دربارهٔ کتاب «سفرنامه حسین شجره به لرستان»
سید حسین شجره،نویسنده،شاعر،مترجم و رونامه نگار(۱۲۷۱_۱۳۶۱ش)در سامان از توابع استان چهار محال و بختیاری به دنیا آمده است. پس از خواندن دروس مقدماتی، در اصفهان و سپس در تهران ادامه تحصیل می دهد. از جوانی به نویسندگی و روزنامه نگاری روی میآورد و در روزنامه های ایران و کیهان و مجله هایی چون یغما،دانش،تعلیم و تربیت،مهر و وحید مقالات و نوشته هایش منتشر می شده است . لیسانس حقوق می گیرد و به استخدام دادگستری در می آید.
در دوره خدمت خود سفرهای مختلفی به استانهای لرستان، یزد و ایلات قشقایی می کند و آنگونه که بر می آید ، سفر های اودر پی انجام مأموریتی اداری بوده که در حین سفر ، خاطرات خود را جداگانه نوشته است.
در سالهای ۱۳۱۶_۱۳۱۸ ش به مناطقی از لرستان شامل:خرم آباد،دلفان،طرهان،سلسله،پلدختر،
چگنی، بالاگریوه،زاغه،چغلوندی و نیز مناطق الیگودرز، ازنا،بروجرد،نهاوند و ملایر سفر می کند.
در دوره خدمت خود سفرهای مختلفی به استانهای لرستان، یزد و ایلات قشقایی می کند و آنگونه که بر می آید ، سفر های اودر پی انجام مأموریتی اداری بوده که در حین سفر ، خاطرات خود را جداگانه نوشته است.
در سالهای ۱۳۱۶_۱۳۱۸ ش به مناطقی از لرستان شامل:خرم آباد،دلفان،طرهان،سلسله،پلدختر،
چگنی، بالاگریوه،زاغه،چغلوندی و نیز مناطق الیگودرز، ازنا،بروجرد،نهاوند و ملایر سفر می کند.
آنچه اینک تحت عنوان «سفرنامه حسین شجره به لرستان» منتشر شده است، گزارش بخشی از این سفرهاست که پس از تصحیح و پی نوشتهای لازم ،از سوی انتشارات طهورا با همکاری نشر شاپور خواست به زیور طبع آراسته شده است.
سفرنامه شجره پس از «سرسخن» که مشتمل بر معرفی شجره و چگونگی تصحیح و تدوین و توضیحاتی ضروری است، بامقدمه ای از حسین شجره آغاز می شود، مقدمه ای که با نگاهی به پیشینه قوم لر در اسناد تاریخی و ضرورت های توسعه و توجه به لرستان آغاز می شود و در ادامه شرح نسبتاًمبسوطی راجع به خرم آباد، اعم از ابنیه و اماکن و وضعیت زندگی مردم و شهر خرم آباد در سال ۱۳۱۸ رابیان می کند که با تصاویری که بدان افزوده شده ، ملموس و خواندنی شده است.
از گردنه نوژیان و مناطق بکر بخش پاپی و جنگلهای انبوه آنجا می گذرد و وارد حوزه چگنی می شود و از دقایق و ظرایفی که می بیند سخن می گوید.
از پل کاکارضا به سلسله و دلفان می رود و چشمه سارها و سراب های زیبای این مناطق را توصیف می کند ، با مردمان آن به گفتگو می نشیند و مشاهدات و شنیده هایش را ثبت می نماید.از ایلات و طوایف دلفان می گوید، اقتصاد و معیشت مردم را توصیف و تعریف ونقد می کند.
در سفری دیگر ،راه بالاگریوه پیش می گیرد و خواننده را از ملاوی و تونل معمولان با خود به سرچشمه های آبشار افرینه می برد و سیراب می کند و به سرزمین پلدختر می رساند.
در مسیر چغلوندی و زاغه، دهستانهای این مناطق را معرفی می کند و از سالهای ناامنی و محرومیت سخن می گوید و هر ازگاهی سخن خود را با داستان و شعر یا افسانه ای از سرزمین های دور می آمیزد.
به راه طرهان قدم می گذارد و عرض و طول منطقه را به دقت تشریح می کند . از کشاورزی و دامداری منطقه و مقایسه آن با سایر مناطق لرستان می نویسد، عمارتها و حاکمان و دسته بندی ها را معرفی می نماید و از عجایبی که دیده است سخن می گوید و توصیه هایی برای توسعه منطقه ثبت می کند.
شجره در بخش پایانی سفر خود از ضرورت بهبود امنیت، منافع فراوان درخت بلوط،رودخانه ها و پل ها و ضرورت حفظ و ترمیم آنها ، روحیه لرهای لرستان و در نهایت با ذکر شعری زیبا از میر نوروز شاعر لرستانی سفرنامه خود را پایان می دهد.
علی رغم همه این زیبایی ها ،شجره در سفرنامه خود نتوانسته شیفتگی و تعلقات عمیق خود به اقدامات حکومت وقت را کتمان کند، تا جایی که گاه دچار اغراق و تعارض وحتی نادیده گرفتن پیشینه فرهنگی لرستان نیز می شود.اما با این حال چیزی از ارزشهای فرهنگی،تاریخی،جغرافیایی ادبی و مردم شناسی اثر او کاسته نمی شود.
انتشاراین سفر نامه پس از تصحیح و اصلاح ،همراه با تعلیقات و توضیحات لازم و تصاویر مرتبط صورت گرفته است.
بر روی جلد عکسی از قلعه فلک الافلاک مربوط به سال ۱۳۰۷ش و بر پشت جلد تصویری از طبیعت زیبای شقایق و درخت بلوط ، ظاهر کتاب را بومی و منطبق با محتوا کرده است.
سفرنامه شجره پس از «سرسخن» که مشتمل بر معرفی شجره و چگونگی تصحیح و تدوین و توضیحاتی ضروری است، بامقدمه ای از حسین شجره آغاز می شود، مقدمه ای که با نگاهی به پیشینه قوم لر در اسناد تاریخی و ضرورت های توسعه و توجه به لرستان آغاز می شود و در ادامه شرح نسبتاًمبسوطی راجع به خرم آباد، اعم از ابنیه و اماکن و وضعیت زندگی مردم و شهر خرم آباد در سال ۱۳۱۸ رابیان می کند که با تصاویری که بدان افزوده شده ، ملموس و خواندنی شده است.
از گردنه نوژیان و مناطق بکر بخش پاپی و جنگلهای انبوه آنجا می گذرد و وارد حوزه چگنی می شود و از دقایق و ظرایفی که می بیند سخن می گوید.
از پل کاکارضا به سلسله و دلفان می رود و چشمه سارها و سراب های زیبای این مناطق را توصیف می کند ، با مردمان آن به گفتگو می نشیند و مشاهدات و شنیده هایش را ثبت می نماید.از ایلات و طوایف دلفان می گوید، اقتصاد و معیشت مردم را توصیف و تعریف ونقد می کند.
در سفری دیگر ،راه بالاگریوه پیش می گیرد و خواننده را از ملاوی و تونل معمولان با خود به سرچشمه های آبشار افرینه می برد و سیراب می کند و به سرزمین پلدختر می رساند.
در مسیر چغلوندی و زاغه، دهستانهای این مناطق را معرفی می کند و از سالهای ناامنی و محرومیت سخن می گوید و هر ازگاهی سخن خود را با داستان و شعر یا افسانه ای از سرزمین های دور می آمیزد.
به راه طرهان قدم می گذارد و عرض و طول منطقه را به دقت تشریح می کند . از کشاورزی و دامداری منطقه و مقایسه آن با سایر مناطق لرستان می نویسد، عمارتها و حاکمان و دسته بندی ها را معرفی می نماید و از عجایبی که دیده است سخن می گوید و توصیه هایی برای توسعه منطقه ثبت می کند.
شجره در بخش پایانی سفر خود از ضرورت بهبود امنیت، منافع فراوان درخت بلوط،رودخانه ها و پل ها و ضرورت حفظ و ترمیم آنها ، روحیه لرهای لرستان و در نهایت با ذکر شعری زیبا از میر نوروز شاعر لرستانی سفرنامه خود را پایان می دهد.
علی رغم همه این زیبایی ها ،شجره در سفرنامه خود نتوانسته شیفتگی و تعلقات عمیق خود به اقدامات حکومت وقت را کتمان کند، تا جایی که گاه دچار اغراق و تعارض وحتی نادیده گرفتن پیشینه فرهنگی لرستان نیز می شود.اما با این حال چیزی از ارزشهای فرهنگی،تاریخی،جغرافیایی ادبی و مردم شناسی اثر او کاسته نمی شود.
انتشاراین سفر نامه پس از تصحیح و اصلاح ،همراه با تعلیقات و توضیحات لازم و تصاویر مرتبط صورت گرفته است.
بر روی جلد عکسی از قلعه فلک الافلاک مربوط به سال ۱۳۰۷ش و بر پشت جلد تصویری از طبیعت زیبای شقایق و درخت بلوط ، ظاهر کتاب را بومی و منطبق با محتوا کرده است.
کانال رسمی محمد جعفر محمدزاده در تلگرام
سلام دکتر .
به شما با تمام وجود افتخار می کنیم . استواری پایه های لرستان و لکستان مدیون صلابت و پشت کار و درخشندگی
شما و امثال شماست وما در دیار غربت سرمان را بالا میگیریم و به همه فخر میفروشیم . امید است همیشه دلتان
پر امیدوقلمتان پر جوهر و در همه احوال نفستان گرم و مستدام
آقای دکتر محمدزاده عزیز
اینکه هر از چند گاهی اثری از شما بزرگوار میبینم به خود میبالم. بسیار جهت مناسبی را برگزیده اید. امیدوارام پایدار و ثابت قدم باشید.
گراوندپور
تبریک به جناب آقای دکتر محمدزاده وآرزوی سربلندی برای ایشان
جناب آقای دکتر محمد زاده
با سلام و احترام
اندیشه والا و همت بلند و ستودنی شما را در راه حفظ و نشر تاریخ و فرهنگ افتخار آمیز این مرزو بوم پاس میدارم و نگارش کتاب ژرف وگرانمایه «سفر نامه حسین شجره به لرستان » را به شما و همه همگنان و همپیمانان انسانیت و آزادی در این بوستان همیشه سبز تبریک میگویم.
خجسته و پاینده باد
اندیشه ژرف بین و آهنگ پولادین تو
با احترام سعید نادری
با سلام و عرض ارادت خالصانه خدمت آقای دکتر محمدزاده
وجود جنابعالی بی شک وزنه ای سنگین در کفه ترازوی فرهنگ و ادب این خطه است ازخداوند منان برای شما و تمامی دلسوزان تاریخ و فرهنگ این دیار آرزوی سلامتی و سرفرازی مداوم را داریم
تبریک خدمت جناب دکتر محمدزاده ، منتظر آثار فاخر دیگری از شما هستیم، موفق وپایدار باشید.