فضل اله محمدی*/ میرملاس: در راستای اجرای سند تحول بنیادین، سند چشم انداز ۱۴۰۴ و سیاست وزارت آموزش و پرورش مبنی بر ارتقا کیفیت مدیریت آموزشگاهی، برنامه تعالی مدیریت مدرسه تدوین شده است.
این برنامه یک نوع برنامه استراتژیک با نگاه تعالی بخش و فرایند مدار جهت ایجاد چرخش تحولی در مدیریت مدرسه است.
اهداف برنامه:
– زمینه برای دستیابی استانداردهای آموزشی و مدیریتی
– زمینه سازی به منظور رشد کیفیت آموزشی و پرورشی
– حرکت به سوی نهادینه سازی نگاه تعالی بخش به فرایند های مدیریتی
– ایجاد وفاق سازمانی از طریق توسعه فرهنگ کار گروهی
– ترویج و توسعه سیستم خودارزیابی
– افزایش انگیزش مدیران و کارکنان برای بهبود عملکرد
– توسعه و مشارکت کارکنان، دانش آموزان و نهاد های اجتماعی
تعیین مدارس مجری
در سال تحصیلی جدید بعنوان سال چهارم اجرای برنامه، همه مدارس متوسطه اول، دوم، فنی و کاردانش و تعدادی از مدارس ابتدایی استان مجری این مدل مدیریتی خواهند بود.
برگزاری دوره های آموزشی
به منظور آموزش مدیران، کارشناسان و مشاوران برنامه، دوره ها و کارگاه های آموزشی توسط مدرسان استان برگزار می گردد.
تدوین برنامه عملیاتی
مدیران تعالی جو ابتدا تیم های برنامه
ریزی و خودارزیابی را تشکیل می دهند و با مشارکت کارکنان مدرسه، محیط درونی و بیرونی( قوت، ضعف، فرصت و تهدید های) مدرسه را تجزیه و تحلیل می کنند سپس برای مدرسه تعالی، چشم انداز، ماموریت، اهداف و استراتژی های مشخصی تعیین کرده و در نهایت با مشارکت تیم برنامه ریزی، خودارزیابی اولیه و برنامه عملیاتی مدرسه را طرح ریزی می نمایند.
در برنامه عملیاتی در چندین شاخص ثابت علمی، پژوهشی، آموزشی، پرورشی، تربیت بدنی، اجرایی، خدماتی، مشارکت دانش آموزان، اولیا، نهادها و … وضع موجود، وضع مورد انتظار، اقدامات اجرایی، مسئول اجرا، اعتبار لازم و زمان اجرا تعیین می گردد. پس از بررسی و تایید برنامه توسط مشاوران و ناظران(کارشناسان آموزش) برنامه وارد فاز اجرا می گردد.
فرایند اجرای برنامه در مدارس
با شروع سال تحصیلی برنامه تعالی اجرایی می شود، تیم های خود ارزیابی مدرسه نیز به منظور رصد فرایند اجرای برنامه بصورت ماهانه خودارزیابی انجام می دهند و در صورت ضعف در اجرا، برنامه بهبود ارائه می کنند.
مشاوره و نظارت
در طول سال تحصیلی کارشناسان آموزش شهرستان/مناطق به منظور مشاوره و تبادل نظر از مدارس مجری بازدید می کنند و نظرات اصلاحی خود را ارائه می دهند.
ارزیابی بیرونی
در نهایت مدارس مجری توسط ارزیابان استانی مورد ارزیابی قرار می گیرند و با توجه به درصد امتیاز کسب شده، در سطوح متعالی، ممتاز، موفق، پویا و کمتر از حد انتظار رتبه بندی شده و مدارس که در مرحله ارزیابی استانی سطح ارزشیابی متعالی یا ممتاز را کسب نمایند جهت ارزیابی نهایی توسط ارزیابان کشوری به وزارت آ. پ معرفی می گردند. پس از ارزیابی توسط ارزیان کشوری، در جشنواره تعالی، از مدیران مدارس متعالی و ممتاز کشوری تقدیر می شود تبادل تجربه به منظور کسب تجربه و الگو برداری، کارکنان مدارس مجری از مدارس متعالی یا ممتاز کشوری بازدید می نمایند. به تعالی بیندیشیم، متعالی عمل کنیم.
* کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک
با سلام و احترام
برنامه تعالی و به طور کلی هر برنامه ای که برای کیفیت بخشی به نظام آموزشی تدوین می شود نیاز به ابزارها و فناوریهای جدید دارد. حداقل باید تفاوتهایی با رویکرد پیشین داشته باشد که انتظارات جدید براورده شود.
صرف نوشتن برنامه کمک چندانی به تعالی مدارس نخواهد کرد.
از همه نا مناسب تر ابلاغ بخشنامه ای آن تأثیر چندانی ندارد.
بیاییم صادقانه از خود بپرسیم آموزش و پرورش استان سال جدید چه تغییراتی نسبت به سال قبل داشته است؟
چه بودجه های مالی ، نیروی انسانی متخصص و فناوریهای نوینی به آن اضافه شده است؟
نیروی انسانی که سرمایه اصلی آموزش و پرورش و عامل اصلی اجرای برنامه های آن هستند نسبت به سال گذشته چه انگیزه ها، مشوقها و آموزشهایی دریافت کرده اند؟
کدامیک از معیارهای یک مدرسه متعالی را ایجاد کرده ایم که انتظار داریم با نوشتن یک برنامه حکم به متعالی سازی مدارس می دهیم؟
ارزیابان بیرونی از دل نظام آموزشی نمی توانند باشند!! ارزیاب بیرونی یعنی یک متخصص تعالی سازمانی منصف، متخصص و بی طرف که اعتبار سازمانش را به قضاوت دقیق درباره مسائل گره زده است. کدام ارزیاب بیرونی استانی چنین موسسات و گروههایی را تشکیل داده اند.
اینکه صرفا آموزش و پرورش استان چند نفر ولو متخصص را مأمور ارزیابی مدارس کند که ارزیاب بیرونی محسوب نمی شود.
صادقانه بگویم تعالی سازمانی که سه بخش اصلی دارد و در بسیاری از سازمانهای پیشرو به کار گرفته شده در آموزش و پرورش دولتی با شرایط کنونی قابلیت اجرایی ندارد.
احسنت بر آقای حمید.. که دقیق وسنجیده اشاره نمودید