علیرضا ابراهیمی / میرملاس :
کودتای نافرجامی که جمعه شب در ترکیه صورت گرفت سراسر دنیا را تکان داد.این خبر حتی حادثه وحشتناک نیس که این روزها کم کم این دست حوادث ذارذ برای افکار عمومی جهان عادی می شود را نیز تحت الشعاع خود قرار داد.نافرجامی کودتا اتفاق مبارکی است که نشان می دهد ذر جهان امروز٬ رسانه و افکار عمومی تاثیری بلا منازع در سرنوشت دولتها دارند.همچنانکه اردوغان نیز باید دوام کنونی قدرتش را پس از حوادث جمعه شب ٬وام دار این دو نهاد تاثیر گذار در سپهر سیاست ورزی اش بداند .اما جدای از بحث کودتا ٬این یادداشت بر آن است تا تحلیلی داشته باشد بر عملکرد رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در حوزه های مختلفی که پس از بهار عربی با آنها روبرو شده است.
۱.موضع اردوغان در جریان اتفاقات بهار عربی به گونه ای عجیب و غیرقابل پیش بینی بود.او که به ایدیولوژی فکری اخوان المسلمین مصر نزدیک است پس از انقلاب مصر به حمایت از محمد مرسی رییس جمهور وقت مصر پرداخت .پس ازکودتای نظامیان مصر و به قدرت رسیدن عبدالفتاح سیسی روابط مصر و ترکیه رو به سردی گرایید و این رکود همچنان در روابط دو کشور پابرجاست.از سوی دیگر پس از ناآرامی های سوریه در کنار عربستان و قطر به طور آشکار و نهان به تقویت مخالفان بشار اسد پرداخت و زمینه های پا گرفتن گروههای مسلح مخالف اسد را فراهم کرد.سیاست اشتباهی که دامن کشورش را گرفت و ترکیه امن چند سال گذشته ٬این روزها دیگر آن امنیت را از یاد برده است.اشتباهات محاسباتی و عدم تحلیل درست از سیاست داخلی سوریه موجب شد تا سیاست مداران ترک بعدها به کرات به این اشتباه بزرگ در مواجه با حوادث سوریه اعتراف کنند.روابط ترکیه با ایران و روسیه هم از دیگر چالش های سیاست خارجی اردوغان در این سالها بوده.روابطی که بالا و پایین زیادی داشته.از اصلی ترین اختلافات ترکیه با ایران و روسیه به حمایت های ترکیه از مخالفان اسد و حمایت های ایران و روسیه از بشار اسد بر می گردد.
۲.رجب طیب اردوغان اقتصاد بیمار و ضعیف ترکیه را احیا کرد.شکوفایی اقتصادی که اردوغان به ترکیه داد سبب شد که اردوغان داعیه حضور در اتحادیه اروپا را داشته باشد.ادعایی که هنوز هم به دنبال تحقق آن است.اما شکوفا شدن اقتصاد باعث غرور و نخوت اردوغان شد همچنانکه کم کم از دوستان نزدیک خود مثل فتح الله گولن که اکنون دشمن خونی وی شده فاصله بگیرد.جدایی اش از فتح الله گولن در همان سالهای ابتدایی نخست وزیری و البته عبدالله گل و این اواخر احمد داوود اوغلو او را هر چه بیشتر به سمت و سوی حکمرانی بلامنازع و البته یکه تازی سیاسی با چاشنی استبداد نزدیک کرد٬ استبدادی که هرچه بیشتر به سمت دیکتاتوری پیش می رود پایه های حکومت را لرزان تر خواهد کرد.(نمونه بارزش حوادث جمعه شب در آنکارا و استانبول).
۳.سودای تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی به نوعی یکی از آرمانهای بزرگی ست که اردوغان همیشه در سر داشته و در همین خصوص نیز با اختلافاتی که با دوست نزدیکش داوود اوغلو داشت ٬وی را مجبور به استعفا کردتا تغییرات دلخواهش را اعمال کند.چرا که قدرت در نظام ریاستی نسبت به پارلمانی متمرکزتر است و قدرت اجرایی در راس هرم و در دستان رییس جمهور است.اردوغان با تغییر نظام سیاسی به نوعی در اندیشه احیای امپراطوری عثمانی است.
۴.رابطه اردوغان و حزب متبوعش عدالت و توسعه با کردها همیشه رابطه هزینه فایده ای بوده است.در استانه انتخابات پارلمانی و در زمانی که اردوغان برای بدست اوردن کرسی های بیشتر برای عدالت و توسعه تلاش می کرد ٬رویه اشتی جویانه با کردها در پیش رفت ٬
اما پس از انتخابات و عدم اقبال کردها به حزب عدالت و توسعه تغییر موضع داد و با کردها به رودرویی جدی وعلنی پرداخت.سیاستی که سبب بی ثباتی داخلی و ناامنی در شهرهای کردنشین بخصوص دیاربکرگردید.رویه ای که همچنان ادامه دارد و اخیرا به کمک هم حزبی هایش لایحه ای در پارلمان تصویب شد که رای به عدم مصونیت قضایی نمایندگان داد و به نوعی تیر پیکان این قانون را به سمت نمایندگان کرد نشانه می رفت که اکثریت آنها دارای پروندهای قضایی بودند.
۵.گمانه زنی در خصوص ساختگی بودن کودتا
چند ماه پیش هنگامیکه خودروی حامل اردوغان از روی یکی از پل های شهر استانبول می گذشت وی متوجه مردی شد که قصد خودکشی داشت.تیم حفاظت اردوغان فرد مذکور را از انجام خودکشی منصرف کردند.بعدها گمانه هایی مطرح شد که این شخص یکی از نیروهای سازمان اطلاعات ترکیه بوده و اینکه اردوغان خود این نمایش را کارگردانی کرده است.حال نیز برخی گمانه ها مطرح می شود که اردوغان برای افزایش محبوبیت و به رخ کشیدن قدرت ٬خود طراح کودتا بوده است.فرضیه ای که به شدت دایی جان ناپلیونی به نظر می رسید چرا که کنترل چنین اوضاعی و بدست اوردن نتیجه قطعی به شدت دشوار است.این فرضیه با هشتگ «کودتا نبود٬نمایش بود»این روزها در شبکه های اجتماعی دست به دست می چرخد.
در جوامعی که قدرت تحلیل شهروندانش در امور داخلی و جهانی بالا باشد و مردمانش با چشم باز و با حساسیت ویژه ریز تا درشتِ وقایع اتفاقیه را رصد و پیگیری کنند قطعا جایی برای سوء استفاده از قدرت برای صاحبان قدرت باقی نمی ماند و اگر کسانی هم بخواهند با توسل به بهانه های مختلف عملکرد زیاده خواهانه خود را توجیه کنند و ایده ای نا روا را در جامعه قالب و غالب کنند خوشبختانه سطح اگاهی سیاسی به حدی از رشد و بالندگی رسیده است که به فوریت پاسخی در خور به آنها داده می شود
اتفاقی که درکشور ترکیه افتاد هرچه باشد باید این درس را برای صاحبان قدرت داشته باشد که در جهان امروز استقلال کشور ها در گرو مردمداری وحرمت نهادن به آراء مردم در درون حاکمنیت و همزیستی مسالمت آمیز تمامی کشورها در جامعه جهانی است.
در پایان از تحلیل عالمانه و قابل دفاع جناب آقای ابرهیمی قدر دانی می شود
تحلیل زیرکانه و کاملا درست و منطقی از دوست صمیمی و عزیزم جناب مهندس علیرضا ابراهیمی
اقدامات رجب طیب اردوغان اینقد زیاد بوده و هست که تا یه روز طول میکشه بنویسمش برات دوست عزیز . هر چند از نظر ما که همسایه ترکیه ایم برخی رفتارهاش اشتباهه اما از نظر مردم ترکیه رجب طیب یه الگو و نمنه است که ترکیه بدهکار رو به قطب بین المللی تبدیل کرده و خدمات اجتماعی رو در ترکیه به اوج رسونده و میزان بیکاری رو صفر کرده و …………. اگه لازم میدونید تا ریز خدماتش رو از دید توسعه محوری براتون متذک شم . اردوغان در ترکیه داره به یه رهبر کاریزماتیک تبدیل میشه