احسان صلاحی / میرملاس :
کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیت های اقتصادی در دهه های آینده به شمار می رود. در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. با روندی که تقاضای آب در دنیا می پیماید دیری نمی پاید که تامین آب شیرین قابل شرب به یک معضل بین المللی بدل شده و در آینده ای نزدیک مبنای اختلافات و جنگ بین اقوام و ملل مختلف قرار گیرد مگر اینکه مدیریت صحیح بر نحوه استحصال و مصرف آن اعمال گردد.
بانک جهانی در گزارش جدید خود کاهش سرانه آب قابل استحصال و از دست دادن کیفیت آن، استفاده ناکارآمد راندمان پایش مصرف در بخش های کشاورزی، صنعتی و کشاورزی، شور شدن اراضی، وضعیت نامطلوب تعمیرات و نگهداری، محدودیت جبران هزینه ها و نبود هماهنگی بین سازمان های ذیربط را بعنوان چالش های پیش رو آب در کشور ایران نام برده است.
قرن ۲۱ ، قرن آب نامیده شده است. پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۵ تقریبا ۳.۵ میلیارد نفر در دنیا در معرض بحران آب قرار خواهند داشت .از این میان کمتر از ۱.۲ میلیارد نفر به آب سالم دسترسی خواهند داشت. همچنین تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۴.۵ میلیارد نفر در معرض صدمات و زیان های ناشی از کمبود و آلودگی منابع آب قرار خواهند داشت .این شرایط رقابت در زمینه ی منابع آب جهانی را افزایش داده و بهره برداری از منابع آب به چالشی اساسی بدل خواهد شد. لذا برنامه ریزی منابع آب جایگاه خود را در روابط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حاکم بر ملت ها و دولت ها خواهد یافت.
ایران کشوری با اقلیم عمدتاً گرم و خشک است. رشد سریع جمعیت مهمترین عامل کاهش سرانه آب تجدید شونده کشور ما در قرن گذشته بوده است. جمعیت ایران در طی این هشت دهه، از حدود ۸ میلیون نفر در سال ۱۳۰۰ به ۷۸ میلیون نفر در پایان سال ۱۳۹۲ رسیده است. بر این اساس میزان سرانه آب تجدید پذیر سالانه کشور از میزان حدود ۱۳۰۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۰۰ به حدود ۱۴۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۹۲ تقلیل یافته و در صورت ادامه این روند، وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد.
داستان معشوره و تشنگی دشت های کوهدشت:
شهرستان کوهدشت یکی از نقاط شهری غرب استان لرستان با وسعت حدود ۳۱۳۷ کیلومتر مربع است که ۱۲ درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است. این شهرستان دارای پتانسیل های کشاورزی، زیست محیطی و نیروی انسانی جوان و علمی بالایی می باشد. این شهرستان دارای دشت های حاصلخیز و منابع غنی از ذخایر ژنتیکی گیاهی جانوری می باشد.
این شهرستان و مردم آن، چندین سال است درگیر معضلی بنام کم آبی گشته اند. عدم برنامه مدون و علمی بین سال های ۸۴-۹۲ ضربه مهلکی را به این منطقه از استان وارد کرد، چون در این دوره بودکه کاهش سطح منابع آب های زیر زمینی و کاهش نزولات جوی کلید خورد و بدون اینکه برای آن راهکاری پیش بینی گردد به روند استحصال و مصرف غیر اصولی ادامه دادند. حتی در مواردی با معرفی کسانی که از منابع زیر زمینی برای کشت گیاهان آبدوست بهره می بردند بعنوان کشاورز نمونه کشوری و یا استانی، به ترویج حراج منابع آبی این شهرستان دامن زدندکه اکنون کاهش سطح آب ها تا عمق حتی ۳۰ متری یکی از تبعات این امر می باشد.
دولت وقت در ادامه روند اشتباهات تصمیم گیری ها و در انتهای دوره ۸ ساله خود با پدید آمدن اوضاع بحرانی در وضعیت منابع آبی برای کاهش تبعات این وضع، بحث سد معشوره و یا سد واقع در تنگ گاوشمار را با گفتمان طرح کارشناسی آن مطرح کرد. سد بتنی دو قوسی تنگ معشوره بر روی رودخانه کشکان در استان لرستان واقع شده و موقعیت ساختگاه این سد در حدود یک کیلومتر پایین تر از محل تلاقی دو شاخه تشکیل دهنده کشکان یعنی کاکارضا و چم زکریا است.
زمان احداث این سد اهداف ساخت آن را تامین آب کشاورزی برای ۳۶ هزار هکتار از زمین های دشت های تشنه شهرستان کوهدشت، کنترل سیلاب های زمستان رودخانه و در نهایت هم استفاده از آب پشت سد برای تولید انرژی برقی بیان شد. این تصمیم در دل کشاورزان و مردم دشت های که تامیین کننده بخش اعظمی از غلات استان بود بارقه ای از امید ایجاد کرد و حتی گفته می شد این سد و آب تامین شده توسط آن باعث ایجاد ۱۲ هزار شغل در شهرستانی می گردد که نرخ بیکاری بالای ۸۰ درصد را دارا می باشد .
بعد از اینکه دولت جناب آقای دکتر روحانی روی کار آمد امید مردم بیشتر شد چراکه ایشان در تبلیغات خود همیشه از توجه دولت خود به امر کشاورزی و رفع دغدغه های کشاورزان صحبت کرده بودند. ایشان در اولین دور سفر های خود به استان لرستان بر این خواسته به حق مردم کوهدشت و استان لرستان لبیک گفتند و فرمودند که باید این طرح ادامه پیدا کند.
استاندار محترم استان جناب آقای بازوند، نمایندگان شهرستان های کوهدشت، الیگودرز و فرماندار کوهدشت بار ها بر لزوم ادامه این طرح مهم سخن گفتند و از آن دفاع کردند اما پس مدتی زمزمه های از تعطیلی این طرح به دلیل نبود بودجه به گوش رسید که نماینده شهرستان کوهدشت در مصاحبه ای اعلام داشت که این طرح دارای ردیف بودجه ملی می باشد و نگرانی از این بابت وجود ندارد.
در مرحله بعدی نمایندگان خوزستان جبهه ای جدید را برای متوقف کردن این طرح مهم ایجاد کردند و بحث کاهش حجم آبگیری مخزن سد و حق آب را مطرح کردند و از لابی خود در وزرات نیرو به خوبی و به نحو احسنت بهره بردند و در نهایت باعث وقفه ای در کار شدند.
در مرحله بعدی یکی از نمایندگان شهرهای استان لرستان با بیان غیر کارشناسی بودن این طرح و صدمات زیست محیطی به شهرستان ایشان شروع به باز کردن جبهه ای جدید برای متوقف کردن این طرح کردند ولی ایشان این نکات را فراموش کردند که این سد سیلاب هایی را در زمستان کنترل می کند که زیست بوم بخش مهمی از استان و حتی شهرستان ایشان را از بین می برد و در فصل کم آبی در اختیار آن دشت ها برای سرسبزی آن ها قرار میدهد و نیز فراموش کردند که صدمات زیست محیطی به شهر ایشان را پمپاژ های بی مورد، غیر اصولی و مدیریت های ناکارآمد استحصال آب ازکشکان ر ا باعث می شود نه سد معشوره.
بعد از پی گیری های مستمر فرماندار محترم شهرستان های کوهدشت و رومشکان( جناب آقایان محمدی و محمدی نژاد) معاونین وزیر کشور و وزیر نیرو از منطقه کوهدشت بازید داشتند و قول دادند که ندای تشنگی این دشت ها را به گوش پایتخت برسانند و نگذارند که حق این مردم که شغل اکثر آن ها با همین زمین مرتبط بوده و کشاورز، عشایر و یا دامدار هستند ضایع گردد.
سکانس آخر:
در هفته اول شهریور ۹۴ آقای شریعتمداری در سفر خود به استان لرستان بیان کردند که سد معشوره کوهدشت بدون قرداد اولیه و طرح کارشناسی تنظیم شده و باید تغییراتی در آن صورت گیرد که کم شدن حجم مخزن سد از گزینه های مهم آن است. بنابراین به هیچ کدام از فواید احداث آن جامه عمل پوشانده نشده و در واقع فقط هزینه ای برای ساخت فیزیکی آن انجام می گیرد.
مردم کوهدشت هنوز این مطالبه را سنگ بنای توسعه خود میدانند ولی امید در دل آن ها کم و کم رنگ تر شده است. شهرستان کوهدشت در آینده با بحران تامین آب شرب و کشاورزی روبرو است. بعنوان مثال در سال زراعی ۹۲-۹۳ حدود ۷۰ هزار تن گندم از دشت های کوهدشت و رومشکان توسط مراکز دولتی خرید شده، این در حالی است که در سال زراعی ۹۳-۹۴ تاکنون فقط ۱۹ هزار تن گندم از این کشاورزان خرید شده است که همین مقدار هم در اثر طغیان آفت سن در این دشت ها و عدم مدیریت صحیح آن، از کیفت مناسبی برخوردار نبوده است. میزان بارش نزولات جوی در سال زراعی ۹۴-۹۳ شهرستان کوهدشت ۲۹۹ میلمتر بوده است که نسبت به میانگین بارش مناطق خشکی کره زمین(۸۰۰ میلیمتر) و میانگین کلی بارش کره زمین(۱۱۳۳) خیلی کمتر می باشد و نشان از وخامت وضع در این شهرستان مهم استان می باشد.
در بحث تامین آب شرب اگر به طور متوسط سرانه مصرف هر فرد در روز را ۱۷۰ لیتر در نظر بگیرم با توجه با غیر فعال شدن تعداد زیادی از چاه های تامین آب شرب در نقاط شهری و روستایی این منطقه در آینده نزدیک هم دغدغه تامین آب شرب هم به یکی از مشکلات این شهرستان تبدیل می گردد هرچند هم اکنون هم در بسیاری از نقاط روستایی و عشایری شهرستان از تانکر های حمل آب برای تامین آب شرب افراد و حتی آبیاری باغات استفاده می شود.
سخن آخر:
درصورت مداومت این وضع در این شهرستان در آینده نزدیک با وضعیت غیر قابل کنترلی مواجه خواهیم شد که تبعات آن خیلی بیشتر از بحث لابی گری در توقف طرح و زیر ساخت های این شهرستان خواهد بود. این شهرستان دارای ۲۷۶ منطقه روستایی و ۵۸۰ خانوار عشایری می باشد که زندگی آنان در ارتباط مستقیم با کشاورزی و دامداری می باشد و آب یک عنصر مهم در این بین است که نبود و کاهش این فاکتور مهم باعث کوچ و تغییر سکونت این عزیزان خواهد شد و عواقب بسیار بدتر خواهد بود.
احسان صلاحی (کارشناسی ارشد گیاه پزشکی)
درود بر صلاحی عزیز.
یک پیشنهاد. نقد را فقط از دید کارشناسی پیگیری کن و مسائل را به موضوعات سیاسی گره نزن.
متن شما حاوی آمار و اطلاعات جالبی بوده اما پیوستگی ندارد و سایت میرملاس بدون ویرایش از آن استفاده نموده که جای تامل دارد.
افت محصولات کشاورزی و بازده پایین، محدود به اثرات کوتاه مدت نبوده بلکه حاصل مدیریت نامناسب چندین ساله می باشد. کاهش پوشش گیاهی و شدت بخشیدن به فرسایش خاک از اصلی ترین عوامل کاهش حاصلخیزی در خاک کشاورزی بوده که تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی شدت این پیامد را بارز تر نموده.
درود بر نویسنده شجاع ومیر ملاس نگدارید حقیقت تا اسفند ۹۴ \نهان شود عده ای قصد دارند تا اسفند ۹۴ موضوع معشوره مطرح نشود اما شما سوال کنید چه کسی نتوانست طرح در حال اجرای معشوره را حفظ نماید نمایندگان دیگر طذح می گیرند اما نماینده ما طرح از دست می دهد این که مجوز نداشته واین جور حرف ها درست نیست تازه نشان میدهد نماینده قبلی خیلی کار کرده که حتی بدون مجوز هم راه اندازی کرده هر چند اصلا صحیح نیست
با سپاس از اطلاع رسانی شما :
بدون هیچ گونه اغراضی, بهترین راهکار به همه همشهریان عزیز این است از همین الان به فکر مهاجرت از این منطقه و استان باشید
سه خانوار از آشنایان من امسال تابستان به تهران مهاجرت کردند.
بدون کار و بدون مهارت و بدون پول دست زن و بچه را گرفتن و رفتن حاشیه یا جنوب یا شهرک های اطراف تهران.
این هم فکر درستی نیست
مهاجرت هم باید درست و اصولی باشد
باید تهران از لیست شهرهای قابل مهاجرت مردم کوهدشت حذف شود.
بنده هم نگفتم برید تهران!! یه جایی غیر از اینجا
به قول معروف اینجا آسمان سرزمینم ابری است آنجا را نمیدانم”
۱–کنترل آبهای سطحی در زمستان ولو ناچیز باشد –۲–کنترل استحصال آب های زیر زمینی راه کار های مهمی هستند….۳.به جای سیاسی کاری …مسئولین ذی ربط لطف کنند برنامه ای تنظیم کنند که ۱۳۶۰حلقه چاه عمیق ونیمه عمیقی که در شهرستان دارند باسرعت ذخایر آب را استخراج می کنند به جای ۲۴ ساعت مثلا ۱۲ ساعت یا ۸ ساعت در شبانه روز کار کنند۴–از احداث چاه های عمیق ونیمه عمیق جلوگیری شود ۵–حدود ۳۶۰حلقه چاه غیر مجاز وجوددارد که با آن ها برخورد قانونی شود وبسته وپلمپ شوند ۶–مالیات وعوارض سنگین برای چاه هایی که بیش از حد قانونی کار می کنند در نظر گرفته شود ۷– تغییر روش آبیاری وتشویق کشاورزانی که روش آبیاری خودرا به قطره ای تبدیل کنند۸–ممنوعیت عملی کاشت محصولاتی که آب زیاد مصرف می کنند وبهره وری کمتری دارند نه فقط در تلویزیون وبه صورت شعار مطر شوند ۹-تبلیغات وسیع در صدا وسیما برای کاهش مصر ف آب و……..((((نماینده واستاندار وفرماندار محترم –مدیر کل جهاد کشاورزی –امور آب استان وشهرستانها و……مسئولیت قانونی وشرعی بیشتری دارند لذا دنبال راهکار باشیم نه فرار چون مشکل بحران آب درهمه جای کشور وجوددارد))))
درىاچه ارومىه توسط عده اى از کارشناسان درىاچه اى بىمار محسوب مى شود چون سطح کف درىاچه بالاتر از سطح آب هاى زىر زمىنى اطراف آن مى باشد و با ورود آب شىرىن به آن با نمک کف درىاچه مخلوط شده و به صورت آب شور توسط پمپ هاى چاه هاى عمىق مکىده شده و به مزارع انتقال مى ىابد اما دولت بعلت فشار چند استان آذرى زبان حتى در شراىط تحرىم وبى پولى توجه وىژه اى به اىن منطقه داشته و در پى تامىن آب نه براى مردم منطقه بلکه درىاچه اى با بىمارى ذکر شده بوده و هست و حتى اکنون در حال پىاده کردن طرحى عطىم و پر خرج بنام طرح انتقال آب رودخانه زاب صغىر سردشت که وارد خاک عراق مى شود به درىاچه مى باشد.براى اجراى اىن طرح باتوجه به فاصله زىاد رودخانه ىاد شده با درىاچه، احداث چندىن کىلومتر تونل و کانال در دل صعب العبور ترىن کوه ها و دره هاى زاگرس لازم است. شهر و استان من بى صاحب است و داراى مردمى قابل ترحم نه داراى حق.
درود خدا واولیا الله بر جناب مهندس صلاحی عزیز که هر بار با قلم شیوا وکارشناسی درست وعلمی اندکی از زخم های مردم ودشت های سوخته وتشنه کوهدشت را فریاد می زند دوستان عزیز بحث کم آبی و آفت های اجتماعی و زیست محیطی آن زنگ خطر بزرگی است که همه باید با گوش دل بشنویم ودر رفع آن قدم برداشت هرکس به نوبه خود باید فریاد مظلومیت دیار کوهدشت را به گوش مسئولین بالادست رساند .
هیچ کس منکر تلاش نماینده واستاندار در این مورد نیست اما کار را باید به آخر رساند آب هدر رفته رودخانه کشکان بسیار زیاد است متاسفانه دولت تدبیر وامید در این خصوص هیچ امیدی به مردم نمی دهد وآنچه می شنویم تماما صدای ناامیدی ویاس است پس همه برای اجرایی شدن سد گاوشمار(معشوره ) تلاش کنیم همین الان فردا دیر است .
اگر این سد را با استخوانهاوخون خود بسازیم باز هم کم است
عاقبت یک سد که همه چیزش جعلی بود همینه اسمش شهرش و ……
هر کسی بارش کج شده بگذاره حساب احمدی نژاد مفلوکی که شبانه روز ۴ ساعت میخوابید وبرای این ملت کار میکرد صبر کنید در مورد این دولت محترم تدبیر هم دولت بعدی قضاوت خواهد کرد خداوکیلی بنده (نگارنده )در انتخابات شرکت نکردم وطرفدار شخص خاصی نیستم ولی انصاف چیز بدی نیست
چه اعداد ارقام وحشتناکی
۱۹ هزار در مقابل ۱۷ هزار
۲۹۹ میلی متر در مقابل ۸۰۰ و ۱۱۳۳ میلی متر
احسنت بر نخبه شهرستان جناب مهندس صلاحی مطالب شما همیشه گر مغز و شیواست. شهرستان کوهدشت دچار مرگ تدریجی شده و اینده ای نزدیک متروکه خواهد شد آن وقت اقایان از توسعه سیاسی حرف میزنند . نمایندگان ادوار گذشته و حال باید روز قیامت جوابگو باشند
مهندس صلاحی خسته نباشی . این از سدمون اون از پتروشیمی مون برید ذوب آهن هم ببینید فقط چندتا کامیون هستن صبح تا ظهر خاک رو یه جا میریزن بعدظهر همون خاک رو میبرن سر جای اول خودش اونم بعد انتخابات تعطیل میشه خدا آخر عاقبت این شهر رو بخیر کنه .
آقامحسن هم جنابعالی وهم سایردوستان خیلی درحق آقای ملکشاهی بی انصافی میکنید.چون ایشان کوهدشتی نیستن درحق اوظلم میکنید وتمام زحمت های اورانادیده میگیرید ولی اگرفرمانداری نامه ای نوشته که دستشان دردنکنه آن نامه رابزرگ میکنیدولی تلاشهای جناب ملکشاهی را نادیده میگیرید. بدانید که جناب ملکشاهی باندازه تمام نمایندگان دوره های قبل زحمت کشیده وقدرزحماتش فقط آدم باانصاف میداند وبس.بااین کاراتون ایشان خراب نمیشودبلکه خودتان خراب میکنید.کسی که بناحق آبروی مومنی راببردخداوندآبرویش رامیبرد.میدانم که مدیرمحترم سایت این کامنت راهم مانند کامنتهای قبلی نمیگذارد.خداوندایشان راهدایت کند.
امرایی عزیز دست مریزاد. شما درست می فرمایید. اما اگه چندتا از کارهای شاخص آقای ملکشاهی رو ذکر کنید این بی انصافا و خواننده های دیگر ناروا حرف نخواهند زد. لطفا فقط ۳ مورد رو ذکر کنید…..
سلام خدمت آقای امرایی: ببخشید آقای امرایی کجای حرف های من ناحق بوده من این رو گفتم که پتروشیمی با اون همه تبلیغات افتتاحش کجاست سد معشوره هم که این وضیعتش هست ذوب آهن هم من حرفی نمیزنم خودتون برید ببنید بعدشم آقای امرایی خدا وکیلی خودتون جوانان این شهرستان رو ببینید معتادی ودزدی وزندان دیگه کارخوبشونه تور خدا یه زحمت بکش آمار خودکشی امسال جوانان این شهرستان رو در بیار بد میفهمی حرف دل من چیه
با سلام و عرض ادب خدمت همۀ همزبانان کوهدشتی، از تصویری که با دست نویسی شده و یک اسم جعلی رو برای سد و همچنین اسم شهر ما رو اشتباه نوشته خیلی ناراحت شدم واقعاً امیدوارم عمدی در کار نباشه، کاش این منطقه واقعاً اگه معشوره بود قبول می کردیم ولی دوستان این اسم اصلاً وجود نداره، وگرنه دوشهرستان نورآباد و کوهدشت دارای اشتراکات زیادی هستند، این کارها نباید باعث اختلاف میان این دوشهربرادر شود.