دنیای نابرابر و جبر روزگار کودکان کاری را به وجود آورده که از سختی‌های زمانه در کودکی مرد می‌شوند.
به گزارش میرملاس ، اگرچند ساعتی را در خیابان‌های اصلی، پارک‌ها، بازار و مکان‌های تفریحی و مذهبی استان لرستان به‌ویژه شهر خرم‌آباد قدم بزنی کودکانی را مشاهده می‌کنی که در حال فروش اجناس مختلفی ازجمله کیسه نایلون، مواد خوراکی، فال، وزن‌کشی و تکدی گری هستند عده‌ای نیز در تولیدی‌ها و کارهای ساختمانی مشغول فعالیت‌اند.
بعضاً از جلوی برخی مغازه‌های تعمیراتی و جوشکاری که گذر می‌کنی دست و صورت سیاه کودکان نشان از جبر روزگار و شرایط نابسامان جامعه‌شان دارد که مجبور شده‌اند درس و مدرسه خود را رها کنند و در پی لقمه نانی باشند.
روایتی تلخ از مرگ تدریجی کودکانه‌ها
حکایت کودکان کار روایتی تلخ از کودکانه‌هایست که در نطفه خفه و فروغ زیباترین سال‌های زندگی یک انسان در پیچ‌وخم ناسازگاری‌های روزگار خاموش می‌شود.
فقری که در تاروپود خانواده‌ها تنیده قصه پر غصه‌ای است که کودکان کار و خیابانی را به وجود آورده؛ دنیای نابرابر و روزگار ناکوکی که کودکان هفت‌تا ۱۵ ساله را مجبور به تأمین مخارج زندگی خانواده‌شان کرده تا از بازی‌ها و شیطنت‌های کودکانه خود بگذرند و ساعت‌ها در خیابان‌ها، دخمه‌ها و مکان‌های خشن با سخت‌کوشی کار کنند.
برخی از خانواده‌ها به دلیل از دست دادن سرپرست و یا عدم توانایی وی در تأمین مخارج زندگی، کودکان خود را راهی مشاغل سخت کنند. درزمانی که کودکان کار برای به دست آوردن اندکی پول تلاش می‌کنند و صبح تا شب در خیابان‌ها سرگردان هستند همسالانشان در کنار خانواده بچگی می‌کنند و بزرگ می‌شوند.
برخی از کودکان کار نیز به‌صورت باندی و به سرپرستی افرادی کار می‌کنند که به‌واسطه داشتن یک سرپناه تمام تلاش خود را می‌کنند تا شب دست‌پر برگردند و درآمد روزانه خود را تحویل صاحب‌کارشان دهند.
کودکان کار در معرض آسیب‌های اجتماعی
این کودکان در ازای به دست آوردن اندکی پول در معرض بسیاری از ناملایمات و آسیب‌های اجتماعی قرار می‌گیرند که سرنوشت زندگی‌شان را به بیراهه می‌برد و آرزوهایشان رؤیایی می‌شود دست‌نیافتنی و شور و شوق کودکانه‌شان چه زود از بین می‌رود و بدون عاطفه بزرگ می‌شوند.
حضور کودکان کار تنها یک قسمت از این قصه تلخ است، کودکان کار چون در محیط‌های نامطلوبی قرار دارند مسلماً خطرهایی ازجمله اعتیاد و جذب شدن در گروه‌های بزهکار در کمین آن‌هاست که باید معضل جدی کودکان کار موردتوجه مسئولان استان قرار گیرد و این گره کور به دست آن‌ها باز شود و موردحمایت قرار گیرند.
حمید پسر نوجوانی است که در گوشه یکی از خیابان‌های شهر خرم‌آباد بساط فروش لوازم‌التحریر را بازکرده و کاسبی می‌کند. نزدیکش شدم درحالی‌که روی زمین نشسته و به دیوار تکیه زده بود تا دوربین را در دستم دید بلند شد و ایستاد، با دلهره عجیبی می‌گوید خواهش می‌کنم عکس نگیر شهرداری ببیند بیچاره می‌شوم.
شهرداری ۳ بار وسایلم را توقیف کرد
پس‌ازاینکه از نگرفتن عکس مطمئن شد گفت شهرداری وسایلم را توقیف کرده بود که امروز جریمه را پرداخت کردم، وسایلم را تحویل گرفتم و تا الآن مشغول مرتب کردن و چیدن آن‌ها بودم. می‌گوید شهرداری بیش از سه بار است وسایلم را توقیف می‌کند و هر بار ۵۰هزار تومان جریمه می‌شوم.
از دلیل کار کردنش با این سن و سال پرسیدم گفت سرپرست خانواده هستیم، از کلاس چهارم تا الآن که هفت سال می‌شود کار می‌کنم و خرج خانواده را می‌دهم.
حمید که تک پسر خانواده است و دو خواهر دارد به دلیل فقر و وضعیت ضعیف مالی مجبور شده درس و مدرسه را رها کند و با فروش لوازم‌التحریر که شاید خودش زمانی حسرت استفاده از این وسایل را داشته خرج خانواده را می‌دهد.
او می‌گوید چون پدرم بیمار است و تنها پسر خانواده هستم باید مخارج زندگی‌مان را تأمین کنم هرچند با درآمد روزانه حدود ۲۰ هزار تومان از عهده آن برنمی‌آیم ولی از دست روی دست گذاشتن خیلی بهتر است.
رنج بیماری و هزینه درمان پدر
وی گفت: پدرم بیماری دیابت دارد و سه تا از انگشتان پایش قطع‌شده است که باید هزینه‌های درمان پدرم را نیز بپردازم و باوجوداینکه تحت حمایت بهزیستی هستیم در ماه تنها ۷۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند که کفاف هزینه‌های یک خانواده را نمی‌دهد.
حمید که از سخنانش معلوم است دیگر قصد ادامه تحصیل ندارد بیان می‌کند تا جایی که توان دارم کار می‌کنم، نمی‌خواهم زندگی به مادر و خواهرانم سخت بگذرد.
محمد نیز که ۱۰ سال دارد و هر روز در کنار یکی از پل‌های شهر می‌نشیند و ترازویش را در مقابل خود قرار می‌دهد از سختی‌های زندگی‌اش می‌گوید: در هشت‌سالگی پدرم را از دست دادم والان با مادر، خواهر و برادرم در یک‌منزل اجازه‌ای زندگی می‌کنیم.
کودکانی که قد نکشیده مرد می‌شوند
وی گفت: برادرم چهار سال از من بزرگ‌تر و خواهرم دو سال کوچک‌تر است، من و برادرم مخارج زندگی را تأمین می‌کنیم. برادرم در یک مغازه تعمیراتی کار می‌کند و من نیز با ترازویم مردم را وزن می‌کنم.
از دلیل نگاه‌های پی‌درپی‌اش به اطراف سؤال می‌کنم که می‌گوید از ترس مأموران شهرداری است. هرروز برای اینکه مأموران شهرداری ترازویم را نبرند در مکان‌های مختلف کار می‌کنم.
محمد می‌گوید علاقه شدید به درس خواندن دارم و هیچ‌وقت ترک تحصیل نمی‌کنم، چند روز دیگر که مدارس بازگشایی شود صبح‌ها به مدرسه می‌روم و عصرها کار می‌کنم.
چه بسیارند افرادی مانند حمید و محمد که در کودکی سرپرست خانواده می‌شوند و باید از بازی‌های کودکانه، درس و تحصیلات خود بگذرند و در پی تأمین مخارج زندگی باشند ولی افرادی نیز هستند که باز به سبب فقر در سطح خیابان‌های شهر تکدی گری می‌کنند.
کودکان کار قربانیان فقر
حتی برخی‌ها به‌صورت باندی اقدام به تکدی گری می‌کنند که تنها پول کلانی نصیب صاحب‌کارشان می‌شود و کمک‌هایی که از طریق این کودکان به دست می‌آید آن‌ها را حریص‌تر می‌کند و در این بین تنها منزلت کودکان است که کاهش می‌یابد و از آینده‌ای که باید داشته باشند بازمی‌مانند.
اسدالله حیدری مدیرکل بهزیستی استان لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم بابیان اینکه تعداد کودکان کار در مرکز استان قابل‌توجه است و در سایر شهرستان‌ها تعداد آن‌ها کمتر است اظهار داشت: طرح‌های شناسایی و ساماندهی کودکان کار ابتدا در مرکز استان انجام و سپس در مابقی شهرستان‌ها انجام می‌شود.
وی افزود: طی امسال ۹۵ کودک کار در شهرستان خرم‌آباد که بیشتر آن‌ها در منطقه فلک الدین است شناسایی‌شده که رنج سنی این کودکان شناسایی‌شده بین ۱۱ تا ۱۸ سال است.
راه‌اندازی مرکز روزانه حمایتی آموزشی کودکان کار
مدیرکل بهزیستی استان لرستان عنوان کرد: با توجه به راه‌اندازی مرکز روزانه حمایتی آموزشی کودک کار و خیابانی در شهرستان خرم‌آباد در آینده نزدیک کار شناسایی کودکان کار توسط موسسه غیردولتی انجام می‌شود.
وی بیان کرد: در سال گذشته به دلیل نبود این مرکز حمایتی در سطح استان لرستان، هیچ‌گونه شناسایی از کودکان کار انجام‌نشده است.
حیدری تصریح کرد: با وجود راه‌اندازی این مرکز در شهرستان خرم‌آباد کار شناسایی کودکان کار و خیابانی در سطح شهرستان به‌ویژه در منطقه‌های حاشیه‌نشین انجام و بررسی‌های اجتماعی کودک مورد توجه قرار می‌گیرد.
اقدامات بهزیستی در قبال کودکان کار
وی خاطرنشان کرد: تشکیل پرونده انجام و مصاحبه توسط مددکاری فردی، گروهی و جامعه‌ای و ارائه خدمات روانشناسی و خدمات سرپایی موردنیاز از دیگر اقدامات موردنظر است.
مدیرکل بهزیستی استان لرستان گفت: پس از انجام این اقدامات خدمات آموزشی، خدمات حقوقی و درمانی به آن‌ها ارائه و حرفه‌آموزی، اجرای برنامه‌های اوقات فراغت، ارائه خدمات کمک مالی غیرمستمر، پیگیری تحصیل کودکان و برقراری ارتباط با خانواده کودک مدنظر است.
وی اظهار داشت: در حال حاضر تنها مرکز فعال در امر ساماندهی کودکان خیابانی، مرکز شبانه‌روزی کودکان خیابانی در شهرستان خرم‌آباد است که با توجه به اقدامات صورت گرفته در آینده نزدیک مرکز روزانه حمایتی آموزشی کودک کار و خیابانی راه‌اندازی می‌شود.
حیدری بابیان اینکه بحث تکدی گری در استان حل می‌شود افزود: مرکزی توسط شهرداری تجهیز و در اختیار بهزیستی قرارگرفته است که در این مرکز نیرو و امکانات نگهداری متکدیان در اختیار است.
متکدیان وارداتی در سطح شهر جمع‌آوری شد
وی عنوان کرد: این مرکز در نزدیک شهر دوره چگنی قرار دارد که شهرداری امکانات لازم را فراهم کرده و مابقی دستگاه‌ها باید مستقر شوند، با راه‌اندازی این مرکز تمام متکدیان سطح شهر جمع‌آوری و در آنجا مستقر می‌شوند.
مدیرکل بهزیستی استان لرستان با اشاره به متکدیان وارداتی در استان بیان کرد: تاکنون حدود ۴۷ متکدی غیربومی که از پاکستان وارد استان لرستان شده بودند شناسایی و به مرکز نگهداری استان مرکزی فرستاده شدند.
وی با عنوان اینکه این افراد از بچه‌هایی که برای تکدی گری استفاده می‌کنند فرزندان خودشان نیستند تصریح کرد: تعداد متکدیان خارجی که وارد استان شده بودند شناسایی و در حال حاضر متکدیان خیلی کمی در استان لرستان وجود دارد.
وجود کودکان کار معضلی جدی است که همکاری دستگاه‌هایی ازجمله شهرداری، بهزیستی، و اداره کار را می‌طلبد تا برای کودکان کار و خانواده‌هایشان کاریابی شود تا به دلیل فقر هیچ کودکی روانه خیابان‌ها نشود.
