شهناز خسروی / میرملاس :
سرکار خانم معصومه ابتکار؛
ریاست محترم سازمان حفاظت محیط زیست
با سلام و احترام
درست ۱۰ سال پیش بود که به عنوان خبرنگار مجله ی ۲۰ ساله ها، به حضورتان رسیدم و با شما پرسشی را در میان گذاشتم: اگر رییس جمهور بودید، چه می کردید؟ طرح این پرسش در بحبوحه ی مدیریت اقتدارگرایانه و قانون گریز، برآمده از نیاز روز و حسرت جمعیِ داشتن متصدیان دلسوز و قانون مدار بود .
شما درآن مصاحبه گفتید اگر رئیس جمهور بودید، مبحث محیط زیست و توسعه ی پایدار را محور کارتان قرار میدادید. گفتید:« بحث محیط زیست، یک موضوع فرعی و لوکس نیست. جوان بیش از هرکسی باید دغدغه ی محیط زیست داشته باشد.هرجایی که محیط زیست آسیب ببیند، حقوق نسل جوان است که پایمال میشود.»
شما رئیس جمهور نیستید، ولی در مسندی قرار دارید که به من اجازه می دهد این نامه را خطاب به شما بنویسم. نه تنها به عنوان یک روزنامه نگار، بلکه به عنوان یک زن، مادر و شهروندی که داغدار از دست رفتن سرمایه ی زیست بوم خود است.
حتما مستحضر هستید که در هفته ی گذشته بیش از ۸۰۰ هکتار از جنگلهای بلوط در منطقه ی کوهدشت لرستان طعمه ی حریق شد. هزاران بلوط کهنسال، مادران سرزمین من، مادران آبها، مادران کبکها، خرگوشها، سنجابها، سمندرها و لاکپشتها…. به همراه فرزندانشان زنده، زنده در آتش سوختند و کوهدشت، درهشتمین سالگرد از دست دادن ۱۷ جوان تحصیل کرده ی خود، در حادثه ی تلخ سعادت آباد تهران، به عزای بلوطها نشست.
لرستان، سرزمین مفرغ است و بلوط. مفرغها سالهاست سر از موزه های آن سوی آبها درآورده اند. از این بابت گله ای نداریم، و دل خوش داشته ایم که دست آوردهای هنری نیاکانمان در معتبرترین موزه های دنیا در امان هستند. نه از «ریزگردهای عربی» غباری بر چهره دارند و نه در آتش بی تدبیری و انفعال مسئولان نا مسئول می سوزند.
خانم ابتکار؛
همان طورکه مستحضر هستید استان لرستان رویشگاه گونه ی بکر و طبیعی بلوط، رتبه ی سوم مساحت جنگلها در سطح کشور و بعد از استان فارس، رتبه ی دوم در بین استانهای زاگرس نشین را داراست. درختان بلوط از سویی چرخه ی زندگی انواع حشره، پرنده، خزنده، دوزیست و پستاندار را در این استان فراهم کرده اند و از سوی دیگر سبب حفظ و نگهداری آب در زمین، تقویت سفره های زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش خاک هستند. متاسفانه سالانه بین چهار تا پنج هزار هکتار از جنگلها و مراتع این استان از بین میرود.
اما حکایت «هولوکاست بلوطها»* حکایت دیگری است. آتش سوزی در بلوطزارهای کوهدشت از روز سه شنبه، ۱۳ مرداد ماه، آغاز شد و تا ساعات پایانی روز پنجشنبه ادامه داشت. در همان ساعات اولیه وقوع آتش سوزی، اکیپ هایی از جوانان و اعضای انجمن های مردم نهاد، به منطقه رفته و با دستهای خالی به مصاف هیولایی رفتند که شوربختانه، باد هم به مددش آمده بود. مردم کوهدشت چشمی به آتش داشتند و چشمی به آسمان، در حسرتِ به پرواز در آمدن بالگردی که لااقل به نیروهایی مردمی آب و غذا برساند. مردم سرزمین من در آن لحظات تلخ فراموش کرده بودند که بالگردها فقط برای حمل صندوقهای اخذ رای، در آسمان لرستان به پرواز در میآیند. تنها در سومین روز فاجعه بود که یک بالگرد نفربر (و نه آبپاش) از سوی سازمان هلال احمر به منطقه اعزام شد و در۵ پرواز به جابه جایی ۲۵ نفراقدام کرد و به سرعت به بهانه ی کمبود سوخت به مرکز بازگشت.
استان لرستان، با ۸۸۲ هزار هکتار جنگل، فاقد امکانات اولیه ی اطفای حریق است و هشدارهای روزنامه نگاران و فعالان محیط زیست، در این خصوص تا کنون راه به جایی نبرده است. چند سال پیش در مطلبی که در بسیاری از سایتهای خبری محلی و سراسری منتشر شد، ضمن تاکید بر لزوم اعمال مدیریت بحران نوشتم: فردا دیر است، امروز باید به فکر نجات قلب تپنده ی زاگرس بود.
خانم ابتکار
در حالی که هنوز نمیتوان به مهار قطعی آتش سوزی مطمئن بود و امکان شعله ور شدن آتشِ زیر خاکستر، کابوس مردم کوهدشت است، جوانان آن دیار عزم جزم کرده اند جنگلهای سوخته را احیا کنند و زندگی را به زیست بوم خود برگردانند. در غیرتمندی و با اراده بودن این جوانان تردیدی نیست. آنها با بازی با جان خود، آتشی را که به جان زاگرس افتاده بود، مهار کردند. ولی می دانید که احیا و پاسداری بلوطها، به خصوص در مناطق کم آب و صعب العبور، نیازمند سرمایه و در اختیار داشتن امکانات مادی است.
خوب به یاد دارم در مصاحبه ای که ذکر آن رفت، ازلزوم بهره مندی از توانمندیهای زنانه که از حس مادری و پرورش دهندگی آنان سرچشمه می گیرد و تقابل آن با مدیریت اقتدارگرایانه سخن گفتید. من هم با شما موافقم، زن زایا و پرورش دهنده است و بی تردید «زن بودن» شما، در برانگیخته شدن موجی از امید و شعف، در پی انتصاب سرکارعالی، به عنوان ریاست آن سازمان، در بین حامیان محیط زیست، بی تاثیر نبود.
تراژدی آتش سوزی جنگلهای بلوط و حیات وحش در زمان تصدی شما رخ داده است. کم کاری سازمان تحت امر خود دراین فاجعه را جبران کنید!
با تجدید احترام
شهناز خسروی / روزنامه نگار
۱۷ مردادماه ۱۳۹۴
*تعبیر سیدعلی صالحی از سوختن بلوطهای زاگرس