«آب» حلال / حق‌آبه «حرام»

حمزه رامین / میرملاس نیوز :

 «آب» حلال  /  حق‌آبه «حرام»

روز شنبه خبر افتتاح بزرگترین تونل انتقال آب خاورمیانه در پروژه انتقال «آب گوارای الیگودرز به کویر تشنه ایران» که در رسانه‌ها به ق. م. ر. و. د معروف شده، با حضور تعدادی از مقامات استان قم و در رأس آن‌ها وزیر محترم نیرو، در رسانه‌ها منتشر شد.

این طرح که از حدود ده سال پیش شروع شده، به منظور انتقال سالیانه۱۸۱ میلیون مترمکعب آب جهت مصارف شرب، صنعتی و کشاورزی چند استان مرکزی ایران در نظر گرفته شده است. پیرو این طرح و چند و چون آن، سخن‌های بسیاری گفته شده و قصد تکرار آن را ندارد؛ بدین منظور تلاش می‌شود که در نوشتار حاضر، از زوایای متفاوت این طرح را مورد بررسی قرار داده و علاوه بر سخن‌های گذشته نکاتی تازه را بازگو نماییم.

الف) ۱۸۱ میلیون در برابر ۵/۱۲ میلیارد متر مکعب: در حالی که بنابه آمارهای رسمی قرار است سالیانه ۱۸۱ میلیون مترمکعب آب از الیگودرز به کویر مرکزی ایران منتقل شود که بنا به همان آمار رسمی، سالیان سال است که حجم خروجی سالیانه آب‌های روان از حوزه آبریز لرستان، ۵/۱۲میلیارد مترمکعب است. به عبارت دیگر، در گذشته، در هر سال، حجم آبی معادل ۷۰برابر حجم انتقالی ق م ر و د از لرستان خارج شده و تقریبا حساسیت هیچ رسانه‌ای را بر نیانگیخته و متأسفانه توجهی را به خود جلب نکرده است.

با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود که از زمان کلنگ‌زنی این پروژه تا به امروز که حدود سال گذشته، حجمی معادل ۷۰۰ برابر حجم انتقال سالیانه ق م ر و د از لرستان خارج شده و هیچ سود و ماحصلی برای این استان نداشته است.

حال جای این سؤال باقی است که چرا طی این همه سال که این حجم عظیم از آب‌های سطحی استان از دسترس خارج شده و به هدر رفته است، نه تنها مسئولین، بلکه حتی حساسیت و واکنش درخور توجه‌ای در میان اهل قلم و رسانه‌های استان ایجاد نکرده و در بهترین حالت هشدار و انذاری کوتاه و «نصیحت‌گونه» ماحصل آن بوده است که همگان به خوبی از میزان تاثیرگذاری این هشدارهای اندرزمابانه اطلاع دارند و به توضیح و تفسیر نیازی نیست.

ب) اجتهاد رسانه‌ای یا انفعال رسانه‌ای: بدون شک هر فرد رسانه‌ای اعم از خبرنگار، روزنامه‌نگار، سردبیر، مدیرمسئول و… بایستی همانند یک روحانی برجسته و یک مجتهد، قدرت اجتهاد در حوزه تخصصی خود را داشته باشد. به عبارت دیگر، همان‌گونه که یک مجتهد، در مواقع خاص و حساس، با توجه به شرایط زمانی و مکانی و در نظر گرفتن جمیع جهات اقدام به تفسیر احکام دینی و صدور فتاوای روشن‌گرانه می‌نماید، یک فرد رسانه‌ای نیز می‌بایست در تمام فعالیت های رسانه ای خود، کلیه جهات و به ویژه بعد زمان را در نظر گرفته و سپس نسبت به انتشار اخبار، گزارشات، تحلیل‌ها و… اقدام نماید تا در کمترین زمان ممکن و با صرف حداقل وقت و انرژی، حداکثر بازخورد را در میان جامعه هدف داشته و بدین ترتیب به بهترین نحو ممکن رسالت رسانه‌ای خود را انجام دهد.

این در حالی است که از همان ابتدای شروع این پروژه، رسانه‌های استانی اعم از مطبوعات، خبرگزاری‌ها و حتی صدا و سیمای استانی، یا از موضع انتقادی وارد نشده و یا آن‌چنان خفیف و ملایم وارد شدند که تقریبا هیچ بازخوردی نداشته است.

حتی در آخرین مورد و در زمان افتتاح تونل یاد شده، رسانه‌های استان لرستان نیز همانند رسانه‌های استان قم و حتی رسانه به اصطلاح ملی، به انتشار خبر این افتتاح تحت عنوان «جشن اتمام عملیات حفاری بزرگ ترین تونل انتقال آب خاورمیانه» پرداخته و بدین ترتیب از موضعی کاملا انفعالی و نه اجتهادی در برخورد با این ماجرا اقدام کردند.

 

 در این میان نقد اصلی متوجه خبرگزاری‌های استان است که در اکثریت قریب به اتفاق موارد، تنها به انتشار همراه با ذوق و شوق اخبار پروژه ق م ر و د پرداخته و از نقد و تحلیل و آسیب‌شناسی این پروژه بر سرنوشت استان غافل بوده و هستند.

البته یکی از خبرگزاری‌های استانی در مراحل مختلف و از زوایای متعدد این پرژوه را مورد نقد قرار داده و بارها بر تأمین خواست‌ها و مطالبات قانونی لرستانی‌ها و به ویژه شهرستان الیگودرز از محل دریافت حق آبه این پروژه تاکید کرده و پیگر آن بوده است که جای خوشحالی و حتی تشکر دارد.

ج) نقش مسئولین گذشته و فعلی: در این که مسئولان گذشته استان اعم از نمایندگان و استاندار و… در پروژه ق م ر و د کوتاهی کرده و در حد کافی نسبت به تامین حقوق بر حق و قانونی لرستانی‌ها اقدامی انجام نداده‌اند، هیچ شکی نیست. اگر مسئولان قبلی استان لرستان مسئولانی توان‌مند و کوشا بودند، یا از انتقال آب‌های گوارای لرستان به کویر تشنه ایران جلوگیری می‌کردند و یا حداقل، نسبت به دریافت حق آبه و برطرف کردن مشکلات روستائیان و حتی شهرنشینان تشنه لرستانی اقدام می‌کردند. این در حالی است که نه تنها از آغاز این پروژه جلوگیری نشد، بلکه به نظر می‌رسد در بحث دریافت حق آبه قانونی نیز اقدامی صورت نگرفته و بدین ترتیب ظلمی مضاعف در حق مردم الیگودرز و کل لرستان اعمال شده و می‌شود.

گرچه مسئولان قبلی استان در این زمینه کوتاهی و قصور غیر قابل اغماضی انجام داده‌اند اما نمی‌توان و نباید به این بهانه فرصت را وانهاده و با محکوم کردن گذشتگان، از اقدام قانونی در این زمینه خودداری کرد.

در زمینه پی گیری این مطالبه قانونی حتی یک ساعت نیز نباید تعلل کرده و فرصت را از دست داد؛ زیرا ق م ر و د با سرعتی خارق‌العاده در حال مکیدن شیره جان الیگودرز و لرستان بوده و شایسته است که مسئولین محترم استان هرچه سریع‌تر در این زمینه اقدام کرده و بیش از این زمینه ظلم مضاعف به لرستان و لرستانی‌ها را فراهم نکنند.

بدون شک در این میان نقش مهم و اصلی را نماینده محترم الیگودرز بر عهده دارد؛ زیرا ایشان از یک سو نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی بوده و مطابق با قانون، پی گیری حقوق و مطالبات مردم الیگودرز نه تنها حق بلکه«وظیفه» ایشان است و هرگونه کوتاهی و کم‌کاری در انجام این وظیفه، قابل چشم‌پوشی نخواهد بود.

هم‌چنین علاوه بر اینکه ایشان نماینده مردم بوده و به طور قانونی از اهرم‌های بسیاری جهت پیگیری مطالبات مردمی برخوردار است، نماینده ویژه مجلس در کمیته آب کشوری نیز بوده و به همین دلیل ابزارهای در دسترس ایشان به منظور پیگیری مطالبات مردم الیگودرز از محل دریافت حق‌آبه پروژه یاد شده، چند برابر شده و به همان نسبت نیز وظیفه ایشان بیش‌تر و سنگین‌تر شده و امید می‌رود که بتواند با بهره‌گیری از تمام ابزارهای موجود در راستای تحقق این مطالبات تلاش کند.

لازم به ذکر است که وظیفه نماینده الیگودرز در مجلس در راستای پیگیری حقوق مردم این شهرستان رافع وظیفه دیگر مسئولین به ویژه مسئولین ارشد استانی در این زمینه نخواهد بود و پیگیری دریافت حق‌آبه لرستان از پروژه ق م ر و د وظیفه مشترک تمامی مسئولین استان است و در این رابطه هیچ قصوری پذیرفتنی نیست.

د) سیراب کردن کویر و تشنگی لرستان: بارها و بارها ضرب‌المثل معروف«آب در کوزه و ما تشنه لبان می‌گردیم» را شنیده‌ایم و شاید حتی به مفهوم آن خندیده‌ایم! زیرا که حداقل در ظاهر غیر عقلانی به نظر می‌رسد که فردی در کوزه آب داشته و در عین حال تشنه بماند.

این‌بار و در لرستان این ضرب‌المثل عینیت یافته است؛ زیرا که هم‌زمان ما هم رودخانه‌ها و چشمه‌های پرآب و گوارا داریم و در سومین منطقه پر باران کشور قرار گرفته‌ایم و هم از تشنگی، لب‌هایمان ترک خورده است.

در حالی توسط پروژه ق م ر و د سالیانه میلیون‌ها مترمکعب آب شیرین و گوارا از استان خارج شده و چندین استان دیگر را سیراب خواهد کرد که در همین لرستان، بسیارند و روستاییانی که ساعت‌ها برای دریافت جرعه‌ای آب لوله‌های رسوب گرفته و ترک خورده را به انتظار می‌نشینند و چه بسا انتظارشان بیهوده است.

تشنگی لرستانی‌ها به حدی است که اخیرا رییس کل دادگستری استان از بروز نزاع‌های قومی در میان لرستانی‌های تشنه لب خبر داد و جالب این که اعلام خبر وقوع نزاع‌های قومی بر اثر آب در لرستان با اعلام خبر«جشن افتتاح بزرگ‌ترین تونل انتقال آب خاورمیانه» هم‌زمان شده بود. ذکر سخنان وی در این رابطه خالی از لطف نیست.

رییس کل دادگستری لرستان گفت: خشکسالی های اخیر باعث به وجود آمدن نزاع های مردم شده ودر سال های اخیر به دلیل این مهم کشمکش هایی بر سر آب داشته ایم.

«جعفر بدری» در آیین معارفه رییس جدید دادگستری شهرستان ازنا اظهار داشت: لرستان دارای منابع بزرگ آب است و از جمله استان هایی است که از منابع بسیار غنی آب برخوردار است و آب‌های فراوانی از دل کوهستانهای سر به فلک کشیده اشترانکوه و گرین و دیگر ارتفاعات آن می جوشد اما هر سال نزدیک به ۸۰ درصد آب موجود در این استان یا ضایع می شود یا با شتاب تمام به استان های هم‌جوار سرازیر می شود.

وی تصریح کرد: این امر باعث شده که مردم استان که صاحبان اصلی این نعمت خدادادی هستند از استفاده از آن محروم هستند و با مشکل بی آبی دست و پنجه نرم می کنند در بعضی مناطق روستایی مردم حتی از دسترسی به آب آشامیدنی محروم شده اند.

وی اظهار داشت: وزارت نیرو باید برای بهره برداری صحیح از منابع آب و تامین آب مورد نیاز مردم چاره اندیشی کند چرا که وضعیت اسفباری شاهد هستیم وقتی می بینیم مردم بخش ها و روستاهای محروم آب خوردن ندارند، در حالی که روی منابع غنی آب های طبیعی قرار گرفته اند.

به هر روی در غفلت و کوتاهی مسئولین استانی، آب‌های گوارا و شیرین الیگودرز در حال انتقال به کویر مرکزی ایران جهت مصارف شرب و حتی صنعتی است و این درحالی است که نه تنها کشاورزی و صنعت ورشکسته لرستان، بلکه حتی شهروندان لرستانی نیز تشنه‌اند. بنابراین از تمامی مسئولین استانی و کشوری و به‌ویژه نماینده شهرستان الیگودرز در مجلس شورای اسلامی انتظار پی‌گیری این موضوع تا حصول به نتیجه‌ای قطعی و نهایی را داریم.