[1]
محمد جعفر محمدزاده :
بسم الله الرحمن الرحیم
خبیر، نامی از نام‌های خداوند است. فخر رازی از آن به «آگاه‌کننده» تعبیر و غزالی آن را «عالم به پوشیده‌ها» تفسیر می کند.
خداوند در قرآن تنها ۴۵ بار با نام «خبیر» از خود یاد کرده است. «خبیر» از علیم نیز اخص است؛ زیرا خبیر، یعنی آگاه از دقایق و جزییات اشیاء و انسانها.
خبرنگار، وارث چنین نام بلندی است. خبرنگاری، حرفه و شغل نیست؛ فراتر از آن نوعی «رسالت» و گونه‌ای هدایت و مدیریت خواست‌ها و نیازهای جامعه است. برترین بندگان خدا، پیام‌آوران او بوده‌اند. همانان که از پس سالها تزکیه و تقوا و مرارت و مجاهدت به افتخار خبررسانی نایل آمدند و کسوت نبوت در پوشیدند. خبرنگار، بیرق چنین رسالتی را بر دوش دارد. (ابلغکم رسالات ربی و انا لکم ناصح امین)
با قلم خبرنگار نباید برای دیگران نوشت، نه له، نه علیه، قلم تنها راه را نشان می‌دهد؛ به رهروان نمی‌پردازد؛ مگر به ضرورت برای نشان دادن راه. این را جلال آل احمد که خود روزگاری کسوت روزنامه‌نگاری بر تن داشت، در دیباچه نوشتار کوتاهی چنین گواهی داده است:
«ای کاتب، بشارت ده به زیبایی و برادری و سلامت. در آن منگر که دیگری از تو چه می‌طلبد، به آن بنگر که دل از تو چه می طلبد، زینهار تا کلام را به خاطر نان نفروشی و روح را به خدمت جسم در نیاوری… و اگر می‌فروشی همان به که بازوی خود را، اما قلم را هرگز».
این جملات، گویای عظمت و منزلت حرفه‌ای است که بر هزار توی تاریخ معاصر چنان پرتو افکند که جوامع انسانی، پوسته فرسوده خود را شکافتند و راه به روشنایی گشودند. در جامعه ما، ایران نیز در همه فراز و فرودها که پس از مشروطیت تا عصر حاضر روی داده است، خبرنگاران همواره سهمی شایسته و بسزا داشته‌اند. از این رو هر چند حرفه خبرنگاری در ایران چندان دیر سال و کهن نیست؛ اما از اصالت و فرزانگی بی‌مانندی بهره‌‌مند است. پیشروان نهضتهای بزرگ معاصر همچون مشروطیت و انقلاب اسلامی یا «روزنامه‌نگار» بوده‌اند و یا به درستی با نقش مطبوعات در تنویر افکار عمومی آشنایی داشته‌اند. بر پایه همین شناخت نیز کوشیدند تا مطبوعات را پررونق نگاه دارند و آن را آینه تمام نمای حرکتها و نهضتهای اجتماعی سازند. از این رو در کنار شهدای راه فضیلت، همواره باید از خبرنگاران و روزنامه‌نگارانی یاد کرد که در نگارش حقیقت از خون خویش مایه نهادند و صحیفه زمان را نقش هدایت زدند.
در روند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، آگاهی، شجاعت و وارستگی خبرنگاران میهنمان، نقش و تأثیری انکارناشدنی داشته که هنوز و همچنان، وجدانهای بیدار و نیرومند جامعه را به صیانت از میراث امام و شهدا فرا می‌خواند.
از این رو در جایگاه رفیع و منزلت منیع خبرنگار و تأثیر همه‌جانبه و مهمی که در زندگی فردی و اجتماعی مخاطبان خود بر جا می‌گذارد، جای هیچ گونه تردید نیست. تنها باید بر این نکته تأکید ورزید که منزلت رفیع، همراه و همزاد مسؤولیت خطیر است. اگر ما اطلاع‌رسانی را هویت بخشی به مخاطب و جهت‌دهی به ذهنیت فردی و اجتماعی او می‌دانیم، باید پذیرفت که به همین اندازه نیز مسؤول و مواخذیم. اگر حقیقت آدمی، همان اندیشه‌های او و ارزش او به اندازه همان آرمانهایی است که دنبال می‌کند، آنان که در کار اندیشه‌سازی و آرمان پردازی اند، به واقع با انسانیت انسان سرو کار دارند و چه مسؤولیتی از این دشوارتر؟
رفعت جایگاه خبرنگار از منظر فرهنگ اسلامی آن‌گاه به راستی تحقق می‌یابد که به اخلاق و منشِ پیام‌آوری آراسته باشد. در این صورت است که بالاترین شأن و جایگاه از آن خبرنگار خواهد بود.
امروز و از پس قرن طوفان زده گذشته، رسانه‌های بومی و منبعث از فرهنگ و تمدنهای اصیل در جای جای جهان در حال رشد و رویشند. رسانه‌هایی که در روزگاری نه چندان دور در شرایط تقلید از جوامع غربی زاده شدند، امروز به برکت بیداری ملتها روی در مسیر خودباوری و هویت‌یابی دارند و فراتر از آن به الگوها و روشهایی نو برای گفت و گو با مخاطبان بومی می‌اندیشند.
در چنین شرایطی، چشم انداز رسانه های کشور، حرکت به سوی تهذیب و تعالی رسانه ای متناسب با ارزشهای الهی است؛ افقی که جز با قلم توانای خبرنگاران متعهد و حق جو ترسیم نخواهد شد. اگر امروز از مسؤولیت رسانه ای سخن می گوییم، جلوه گاه آن قلم خبرنگاران و تعهد خبری آنهاست و اگر به تهذیب رسانه ای و گسترش چتر فرهنگ بر صفحات مطبوعات و خبرگزاری ها امید می بندیم، عنصر اصلی و بنیادین آن، قلم خبرنگاران است. قلم خبرنگار، وجدان بیدار جامعه ای است که علاوه بر هویت ملی با آرمانهایی فراتر از خاک و خون پیوند دارد. تقارن بهار قرآن را با روز خبرنگار که روز « اِنباء» و پیام رسانی است؛ با این امید گرامی می داریم که قلم خبرنگاران کشورمان همواره در مسیر حق جویی، شایسته سوگند خداوند و امانت اعتماد ملت باقی بماند.
* معاون مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی