آیا درد محیط زیست لرستان درمان می شود؟

الهام بابایی / میرملاس : 

محیط زیست لرستان از اصلی ترین مولفه های برتری و بکر بودن این استان بشمار می رود و بدون شک نیازمند ابتکاری است تا محیط زیستش بیش از این تباه نشود.

لرستان استانی چهار فصل با قرار گرفتن در یک ناحیه کوهستانی، تمام مواهب طبیعی و خدادای را در خود جای داده و صرف نظر از صبغه تاریخی و فرهنگی آن ، محیط زیست و طبیعتش به تنهایی می تواند با یک کشور رقابت کند.
محیط زیست لرستان به واقع محیط زندگی بخش و روح افزایی است که بدون شک با یکبار سفر به این استان و قرار گرفتن در دامان طبیعت بکر و آرامش بخش آن، خاطره ای سبز و روح افزای هدیه می کند.
سخن راندن از زیبایی، توانمندی و فرصت های بکر و در برخی موارد منحصر به فرد زیست محیطی استان سال هاست که سوژه رسانه ها، مدیران، مسئولان، سخنوران و مردم شده است.
اما موازی با این ستایش ها، کمتر به بیان مشکلات این حوزه و راهکارهای لازم برای رفع آن پرداخته شده ، چرا که با توجه به حجم بسیار گسترده طبیعت و سخاوت محیط زیست این استان، خطرات ناشی از بی توجهی ها و بی مهری ها کمتر احساس شده است.
البته باید انصاف داشت که در سالهای اخیر تشکل های زیست محیطی استان به واقع حامی بسیار محکمی بوده اند و علیرغم افزایش حساسیت ها نسبت به طبیعت استان، اما به نظر می رسد مردم و مسئولان آنچنان به بعد خطرات ناشی از تخریب های روزمره زیست بوم لرستان واقف و یا حساس نشده اند.
بدون تعارف باید گفت جنگل های بلوط لرستان حدود پنج سال اخیر به سختی نفس می کشند، از طرفی ریزگردها راه را بر ادامه حیات آنها بسته اند و در زمین نیز قارچ و سوسک های بلوط خوار، تیشه به ریشه این طلای سبز زده اند.
بلوط زاگرس، زوال، خشکیدگی، خشکسالی، آفت ، نگرانی، بیماری ناشناخته، زغال بلوط و دهها واژه دیگر طی این سال ها از داغ بلوط لرستان گفتند و امروز این واژه ها از بیان مصیبت بزرگ این جنگل ها قاصرند.
امروز شاخه های خشکیده بلوط لرستان فریاد خاموش سر داده و ریشه های کهن این درختان به یادگار مانده از دوران صلابت و شکوه زاگرس، رمقی برای مبارزه و زنده ماندن ندارد.
این روزها داغ بلوط لرستان جانکاه تر شده، داغی که قلب جنگل های زاگرس را نشانه گرفته و هر روز به وسعت اندوه آن افزوده می شود.
روزهای با شکوهی که بلوط لرستان در جنگل های زاگرس فرمانروایی می کرد، دورانی که شکوه بلوط لرستان اقتدار خاصی به عرصه های طبیعی این استان بخشیده بود امروز سپری شده و به رویایی برای بلوط این استان تبدیل شده است.
گذشته از داغ حک شده بلوط بر سینه لرستان، ریزگردها هم هوای لرستان را تحمل ناپذیر کرده اند، هوایی که سالهای نه چندان دور قناری ها را برای سردادن چهچهه سر ذوق می آورد، امروز دست کمی از دود و دم کلانشهرها ندارد.
نفس مردم لرستان در این چند سال با ریزگرد و غبار عجین شده است، غباری که هر روز بر ریه مردمان لرستان می نشیند و به نظر می رسد هر سال با شدت بیشتری سینه ها را تنگ می کند.
مردم این استان سال گذشته بیش از ۸۰ روز گردو غبار و ریزگرد را به ریه های خود راه دادند و امسال نیز باید همچنان منتظر نشستن ذرات ریز و درشت معلق هوا در سینه خود باشند و البته چشم های نیمه بازشان در این گردو غبارها، مثل گذشته در انتظار توجه و یاری مسولان است.
درد دیگری که بر دل جاده ها و محیط زیست اطراف آن نشسته از جنس نفت و آتش است.
تانکرهایی که در جاده های لرستان یکه تاری می کند و با واژگونی هر چند وقت یکباره آنها ، طبیعت به خاک سیاه می نشیند و با عبور محموله های نفتی و گازوئیلی از خاک به رودخانه کشکان، ماهیان و آبزیان این رودخانه تاریخی و اثرگذار در ‘نفت آب’ جان می دهند.
باید به فکر بود، فکری برای بلوط های زخم خورده، ریه های گرفته شده ی هوا و ماهیان تلف شده.
اینجا لرستان است و سالانه دو هزار و ۶۰۰ هکتار جنگل بکر و اکسیژن زا، طعمه حریق می شود و مردمانش با دست خالی به جنگ زبانه های آتش می روند، مردمی که مدت هاست برای رسیدن بالگرد چشم انتظارشان رو به آسمان است چرا که حضور بالگرد در زمان حوادث آتش سوزی منوط به پرداخت هزینه های میلیونی است.
در دنیا برای هر یک‌هزار هکتار جنگل یک محافظ وجود دارد، در حالی‌که در کشور ایران به ازای هر ۱۳ هزار هکتار یک نفر در نظر گرفته شده است.
در لرستان از این هم بدتر بوده و در هر ۲۷ هزار هکتار یک محافظ جنگل وجود دارد که لازم است نسبت به جذب نیروی انسانی توجه ویژه‌ای شود.
با توجه به قلع و قمع جنگل ها توسط سودجویان، وسعت آتش سوزی ها و وجود ۱۱۰ نقطه بحرانی، دیگر نمی توان گفت لرستان دو میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار جنگل و مرتع دارد، بلکه باید قبول کرد این گستره پر نعمت خدادادی در این استان رو به کاهش است.
مردم لرستان همزمان با سفر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، چشم انتظار ‘ ابتکاری ‘ از جنس محیط زیست هستند تا هوای پاک را در ریه های خود احساس کنند، باردیگر شکوه و زندگی بخشی جنگل های بلوط را نظاره گر باشند و حیات را در خاک و آب استان به ویژه رودخانه کشکان مرور کنند.
تالاب های لرستان نیز از تغییر کاربری و تملک غیرمجاز سودجویان در امان نمانده اند، تالاب های ۱۱ گانه پلدختر، بیشه دالان دورود و تالاب های بروجرد در این سال ها از چشم سودجویان پنهان نمانده اند و با تغییر کاربری، علاوه بر خشک شدن، میهمانان هر ساله خود را که پرندگان مهاجر بوده اند تا حدودی از دست داده اند.

*الهام بابایی / خبرنگار ایرنا در خرم آباد