آسیب شناسی رقابتهای انتخاباتی

آسیب شناسی رقابتهای انتخاباتی

     از ایستگاه انتخابات تا صحن بهارستان     

       سیروس جهانی ن‍ژاد    (( نویسنده و مترجم))

  از مدتها پیش است که صدای بوق اتوبوس نامزدهای انتخاباتی به سمت صحن بهارستان به گوش می رسد . کاندیدا های عزیز که رانندگان این ماشین سیاسی محسوب می شوند سعی بر آن دارند تا در این ماشین انتخاباتی بر صفحه مانیتور خود فیلمی را نمایش دهند که بتوانند به واسطه آن در هرایستگاهی نظر جمعی از مردم را جلب نموده و اقدام به سوار کردن آنها در این مسیر پر پیچ و خم کنند .

را نندگان و مردم محترم بخوبی می دانندکه در شهرستانهای کوچک فقط یک اتوبوس جواز ورود به صحن بهارستان را دارد و آن ماشینی است که سیل عظیمی از جمعیت را در خود داشته باشد. اما در این جاده شلوغ و پر دست انداز انتخاباتی ، بد نیست که آسیب شناسیی هر چند جزئی از این ماشینها و رانندگان محترم آن داشته باشیم.

در این جاده شلوغ انتخاباتی که رانندگان محترم آن بدون توجه به هشدارها و علائم جاده، مسیر آن را بسرعت در می نوردند ، بایستی منتظر هر حادثه ای بود ، تخریب و ترور اندیشه رقبا و از طرفی پشت سر یک لیدر پنهان شدن و شعار انتخاباتی دادن ، موضوعی است که منجر به کنار زدن رقبای خدمتگزار و با لیاقت از صحنه می باشد، تا لیست خود را پیروز انتخابات کنند و این پیروزی به هر قیمتی که باشد برای آنها مهم نیست،گویی که یادشان رفته این انتخابات یک جدال نیست،یک کشمکش نیست،یک صحنه ترور شخصیتی و یا ترور اندیشه نیست؛ یک مجالی برای ایجاد یک فضای مجازی برای تهمت و افترا و مسخره کردن رقبا نیست، بلکه این انتخابات یک نمایشی ازجلوه های ایثار و اتحاد و عدالت گستری و در اصل نمایشی از توانمندیهای مدیریتی جهت خدمت به اسلام و مسلمین است که خمیر مایه آن رساندن مردم ایران به یک رفاه نسبی در اقتصاد و شرایط مناسب اجتماعی است ، نه نمایش قدرت و استیصال مردم و کشاندن مردم در میدان فقر و یا تنها گذاشتن آنها در میدان مبارزه فقر نسبی یا مطلق، و ساختن نردبان ترقی از روی استخوان مردم برای دستیابی به قدرت غیر ماندگار و رواج دادن اندیشه های غلط به جای اندیشه های ناب اسلامی.

مردم بخوبی و با آگاهی تمام مراقب رفتارهای نامزدهای انتخاباتی هستند و داوطلبان هوشیار باشند که تمامی اعمال و رفتار آنها توسط مردم رصد خواهد شد و اگر نتوانند برنامه های درستی برای مردم ارائه دهند و در مسیر شفاف آرمانهای انقلاب اسلامی دارای کوچکترین انحرافی شوند، مطمئن باشند نه تنها پیروز میدان نخواهند شد بلکه مردم با زیرکی تمام رفتاری در شان خودشان ، برای آنها به نمایش خواهند گذاشت.

بنابراین نامزدهای انتخاباتی بایستی مراقب باشند تا فضای سیاسی کشور را مسموم نکنند و از این طریق آب به آسیاب دشمن قسم خورده نریزند..به نظر من هر داوطلبی که بخواهد خط قرمزهای نظام را رعایت نکند و با احساسات مردم بازی کند در اصل وحدت ملی را زیر سوال برده و باید به نظام و مردم پاسخگو باشد.

تبلیغات باید در حد متعارف و با امکانات اولیه‌ صورت بگیرد و جمع کردن رای با پوسترها، هزینه‌های مهمانی و یا دادن امتیازات آنچنانی به افراد شیوه ای کاملا نادرست و مذموم است.

در این مقال سعی بر آن شده است تا به بحث و بررسی یکی از حربه های انتخاباتی  و آسیب شناسی آن ، جهت  جذب و جمع آوری آراء توسط نامزدهای انتخاباتی بپردازیم.

(( تاکتیکهای ایجاد جنگ روانی در رقابتهای انتخاباتی ))

جنگ روانی که بر پایه تبلیغات استوار است از خطرناک‏ترین و مخرب ‌ترین نوع جنگ‏هاست . چرا که اندیشه، بینش، عقل و در نهایت رفتار نیروهای درگیر و یا مخاطبان را مورد هدف قرار می‌دهد.

اصطلاح جنگ روانی برابر واژه «Psychological Warfare»  می باشد.که به صورت‏های متعددی تعریف شده است. وجه اشتراک تمام این تعاریف آن است که جنگ روانی تلاشی است آگاهانه و نظامدار برای تخریب یا تضعیف روحیه حریف. هرچند برخی مؤلفان تکنیک‏های شستشوی مغزی و خواب‏انگیزی را نیز از موارد جنگ روانی می‏شمرند.

این اصطلاح، ابتدا در جنگ جهانی دوم به کار رفت. عده ای بر این عقیده اند که جنگ روانی یعنی مجموعه اقدامات یک کشور یا گروهی برای اثرگذاری و نفوذ بر عقاید و رفتار دولت‏ها و مردم خارجی در جهت مطلوب. گروهی دیگر، آن را شامل طیف وسیعی از اقدامات نظیر ترور و خشونت می‏دانند که به منظور ارعاب صورت می‏گیرد اما عده‏ای رسوخ در شخصیت افراد از طریق تکنیک‏هایی مثل شستشوی مغزی و هیپتوتیزم را نیز تحت این عنوان جای می‏دهند.

از نظر رابرتز، جنگ روانی و تبلیغات عبارت است از تلاش برای تأثیر گذاشتن بر دیگران، به منظور اقناع آنان و تغییر آرای آنان در قبال مسائلی معین.اما کیمبال یونگ، جنگ روانی و تبلیغات را نشر افکار و عقاید و وضع رفتاری خاصی می‏داند که موضوع واقعی را برای شنونده یا خواننده به روشنی بیان نمی‏کند.

تاکتیک اول

مخاطب ‏شناسی

   هرچه انسان از مخاطب خود شناختِ عمیق‏تر و دقیق‏تری داشته باشد، در تبلیغ و جنگ روانی موفق‏تر است و هرچه به ویژگی‏های روانی طبقات مختلف سنی توجه کند، از افراد هر طبقه به نحوی مناسب استفاده خواهد کرد. برای مثال هر قدر از حقوق ضایع شده سالمندان سخن گفته شود، کمتر اتفاق می‏افتد که واکنش‏های خشن از آنان دیده شود، ولی اگر از حقوق استیفا نشده جوانان سخن به میان آید، به راحتی می‏توان نیروی آنان را به جنبش واداشت و جهت داد و اگر از حقوق زنان که نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‏دهند، حرف زده شود، انبوه جمعیت آنان به سوی گوینده جذب می‏شوند. بنابراین نامزدها با شناسائی مخاطبان خود از استرات‍ژ‍ی خواستها یا نقاط ضعف آنان به درستی استفاده نموده و از این ابزاربرای سوق دادن احساساتشان به سوی اهدف خود استفاده می کنند .

تاکتیک دوم

مظلوم ‏نمایی

یک اصل بسیار اساسی و مؤثر در جنگ روانی مظلوم‏نمایی است و این ناشی از بعضی ویژگی‏های روانی و عاطفی افراد جامعه، مثل ظلم‏ستیزی، نوعدوستی و… است. البته صحت یا عدم صحت  بودنِ این مظلومیت مهم نیست؛ مهم این است که مخاطب، شما را مظلوم بداند. بر این اساس، حتی ممکن است گروه‏های رقیب دست به حرکت هایی  بزنند تا خودشان رامظلوم جلوه دهند، و با بکار گیری این تکنیک ممکن است  در ذهن مردم جایگاهی  عاطفی برای خود ایجاد نمایند

تاکتیک سوم

قدرت شایعه پراکنی

مهم‏ترین نکته در شایعه این است که موضوع شایعه به گونه‏ای انتخاب شود که ضمن برآوردنِ هدف طراحان، با زمینه نیز تناسب کامل داشته باشد. اگر با زمینه تناسب نداشته باشد، پراکنده نمی‏شود و اگر با هدف طراح آن ناسازگار باشد، نقض غرض است.

از مهمترین ابزارهای  شایعه پراکنی خود  افراد هستند که موضوعی را دهان به دهان یا از راه تلفن و شب‏نامه‏ها منتشر می‏کنند، و گاهی رسانه‏های جمعی‏اند که از شیوه‏های خاصی استفاده می‏کنند تا از پی‏گیری‏های حقوقی در امان باشند. بعضی راه‏های فرار از پیگیری‏های حقوقی عبارتند از: ارائه تحلیل در قالب داستان و لطیفه، قراردادن نام‏های داستانی برای شخصیت‏های مورد نظر، نقل خبر از زبان منابعی که قابل پی‏گیری نیستند مثل رادیوهای بیگانه، نقل خبر از زبان منابع غیرمؤثق و ناشناخته مثل ستون تلفنهای مردم در روزنامه‏ها که غالبا بدون نام و نشان هستند. علاوه بر این مطرح کردن حدس و گمان‏های متعدد و پرداختن تفصیلی به موضوع مورد نظر تحت عنوانِ تحلیل، مطلب نادرستی را تیتر کردن و سپس به صورت ریز، در گوشه‏ای تکذیب کردن یا معذرت خواستن، روشهای دیگر شایعه‏پراکنی توسط رسانه‏های گروهی است. این تکنیک به خصوص در سطح شهرهای کوچک در رقابتهای انتخاباتی توسط کاندیداها مورد استفاده قرار می گیرد.

تاکتیک چهارم

جادوی تکرار

تکرار یک مطلب، تأثیر ناخودآگاه و شگفت‏انگیزی در فرد و جامعه دارد. تنها لازم است مطلبی که بیان می‏شود برای بار اول به صورت آزمایشی بیان شود تا مشخص شود که آیا زمینه طرح آن موضوع وجود دارد یا خیر. در صورتی که موضوع یاد شده تأثیر منفی ایجاد نکند، قابل تکرار است و اگر کوچکترین اثر منفی داشته باشد با تکرار آن، اثر بیشتر و بیشتری بر ذهن مخاطب داشته باشد و لزومی ندارد مطلب جدید یا استدلالی ضمیمه شود، همین که نام یک فرد را طی چندین ماه، هر روز در رسانه‏های جمعی ذکر کنند، هر که به او علاقه‏مند بوده، علاقه‏مندتر می‏شود و هر کسی از او متنفر بوده، متنفرتر می‏شود. جنگ عکس‏ها در راهپیمایی‏ها و گردهماییهای بزرگ و تبلیغات انتخاباتی، مصداقی از همین تکنیک است. گاهی نیز تکرار را با استدلال و برهان همراه می‏کنند، یا در زمینه، به گونه‏ای دیگر دخل و تصرف می‏کنند، یا مطلب خود را از زبان افرادی دیگر که وجه اجتماعی مناسب‏تری دارند، القا می‏کنند.

تاکتیک پنجم

بزرگ‏نمایی و کوچک‏نمایی

یک مطلب ممکن است واقعیت داشته باشد، اما آن واقعیت باید در زمینه حقیقی خودش تحلیل و تفسیر شود، اما طراحان جنگ روانی ممکن است آن را از زمینه اصلی خود جدا و به صورت منفرد آن را بزرگ یا کوچک کنند و از کاهی، کوه و از کوهی، کاه بسازند. این به ویژه در تخریب شخصیت افراد یا ایجاد شخصیت مثبت برای افراد، بسیار کاربرد دارد.

آنچه بیان شد فقط بعضی از شیوه‏های جنگ روانی است. شیوه‏های دیگری از قبیل: موج روی موج ایجاد کردن و مطلبی را تحت‏الشعاع قرار دادن، جعل مصاحبه‏های دروغین و نسبت دادن آن به اشخاص مجهول ، کنار هم گذاشتن چند تصویر و مونتاژ کردن تصویر واحد و استفاده تبلیغی کردن از آن، مصاحبه‏های جهت‏دار با بعضی مسؤولان و به اصطلاح مچ‏گیری از آنان، دادن اطلاعات اضافی (مخاطبین) به مخاطب، به‏گونه‏ای که در انبوه اطلاعاتِ مربوط به یک موضوع، مخاطبین دچار نوعی سردرگمی شوند وجود دارند که ذکر همه آنها در حوصله این مقال نیست.

به هرحال صحنه جنگ روانی انتخابات را می‏توان به بازی شطرنج تشبیه کرد؛ بازیگر حتی‏المقدور چند حرکت احتمالی خود و حریف را در ذهن دارد و بر اساس آن تصمیم می‏گیرد و حرکت می‏کند. گاهی لازم است به طور ناشناس تیری به تاریکی بیندازد، تا اگر نتایج مثبت به بار آورد، آن را برعهده بگیرد و اگر نتایج منفی به بار آورد، خودش نیز به دنبال مقصر بدود؛ مثل دزدی که در حال فرار است، اما برای راه گم کردن مرتب فریاد می‏زند: آی دزد، آی دزد. گاهی باید آشکارا تبلیغ کند، مثل آن جا که کسی می‏خواهد حزب تشکیل دهد و عضو رسمی و هوادار بگیرد. گاهی نیز لازم است تبلیغات به طور کامل و همیشه مخفی باشد، مثل اینکه کشوری همواره در تلاش است تا منابع اقتصادی کشور دیگری را به سود خود مصادره کند، که در این صورت نه‏تنها هدف و نیّت خود را آشکار نمی‏سازد بلکه بسیار پیچیده و در لفافه عمل می‏کند و حتی اگر افشا شود، باز آن را انکار می‏کند و … .

تاکتیک ششم

تهمت و افترا

یکی دیگر ی از تاکتیکهای حذف رقیب که از بدترین نوع آن است ابزار شایعه، دروغ، تهمت ، افترا و ترور شخصیت افراد می باشد که متاسفانه این امر به صور ت خواسته یا نا خواسته به دست برخی اصحاب قلم و افراد حقیقی و حقوقی در آستانه انتخاباتها اتفاق می افتد که یکی از شگردهای جمع آوری رأی توسط برخی حامیان نامزدهای انتخاباتی می باشد . در این راستا برخی از نامزدهای انتخاباتی  هر چه به رقابت‌های سیاسی و تبلیغاتی نزدیکتر می‌شوند به علت استرس و فشار روانی که از سوی هواداران رقیب بر آنها وارد می شود ،سعی می کنند که وارد فضای شایعه، تهمت – افترا و ترور شخصیت شوند و طرح ایجاد چنین فضای نا مطلوبی معمولا توسط اتاق فکر این حضرات که همان قلم به دستانشان می باشند اتفاق می افتد و در بعضی موارد برخی از مقالات خود را  چنان آکنده از تهمت و افترا می کنند که مو بر بدن انسان عامی راست می‌شود تا چه رسد به اهل علم و اندیشه و حتی از این شگرد خم به ابرو نیاورده تا جایی که از خود بپرسند که آیا  در یک جامعه دینی و مسلمان زندگی می‌کنند یا نه ؟!و این شیوه را چنان گسترش می دهند و توجیه می نمایند که برای رسیدن به اهداف خود هیچ ترسی از اجرائی شدن آن ندارند.البته در بازیهای سیاسی حربه‌ها و شگردهای گوناگون هست؛ اما به نظر می رسد  بکارگیری این شگردها توسط برخی از رسانه‌ها و اصحاب قلم، زیبنده جامعه‌ای اسلامی متکی بر اصل ولایت فقیه  نیست.

و اما سخن پایانی در این نوشتار

“انتخابات مجلس نهم اولین انتخاباتی است که بعد از خیزش عظیم اسلامی و انقلاب‌های اخیر منطقه، برگزار خواهد شد، این خیزش‌ها بی‌تردید به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب، پژواکی است از صدای ملت بزرگ ایران اسلامی، لذا از این منظر این انتخابات بسیار مهم است و مورد توجه دنیاست، این انتخابات اولین انتخابات بعد از انتخابات‌هایی است که در برخی کشورهای انقلاب شده، انجام می‌شود مانند مصر و تونس و نیز اولین انتخابات است  بعد ازجریان وال استریت و جنگ فقر و غنایی که در دنیای غرب و آمریکا ایجاد شده، است.”

در یک جامعه اخلاق‌مدار و دین‌مدار، کاندیداها می‌توانند نقش بسیار مؤثری در برگزاری انتخابات سالم ، منظبط و ارزشی داشته باشند . و بایستی به طرفداران‌شان توصیه کنند که در این رقابت  از دایره دین و اخلاق خارج نشوند، و باید به همه توصیه کرد در هر حال پای از جاده اخلاق و انصاف بیرون نگذاشته و با بینشی درست و باز به انتخاب کاندیدای  مورد نظر خود بپردازند.