به گزارش میرملاس ؛ چند سالی است که آتشبازی آب زیر پوست کوهدشت حس می‌شود و چاههای آبی که برای افزایش آبدهی کفشکنی شده بودند شعله آتش بیرون میدهند و این قضیه سبب نگرانی مردم از آتشسوزی و سرایت آن به زمینهای کشاورزی، آلوده شده زمینهای کشاورزی و محصولات به دست آمده به مواد شیمیایی، سمی و نیز خطر انفجار چاههای موجود در این محدوده و … شده است.
با توجه به حساسیت موضوع و اهمیت آن، ایسنا پیگیریهایی انجام داد که آن‌ها را میخوانیم:
کاهش برداشت و تغییر رنگ محصولات کشاورزی در زمینهای مذکور
«خلیل آزادبخت» یکی از کشاورزان روستای آزادبخت در این‌باره به خبرنگار ایسنا میگوید: میزان محصولات برداشت شده از این زمینها کم است و برخی موارد نیز شاهد هستیم برگ گیاهانی مانند ذرت تغییر رنگ داده و لکههای رنگی بر روی آن تشکیل می‌شود.
وی اظهار کرد: هر از چند گاهی در چند نقطه در کنار ترکخوردگیهای زمین کشاورزی، زمین را در حال سوختن میبینیم و با خاک ریختن و خاموش کردن آن، آتش در نقطه دیگری ظاهر می‌شود.
کابوس سوختن در شعلههای آتش امانمان را بریده است
این ساکن روستای آزادبخت ادامه داد: کابوس سوختن در شعلههای آتش امانمان را بریده و هر لحظه با ترس و دلهره لحظههایمان را سپری میکنیم که مبادا آتش به جانمان بیفتد.
آزادبخت یادآور شد: کارشناسانی که در این منطقه کار زمینشناسی انجام دادهاند، گفتند که نهتنها آب این روستا آلوده شده بلکه نشت گاز نیز برای سلامت اهالی خطرناک است اما با این حال مسئولان برای مهار آتشسوزیها اقدامی نکردهاند.
حفر و عمیقسازی چاههای آب
«احد فاضلی»، معاون زمینشناسی و اکتشافات معدنی لرستان نیز در این رابطه با بیان این‌که شرکت نفت ایران و یک شرکت چینی بررسیهایی در چاههای آب حاوی نفت و گاز داشتهاند، گفت: علت آتشسوزی چاه و زمین در مناطق کوهدشت مانند پدیده خودسوزی زمینهای منطقه شهرک صنعتی شیراز، تالاب گندمان استان چهارمحال و بختیاری و بستر تالاب پریشان کازرون، وجود تورب یا خاک غنی از مواد آلی نمیتواند باشد چون درصد مواد آلی موجود در خاک این منطقه زیاد نیست و در آزمونهای انجام شده استعداد سوختن از خود نشان نداده است.
وی با اشاره به این‌که دادههای زمینشناسی و پیجوییهای نفتی، وجود پتانسیل مواد هیدروکربوری را در منطقه کوهدشت و پیرامون آن تأیید کرده است، افزود: در بازدیدی که از ارتفاعات شمال باختری کوهدشت انجام گرفت، آثار بیتومین و قیر که ظاهراً ارزش اقتصادی نیز داشته و در گذشته از آن بهرهبرداری میشده، دیده شد.
معاون زمینشناسی و اکتشافات معدنی لرستان اظهار کرد: طی چند سال گذشته، با افزایش جمعیت، توسعه کشاورزی و افزایش پمپاژ آب، سطح آب زیرزمینی منطقه افت چشمگیری داشته و میزان آب در دسترس کاهش یافته است، از این‌رو بهرهبرداران نسبت به کفشکنی و افزایش ژرفای چاههای خود حتی تا ۱۲۰ متر اقدام کردهاند.
فاضلی ادامه داد: با این کار مواد هیدروکربوری موجود در بخشهای فوقانی تاقدیسها در دسترس قرار گرفته و ضمن وارد شدن به آبهای زیرزمینی امکان شعلهور شدن آن‌ها فراهم آمده است.
وی تصریح کرد: به‌عبارت دیگر حفر و عمیقسازی چاههای آب و زخمی کردن بخش فوقانی یا تاج تاقدیسها، مواد هیدروکربوری را در معرض خروج و آتشسوزی قرار داده است.
معاون زمینشناسی و اکتشافات معدنی لرستان خاطرنشان کرد: از سوی دیگر بر اثر افت آب زیرزمینی، فشار هیدرواستاتیک(که عامل بازدارنده آزاد شدن گازهاست) نیز کاهش یافته و سبب آزاد شدن بیش از پیش گازها و سیالات از ساختارهای هیدروکربوری و نفوذ آن‌ها به مصالح آبرفتی پوشاننده شده که خروج مواد نفتی و گاز از چاهها، ترکهای زمین و آتشسوزی را به‌همراه داشته است.
فاضلی خاطرنشان کرد: بررسیهای ما ارتباط شناختهشدهای بین نشت گاز و آتشسوزی رخ داده در کوههای رومشکان و نشت گاز و آتشسوزی در زمینهای کشاورزی جنوب شهر کوهدشت نشان نمیدهد چون فاصله بین دو ناحیه وجود دارد و امکان وجود ارتباط ساختاری بین اینها نیز بسیار بعید است.
وی گفت: مهار آتش چاه از سنگ کف برای جلوگیری از گسترش آلودگی در آبخوانها و ایجاد مشکلات بیشتر، جلوگیری شدید از کفشکنی چاهها و جلوگیری از فعالیت چاههای غیرمجاز، خودداری از حفر چاههای جدید و سهمیهبندی برداشت از چاههای موجود، جریمه مشترکان پرمصرف کشاورزی و شهری، کمک به بهسازی شرایط کشاورزانی که از شرایط زیرسطحی و برخورد چاه آن‌ها به ساختارهای نفتی دچار آسیب شدهاند، یکپارچهسازی کشتزارها، بازیافت آبهای مصرفی و… از پیشنهادهای ارائه شده برای مهار این آتشسوزیها در چاههای آب شهرستان کوهدشت است.
بیکیفیتی گازهای نشتی و عدم قابلیت استخراج آن
«ظهیر حیدرینژاد»، مدیرکل زمینشناسی و اکتشافات معدنی لرستان نیز در این‌باره به ایسنا گفت: نفت و گازی که از چاههای آب برخی روستاهای شهرستان کوهدشت نشت میکند قابل استحصال نیست، چون گاز آن بیکیفیت است.
وی افزود: پائین رفتن سطح آبهای زیرزمینی و خالی شدن سفرههای آب علت آتشسوزی چاههای کوهدشت است.
این مقام مسئول اظهار کرد: تقویت سفرههای زیرزمینی از اهم راهکارهای جلوگیری از وقوع آتشسوزی در چاههای آب روستاهای کوهدشت بوده و انجام این مهم وظیفه وزارت نیرو است.
درخواست پیگیری موضوع به وزارت نیرو
مدیرکل زمینشناسی و اکتشافات معدنی لرستان یادآور شد: در رابطه با چاههای آتشین کوهدشت به وزارت نیرو برای پیگیری موضوع درخواست دادهایم و از طرفی در شورای فنی استان مصوب شد که آب منطقهای سفرههای آب زیرزمینی روستاهایی که دچار این مشکل شدهاند را تقویت کند.
حیدرینژاد تصریح کرد: راهکار برونرفت از وضعیت فعلی، تقویت منابع آب با کمک اجرای طرحهای آبیاری و زهکشی، تقویت منابع آب زیرزمینی از طریق سدهای زیرزمینی، تغییر الگوی کشت به‌منظور کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و تحمیل حجم آب به کشاورزان برای صرفهجویی آب است.
علت نشت گاز در چاههای کوهدشت پائین آمدن ستون آب نیست
«بهرام ابراهیمی»، رئیس گروه تلفیق و بیلان شرکت آب منطقهای لرستان نیز در این‌باره میگوید: سطح آب زیرزمینی کوهدشت در چند سال اخیر افت داشته و از همین‌رو این دشت منطقه ممنوعه برداشت آب اعلام شد.
وی اظهار کرد: علت نشت گاز در چاههای کوهدشت پائین آمدن سطوح آب نیست، چون در منطقه آزادبخت در نقاطی که نشت نفت داریم سطح آب چندان پائین نرفته است.
تقویت سفرههای آب زیرزمینی در چاههای آب بیمعنی است
وی خاطرنشان کرد: با این اوصاف تقویت سفرههای آب زیرزمینی به‌منظور جلوگیری از نشت گاز و نفت در چاههای آب منطقه آزادبخت بیمعنی است و توجیهی ندارد.
کفشکنی و حفاری در سنگ علت نشت نفت و گاز در برخی مناطق کوهدشت
این مسئول یادآور شد: حفاران این منطقه وقتی به سنگ کف میرسند برای بهرهبرداری بیشتر آب، آغاز به حفاری کرده و وارد آهک میشوند و همین قضیه سبب نشت گاز و نفت در چاههای آب می‌شود.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: حفاری سنگ کف از نظر قانون خلاف است اما بهرهبرداران به خاطر این‌که آب بیشتری نصیبشان شود دست به این کار غیرقانونی میزنند.
جلوگیری از نشت گاز و نفت در چاههای آب نیازمند عملیاتی هزینهبر است
وی گفت: برای جلوگیری از خودسوزی چاههای آب کوهدشت باید طی عملیاتی هزینهبر، مواد نفوذناپذیری در بدنه برای عایق کردن و جلوگیری از ورود مواد آلاینده به چاه تزریق کرد.
رئیس گروه تلفیق و بیلان شرکت آب منطقهای لرستان ادامه داد: پس از پر کردن چاههای آب مذکور باید در عمق کمتر و با فاصلهای بیشتر از چاه قبلی، منبع آب زد.
ابراهیمی اظهار کرد: متأسفانه بهرهبرداران و کشاورزان این منطقه حاضر به پر کردن چاهها و انجام عملیات مذکور نیستند و به‌علت همین سناریوی خودسوزی چاههای آب کشور هم‌چنان ادامه دارد.
وی هم‌چنین به صدور مجوز حفر چاه در دشت کوهدشت اشارهای داشت و اظهار کرد: آب منطقهای باید مجوز حفر چاه در این منطقه را دیگر صادر نکند، چون این قضیه باعث آتشسوزی در چاهها و پائین آمدن سطح آب سفرههای زیرزمینی می‌شود.
به هر حال با توجه به این‌که این چاهها در کنار روستاهای دارای سکنه واقع شدهاند امیدواریم مسئولان ذی‌ربط هر چه سریع‌تر موضوع را به‌صورت ویژهتر در دستور کار خود قرار داده تا اتفاقی ناگوار رخ ندهد.