکان به معدن “سنگ آهن” نزدیک است یا به بازار مصرف؟ اصولاً بنا بر چه دلیل یا دلایلی در مکان یابی صنعت ذوب آهن؛ رومشکان انتخاب شد؟
آیا هزینه حمل و نقل بین منابع خام اولیه و کارخانه و از کارخانه تا بازار مصرف در نظر گرفته شده است؟
در سخنان مسئولین بیان شده که این کارخانه ظرفیت اشتغال زایی ۶۰۰ نفر را دارد. سوالی که مطرح می شود این است که این اشتغال زایی به صورت مستقیم است یا غیر مستقیم؟ تخصصی است یا غیر تخصصی؟به عبارت دیگر مسئولین “تخصص و کارآیی” را در این اشتغال زایی در نظر گرفته اند یا خیر؟ یعنی اشتغال زایی این کارخانه برای سایر مناطق است یا بهره ای به خود منطقه رومشکان هم می رسد؟ و سوال بسیار مهمتر آیا برای شهری با ۷۰ هزار نفر جمعیت، احداث کارخانه ای با پیامدهای دراز مدت، آن هم صرفاً برای اشتغال زایی ۶۰۰ نفر، دارای توجیه اقتصادی و زیست محیطی است؟ (زیرا که سرمایه گذار این پرژه غیر بومی است و سود حاصل از این سرمایه گذاری به خارج از منطقه منتقل می شود و منطقه رومشکان هیچ سودی از درآمد زایی این کارخانه به غیر از اشتغال زایی آن نخواهد داشت).
آیا وقت آن نرسیده است که برنامه های توسعه برای هر منطقه با توجه به مزیت نسبی آن منطقه طرح ریزی شود؟
آیا احداث یک “گاوداری صنعتی” چند هزار رأسی در رومشکان یا تمرکز بر کشت های “گلخانه ای” که کاملاً سازگار با زیست بوم منطقه اند و هیچ گونه آسیبی هم به طبیعت منطقه وارد نمی کنند، به مراتب مزایای بهتری را برای منطقه در پی ندارند؟
امیدواریم که پاسخ درخوری برای سوالات مطرح شده ارائه شود. استان لرستان سرشار از ظرفیتهای بالقوه است. یقیناً اگر مدیریت ارشد استان “دید توسعه نگر” داشته باشند، می توانند چهره استان را در میان مدت و بلند مدت تغییر دهند.
مصطفی شکری/ دانشجوی دکترای اقتصاد