بحران کیفیت آب در پیش است/ سیاست‌های راهبردی حوزه آب تغییر کند

به گزارش  میرملاس به نقل از مهر گردهمایی «اجرای طرح توانمندسازی صیانت از منابع آب» بهانه ای شد تا جامعه دانشگاهی لرستان، مدیران حوزه آب در لرستان و مسئولان دستگاه قضایی در این استان، دغدغه‌ها و نگرانی های خود را پیرامون مسئله آب مطرح کنند و به نقاط اشتراکی در حوزه تصمیم سازی برسند.

حسن ترابی عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه لرستان در این گردهمایی با اشاره به اینکه ۱۸۰ سال پیش در ایران خشکسالی اتفاق می افتد و مستندات نشان می دهد بالغ بر ۵۰ درصد جمعیت ایران براثر خشکسالی از بین می روند، پس از آن نیز دوره خشکسالی دیگری اتفاق می افتد، اظهار داشت: در سال ۱۳۸۸ خشکسالی بعدی در ایران رخ داد که تاکنون استمرار دارد.

توزیع نامناسب بارش ها در ایران

وی ادامه داد: ۷۰ درصد بارش های جوی در ایران تبخیر می شود و ۳۰ درصد آن به زمین نفوذ کرده و یا تبدیل به رواناب می شود؛ این در حالیست که توزیع بارش ها در ایران نه به لحاظ مکانی و نه به لحاظ زمانی مناسب نیست.

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان با بیان اینکه ما در بهار و تابستان برای مقوله کشاورزی آب نیاز داریم و اکثر بارش ها در فصل زمستان اتفاق می افتد، تصریح کرد: در این شرایط نیازمند به مخازن آب هستیم، مخازن سطحی و زیرزمینی.

ترابی با اشاره به اینکه مخازن سطحی زیادی در کشور احداث شد اما ما مخازن زیرزمینی خود را از دست دادیم، درواقع از مخازن زیرزمینی غافل شدیم، افزود: در حوزه کشاورزی آبیاری بارانی را ترویج دادیم که نتیجه اش کاهش نفوذ آب به مخازن زیرزمینی بود، از سوی دیگر احداث چاه های متعدد منجر به کاهش سطح آب مخازن زیرزمینی شد.

طی سال های ۷۸ تا ۸۸ میزان بارش ها در خرم آباد تغییر آنچنانی نداشت اما دبی چشمه ها ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافت؛ علت این بود که برداشت آب از طریق چاه ها رو به افزایش بود.

وی یادآور شد: امروز آمار دقیقی از برداشت آب های زیرزمینی از طریق چاه های مجاز و غیرمجاز وجود ندارد؛ هرچه آب از چاه ها بکشیم از آن سو چشمه ها خشک می شوند؛ طی سال های ۷۸ تا ۸۸ میزان بارش ها در خرم آباد تغییر آنچنانی نداشت اما دبی چشمه ها ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافت؛ علت این بود که برداشت آب از طریق چاه ها رو به افزایش بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه ۹۰ تا ۹۵ درصد آب شرب و مصرف خانگی تبدیل به فاضلاب می شود و مصرف واقعی آن توسط انسان زیر ۱۰ درصد است، گفت: عمده مصرف آب ما در بخش کشاورزی است، روش آبیاری برای ما مناسب است که تبخیر را کاهش دهد و آن را به صفر برساند.

ترابی با اشاره به اینکه باید تعریق را بهینه کنیم، با روش به زراعی یا بهنژادی ادامه داد: سیاست های راهبردی ما در حوزه آبیاری مزارع و باغات اشتباه است.

وی با تاکید بر اینکه نباید به صورت جزیره ای به منابع آب نگاه کنیم، افزود: بیش از ۹۵ درصد آب مصرفی خانگی تبدیل به فاضلاب می شود و بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد شبکه فاضلاب کشور جذبی است و این فاضلاب به زمین نفوذ می کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان خاطرنشان کرد: در تحقیقی که پیرامون فاضلاب وارد شده به یک قنات داشتیم متوجه شدیم که فاضلاب از شهرهای دیگر هم وارد حوزه آب این قنات شده بود.

ترابی با اشاره به اینکه سیاست های راهبردی ما باید تغییر کند، افزود: باید توسعه چاه ها را متوقف کنیم، چه در مناطقی که بیلان آب منفی است و چه در مناطقی که بیلان مثبت است.

وی با تاکید بر اینکه به زودی و در چند دهه آینده بحران کیفیت آب را خواهیم داشت، افزود: این بحران قابل حل نیست چراکه ۶۰ درصد آب مصرفی ما از منابع زیرزمینی تامین می شود و با آلودگی این مخازن دچار بحران می شویم.

بحران آب یک دشمن خودپرورده است و بخش عمده آن به سوء مدیریت ها برمی گردد

رضا میرزایی مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان لرستان نیز در این گردهمایی با اشاره به اینکه آب مهمترین زیرساخت توسعه در بخش های مختلف کشاورزی و صنعت است، اظهار داشت: کم آبی از ویژگی های هیدرولوژیکی ایران است و در متون قدیمی نیز همواره بر موضوع کم آبی و خشکسالی تاکید شده است.

وی با بیان اینکه ایران در کمربند خشک جهان قرار گرفته و متوسط بارندگی های ما یک سوم متوسط جهانی است، تصریح کرد: از لحاظ تبخیر نیز میانگین تبخیر در دنیا ۸۰۰ میلی متر است و در ایران این میزان ۲۱۰۰ تا ۲۴۰۰ ملی متر است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان لرستان با بیان اینکه تبخیر در ایران ۲.۵ تا ۳ برابر میانگین دنیا است، این در حالیست که مقدار آب تجدید پذیر ایران ۰.۳۶ درصد آبهای شیرین و تجدید پذیر دنیا است، تصریح کرد: البته بحران آب یک دشمن خودپرورده است، بخش عمده آن به سوء مدیریت ها برمی گردد.

میرزایی خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۳۱۵ دشت ممنوعه در کشور داریم که بیش از ۵۰ درصد دشت های کشور را شامل می شود.

تا سال ۸۵ تعداد ۱۰۳ هزار حلقه چاه غیرمجاز داشتیم که این میزان از سال ۸۵ به بعد، به ۳۲۰ هزار حلقه چاه رسیده است

وی با بیان اینکه تا سال ۸۵ تعداد ۱۰۳ هزار حلقه چاه غیرمجاز داشتیم که این میزان از سال ۸۵ به بعد، به ۳۲۰ هزار حلقه چاه رسیده است، تصریح کرد: زمانی می رسد که اگر همه مواد معدنی را هم بفروشیم نمی توانیم آب را تامین کنیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان با اشاره به اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون ۵ میلی متر باران داشته ایم که نسبت به دوره گذشته در سال قبل کاهش ۷۴ درصدی و نسبت به میانگین بلندمدت کاهش ۹۰ درصدی داشته است، افزود: طی ۱۰ سال گذشته ذخایر آب ما هر ساله ۴۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.

میرزایی خاطرنشان کرد: شروع دیرهنگام بارش ها، وضعیت را در سال آبی جاری دچار مشکل می کند.

در سال ۵۷ سطح آب زیرزمینی در کوهدشت ۷ متر بود و امروز به عمق ۷۰ متری رسیده است

وی یادآور شد: ۶ سد در لرستان داریم که در حال حاضر بالغ بر ۶۲ میلیون مترمکعب آب ذخیره دارند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان با تاکید بر اینکه درست است یکی از استان های تولید کننده آب هستیم اما این امر به معنای نداشتن مشکل در استان نیست، افزود: سطح ایستابی آب در همه دشت های لرستان از یک تا ۱۴ متر کاهش یافته است؛ در کوهدشت و رومشکان بیلان آب منفی است.

میرزایی با بیان اینکه در سال ۵۷ سطح آب زیرزمینی در کوهدشت ۷ متر بود و امروز به عمق ۷۰ متری رسیده است، تصریح کرد: در حوزه مدیریت آب استان فرصت سوزی شده است اما مقصر ما نیستیم.

وی ادامه داد: تا سال ۱۳۸۰ هیچ طرح توسعه منابع آبی در لرستان اجرا نشده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان با اشاره به اینکه طرح های انتقال آب بین حوزه ای فقط متعلق به لرستان نیست، جزو سیاست های وزارت نیرو است، اظهار داشت: ماهم با بحث انتقال بین حوزه ای آب مخالفیم؛ پیگیر هستیم تا فرصت های از دست رفته را جبران کنیم.

بر اساس این گزارش؛ حضور اعضای هیئت علمی دانشگاه لرستان در کمیته های تخصصی حوزه آب از جمله مواردی بود که در این گردهمایی مطرح شد و مورد تایید حضار، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان و دادستان خرم آباد قرار گرفت.