به گزارش میرملاس،آثار تاریخی و باستانی لرستان به رغم بی‌توجهی‌ها همچنان به عنوان سرمایه‌های اصلی این استان به شمار می‌روند اما نبودبرنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌ها، بسیاری از این آثار را که نماد هویت و فرهنگ مردمان این دیار است در معرض تخریب قرار داده است. روستای «ابوالوفا» در شرق کوهدشت و در ۲۵ کیلومتری این شهرستان دارای قبرستانی قدیمی است که به گفته بسیاری از باستان‌شناسان از ارزش تاریخی و فرهنگی برخوردار است. این قبرستان که پیرامون مقبره ابوالوفا واقع شده است از سالیان دور تا کنون محل دفن بزرگان این منطقه بوده است. سنگ قبرهای قدیمی و منحصر به فرد در این قبرستان که عمدتا به شکل عمودی هستند و روی آنها نقاشی و نوشته‌هایی حک شده است به اعتقاد کارشناسان باستان‌شناسی دارای پیشینه تاریخی بوده و از اهمیت زیادی برخوردارند.
با وجود اهمیت این سنگ قبرها و حتی خود قبرستان که قدمتی طولانی دارد، چندسال پیش اداره اوقاف و امور خیریه بدون در نظر گرفتن ارزش تاریخی و فرهنگی اقدام به تخریب آنها کرد. این اداره با هدف بازسازی و نوسازی مقبره و تخریب سنگ قبرهای قدیمی بخشی از محوطه این قبرستان تاریخی را تسطیح کرد که این امر در ادامه با ممانعت اداره کل میراث فرهنگی استان مواجه شد. مسئولان اوقاف می گویند؛ متولیان میراث فرهنگی استان هیچ مکاتبه‌ای مبنی بر دارا بودن ارزش تاریخی و فرهنگی سنگ‌قبرهای ابوالوفا با ما نداشته‌اند. از سوی دیگر مسئولان میراث فرهنگی بیان می‌کنند که پیگیری‌های متعددی برای خراب نکردن این قبرستان تاریخی انجام شده اما متولیان اوقاف هیچ توجهی نداشته‌اند.با این همه و پس از تخریب قبرستان قدیمی، در حال حاضر سنگ‌هایی که در نزدیکی محوطه به حال خود رها شده‌اند نه از سوی اوقاف جمع‌آوری می‌شوند و نه میراث فرهنگی فکری برای ساماندهی و حفاظت از آنها می‌کند؛ امری که انتقاد بسیاری از کارشناسان میراث فرهنگی را در پی داشته است.
تکذیب مکاتبه با اداره اوقاف
رئیس اداره اوقاف و امور خیریه کوهدشت در این‌باره اظهار می‌کند: هر کارعمرانی صورت گرفته با هماهنگی اداره میراث فرهنگی بوده است، بنابراین اینکه می‌گویند همکاری صورت نگرفته است، صحت ندارد.
«محمود عبداللهی‌نیا» می‌افزاید: این مقبره تا کوهدشت ۲۵ کیلومتر فاصله دارد و هدف از بازسازی توسعه این مکان بود. اگر میراث فرهنگی ارزش این مکان را به ما اعلام می‌کرد بدون شک تخریبی صورت نمی‌گرفت. متولیان میراث فرهنگی استان یا شهرستان تاکنون هیچ مکاتبه‌ای در خصوص ارزش تاریخی سنگ قبرها یا قبرستان قدیمی ابوالوفا با این اداره نداشته‌اند، حتی قبل از آغاز عملیات عمرانی هم اعلام نکردند که این قبرستان ارزش تاریخی یا فرهنگی دارد.رئیس اداره اوقاف و امور خیریه کوهدشت اضافه می‌کند: میراث فرهنگی اگر مدعی و متولی حفاظت از آثار تاریخی است چرا نسبت به ساماندهی سنگ قبرهایی که با فاصله ۲۰۰ متری از محوطه به حال خود رها شده‌اند اقدامی انجام نمی‌دهد.
ساماندهی سنگ‌ها؛ وظیفه اداره اوقاف
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان بیان می‌کند: قبرستان قدیمی ابوالوفا نزدیک آرامگاه امامزاده ابوالوفا قرار گرفته است. در سال ۸۶ اداره اوقاف و امورخیریه به منظور توسعه آرامگاه بخشی از سنگ قبرهای قدیمی محوطه زیارتگاه امامزاده ابوالوفا را تخریب کرد.«محمدرضا اسدی » ادامه می‌دهد: اداره اوقاف بدون هماهنگی با میراث فرهنگی عملیات تسطیح محوطه قبرستان ابوالوفا را انجام داد به طوری که یک چهارم سنگ قبرها که به صورت ستونی بود کلا جابه‌جا و تخریب شد. متولیان اداره کل میراث فرهنگی استان به منظور ممانعت از تخریب این آثار باستانی مکاتبات متعددی را با اوقاف داشته است اما نتیجه‌ای در برنداشت و آنها بدون توجه به این موضوع تنها نظر خود را اعمال کردند. اسدی در خصوص سنگ قبرهای رها شده در نزدیکی مقبره هم عنوان می‌کند: این سنگ قبرها حاصل تخریب اداره اوقاف است بنابراین اگر قرار است ساماندهی صورت بگیرد باید خود متولیان اوقاف اقدام کنند. مشکل اینجاست که اداره اوقاف بدون طرح ساماندهی محوطه را تخریب کرده که حاصل آن از بین رفتن آثار تاریخی و فرهنگی بوده است.این مسئول می‌افزاید: اینکه سنگ قبرها به مکان دیگری برده شوند، منطقی نیست بلکه با توجه به ارزش تاریخی قبرستان نیاز است در این مکان موزه‌ای احداث و سنگ قبرها در آن نگهداری شوند. اداره اوقاف اگر طرحی دارد باید ارائه دهد و سپس با نظارت میراث فرهنگی آن را اجرایی کند نه اینکه خودش اقدامی سرخود انجام دهد.
سنگ قبرهایی با قدمت طولانی
یک فعال گردشگری هم می‌گوید: کوهدشت دارای قبرستان‌های قدیمی بسیاری است که قدمت بعضی از آنها به بیش از چند صد سال می‌رسد. «علی قبادی» ادامه می‌دهد: سنگ قبرهایی که در قبرستان معروف این روستا وجود دارد پلکانی، چهار وجهی و هرمی شکل هستند که روی آنها نوشته‌ها، نقوش زیبا و معناداری دیده میشود.وی عنوان می‌کند: در حال حاضر برخی از قطعه‌های شکسته شده و نقش‌دار سنگ قبرها در میان نخاله‌های ساختمانی روستا پیدا میشود و برخی هم در میان فضولات چهارپایان به حال خود رها شده‌اند.
قبادی با اعلام اینکه مقبره ابوالوفا در این قبرستان مورد احترام مردم روستاست، می‌گوید: چند سال پیش اداره اوقاف آرامگاه جدیدی برای ابوالوفا ساخت و این کار باعث شد که بسیاری از سنگ قبرهای قدیمی این قبرستان به زیرخاک برود.این کارشناس معتقد است؛ درصورت توجه، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری از سوی متولیان میراث فرهنگی، روستای ابوالوفا با توجه به وجود ظرفیت‌های گردشگری زیارتی و تاریخی می‌توانست سهم زیادی در جذب گردشگر داشته باشد.
سنگ قبرها ارزش تاریخی دارند
مسئول باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان سنگ قبرهای واقع در قبرستان قدیمی ابوالوفا را دارای ارزش تاریخی و فرهنگی عنوان می‌کند و می‌گوید: اینکه متولیان اوقاف ادعا می‌کنند میراث فرهنگی نسبت به تخریب این قبرستان تاریخی بی‌توجه بوده است، صحت ندارد زیرا در این خصوص ما چندین شکایت و مکاتبه داشته‌ایم اما همکاری از سوی متولیان اوقاف وجود نداشته است.
«محمدرضا محمدیان» ادامه می دهد: اداره اوقاف چند سال پیش به بهانه توسعه و بازسازی گنبد ابوالوفا اقدام به تخریب سنگ قبرهایی کرد که دارای ارزش تاریخی بودند. این سنگ قبرها بومی و مختص لرستان هستند. محمدیان با اشاره به اینکه مقبره به لحاظ زیارتی دارای ارزش است، می‌گوید: به لحاظ سبک معماری دارای ارزش تاریخی و باستانی نیست در حالی که قبرستان و سنگ‌های موجود در آن به لحاظ باستان‌شناسی مهم هستند.
این مسئول در پاسخ به این پرسش که چرا مسئولان میراث فرهنگی نتوانستند مانع تخریب قبرستان و سنگ قبرها شوند، اظهار می‌کند: نبود اهرم‌های لازم باعث شد که نتوانیم مانع فعالیت اوقاف شویم؛ این در حالی است که در صورت تعامل اداره اوقاف کار به بهترین نحو ممکن انجام می‌شد، بدون اینکه اثری تخریب شود. به عنوان نمونه در مقبره بابابزرگ نورآباد بازسازی صورت گرفت بدون اینکه تخریبی صورت بگیرد، زیرا میراث فرهنگی نظارت خود را اعمال کرد. محمدیان از احداث موزه سنگی در کنار این مقبره نیز خبر داد.
این عکسهاازمحوطه قدیمه یادش بخیر.ممنون ازمیرملاس بازم عکسهارانگه داشته .سازمان اوقاف بجاش واسه ……….. اتاقک ومنقل ساخته فرهنگ سازی کرده مثلا”.مردم اونجاهم انگاراین قبرها نیاکانشان نبودندازش هیچگونه دفاعی نکردندمتاسفانه.
از……………. قبرستان خسروآبادمحورمیل سیدصفربگ را ازبین بردندودورتادورش راآسفالت کردندازجمله مقبره سیدصفربگ وسیدبزرگوارمرحوم سیدبراکه حسینی الماس بگی که درزمان مرحوم نظرعلی خان(نظه) طبابت وانواع جراحی های مردم طرهان راانجام میداده ودارای جایگاه واحترامی خاص بوده نزدایشان.
اولا مقبره یا سنگ نوشته، یادبودیست به احترام کسی که روزگاری زندگی کرده و تذکریست بر ما که زنده ایم. دوما همه درگذشتگان در پیشگاه خداوند باید خودشان پاسخگو باشند و تنها خداست که مقام و مرتبه آنها را میداند و اینکه ما کسی را بر دیگری برتر بشماریم دخالت در کار خداوند و چه بسا گناهی نابخشودنیست.
تا جایی که همهم میدانیم نبش قبر کردن هم بدون مجوز مراجع قانونی جایز نیست. چه بسا بسیاری از بستگان این درگذشتگان به هیچ وجه راضی به تخریب قبور نبوده و فراتر از آن دلخور و گله مند هستند.
بنابراین اینکه اداره اوقاف مکاتبه ای با میراث فرهنگی داشته یا نه، اینکه سرانجام این یادبودها چه شده یا باید بشود به کنار؛ احترام به درگذشتگان و نام و یاد آنها کجاست؟ جلب رضایت بازماندگان کجاست؟ مگر اداره اوقاف یا میراث فرهنگی خود را صاحب قبرستان هم میدانند؟ این وسط حق و حقوق مردم چه میشود؟
………………؟